انواع روش‌های رفرنس‌نویسی در پایان‌نامه

افراد در طول تحصیل خود بخصوص در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تحقیقات زیادی را در قالب مقاله و یا پایان‌نامه انجام داده‌اند. این تحقیقات یا بر مبنای افکار و دستاوردهای خود افراد بوده است و یا بر پایه و اساس نوشته‌ها و مطالب افراد دیگر صورت گرفته است. اما نکته قابل توجه این است که اگر از از تحقیق، ایده و یا نوشته دیگری استفاده می‌شود، حتما باید لیست کاملی از آن‌ها در انتهای تحقیق، مقاله و یا پایان‌نامه با عنوان منابع درج شود. این عمل در اصطلاح رفرنس‌دهی یا ارجاع دهی گفته می‌شود.

روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد که در ادامه به چند نمونه از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

روش APA

روش APA که مخفف عبارت American Psychological Association است، یکی از پرکاربردترین روش‌ها در رفرنس‌نویسی می‌باشد. این روش در سال 1928 توسط انجمن روانشناسی آمریکا خلق و تدوین شد که بیشتر برای تحقیقات پژوهشی و اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش باید از هر چهار طرف کاغذ یک اینچ فاصله در نظر گرفت و همچنین از فونت Times New Roman نیز استفاده کرد.

نحوه ارجاع‌دهی این روش بدین شکل است که اگر از اثر دیگری استفاده می‌شود، باید نام اثر، نام نویسنده و سال چاپ اثر در داخل پرانتز و در متن نوشته شود و شکل کامل‌تر اثر در انتهای پایان‌نامه و در قسمت منابع ذکر شود. اگر اثری دو نویسنده داشت نام هر دو داخل پرانتز ذکر می‌شود اما اگر بیش از دو نویسنده داشت، نام اولین نویسنده به همراه عبارت «و همکاران» در متن قید می‌شود.

روش MLA

این روش از رفرنس‌نویسی بیشتر برای تحقیقاتی که به ادبیات و علوم انسانی مربوط می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع در این روش منابع مورد استفاده عموماً کتاب می‌باشد که برای ارجاع به آن بعد از اتمام متن استناد شده از کتاب باید داخل پرانتز ابتدا نام خانوادگی نویسنده کتاب نوشته شود و بعد با یک فاصله شماره صفحه‌ای از کتاب که مورد استفاده قرار گرفته است بدین شکل (نظری 15)، قید شود. سایر اطلاعات کتاب در انتهای پایان‌نامه و در قسمت منابع ذکر می‌شود.

روش AMA

این روش از رفرنس‌دهی مربوط به مقالات و تحقیقات حوزه پزشکی می‌باشد. نحوه ارجاع به منابع در این روش بصورت یک شماره است. بدین‌صورت که برای هر منبع یک شماره در نظر گرفته می‌شود و در متن بعد از استناد به منبعی، شماره آن منبع ذکر می‌شود و خواننده را با توجه به آن شماره به بخش منابع هدایت می‌کند. در انتهای پایان‌نامه و در قسمت منابع نیز لیست شماره‌گذاری شده تمام منابع قید می‌شود.

روش شیکاگو

این روش که در دانشگاه شیکاگو آمریکا خلق و تدوین شده‌است، بیشتر در پایان‌نامه‌های تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در انتهای هر نوشته‌ی اقتباس شده از دیگر نویسندگان، از یک شماره استفاده می‌شود. نحوه ارجاع‌دهی این روش به دو صورت درون متنی و برون متنی می‌باشد. در حالت برون متنی باید از اطلاعات منابع یادداشت برداری کرد و آن‌ها را بصورت‌های زیر استفاده کرد.

الف) پانویس یا پانوشت: در این حالت یادداشت‌ها در انتهای هر صفحه آورده می‌شود.

ب) پی‌نویس یا پی‌نوشت: در این حالت یادداشت‌ها در انتهای هر فصل ذکر می‌شود.

در صورتیکه حالت‌های فوق برای ارجاع‌دهی استفاده شد، ارائه فهرست منابع در انتهای پایان‌نامه ضروری نخواهد بود.

روش IEEE

این روش از رفرنس‌دهی بیشتر برای مقالاتی که در حوزه مهندسی و علوم کامپیوتر هستند مورد استفاده قرار می‌گیرد و مشابه با روش شیکاگو از اعداد در متن استفاده می‌شود. بدین گونه که مرجع‌دهی از فصل اول و از شماره 1 شروع می‌شود. همچنین شماره باید داخل کروشه و بعد از یک فاصله قرار بگیرد.