DOI یا شناسگر اشیاء دیجیتالی که سرنام عبارت Digital Object Identifier است، شامل مجموعه ای از اعداد و گاهی حروف و علامت هاست که به هر نوع منبع دیجیتالی اختصاص می یابد. این شاخص از دو بخش یعنی کد ناشر و کد سند تشکیل شده که با علامت (/) از هم جدا می شوند مانند نمونه زیر:
مزایای DOI برای مقالات:
- داشتن شناسه دایمی در همه مقالات
- جذب ترافیک بیشتر و موثرتر به مقالات
- تبدیل منابع به ابرلینک یا Hyperlink
- جلوگیری از خطاهای انسانی یا ماشینی در نگارش منبع یا Reference
- شمارش واقعی تعداد ارجاعات به مقالات و متعاقب آن محاسبه واقعی قدرت نفوذ یا Impact Factor برای مجلات
- ارتقا شاخص واقعی علم سنجی (scientometrics) محققین و مالکین حقوقی مقالات همانند دانشگاهها
اما نکته مهم این است که فرض کنید به هر دلیلی ناشر مجبور باشد که تغییری در محل این مقاله دهد، در این صورتURLدسترسی به این مقاله نیز تغییر می کند! اما زمانی که مقاله ای کد DOI دارد علاوه بر وارد نمودن این کد در گزینه ی موتور جستجوی کراس رفرنس و با استفاده از یک کلیک و دسترسی آسان به آن، لینک مقاله نیز در تمامی دادگان ها دائم و پایدار بوده و هیچگاه تغییر نمی یابد.
DOI چه نقشی در ارتقاء کمی و کیفی مقالات علمی دارد؟
- مقاله شما یک DOI منحصر به فرد دارد که شما و تمامی پژوهشگران دیگر به راحتی با استفاده از آن میتوانید مقاله را به اشتراک گذاشته و در زمره ارجاعات ذکر نمایید.
- ممکن است یکی از جداول مقاله شما دارای یک DOI انحصاری دیگر باشند. شما میتوانید در سایر نوشته های خود آن را به اشتراک گذاشته و همچنین پژوهشگران دیگر میتوانند صرفا با ذکر یک کد، به جدول مقاله شما ارجاع دهند.
- DOI را در یک سطح جزئی تر حتی میتوان به رفرنسهای جدول مقاله شما نیز تخصیص داد. به این ترتیب یکپارچگی و اتصال بسیار بزرگی در دنیای انتشارات علم ایجاد میشود که ضمن تسهیل در به اشتراک گذاری محتوای علمی، حافظ حقوق معنوی صاحبان آثار علمی نیز هست؛ چون به این ترتیب این محتوای تولیدشده دارای کدشناسایی منحصر به فرد شده و در تمامی دیتابانکهای علمی قابل جستجو و مشاهده خواهد بود و استفاده بدون ذکر نام صاحب اثر، مصداق بارز Plagiarism شناخته خواهد شد.
- با تخصیص DOI به هر یک از اجزای فوق، این کد یکتا با متادیتای مناسبی از شئی مورد نظر در سیستم DOI متصل میشود. آنچه که بسیار اهمیت دارد و تضمین کننده برخورداری از منافع این کد دیجیتال است، امکان تولید شدن این متادیتا با فرمت استاندارد DOI و اتصال صحیح لینکها به یکدیگر است. در خصوص مقالات علمی و دانشگاهی که عمدتا بر روی سایت مجلات منتشر میشوند این موضوع بسیار مهم است که سایت مجله موردنظر بتواند به صورت خودکار و با رعایت استانداردهای DOI مقالات را منتشر نماید. به این ترتیب یکپارچگی و اتصال بسیار بزرگی در دنیای انتشارات علم ایجاد میشود که ضمن تسهیل در به اشتراک گذاری محتوای علمی، حافظ حقوق معنوی صاحبان آثار علمی نیز هست؛ چون به این ترتیب این محتوای تولیدشده دارای کدشناسایی منحصر به فرد شده و در تمامی دیتابانکهای علمی قابل جستجو و مشاهده خواهد بود و استفاده بدون ذکر نام صاحب اثر، مصداق بارز پلاجیاریسم شناخته خواهد شد.
