سینا ترجمه
یکی از مهمترین بخش های پروسه سابمیت مقالات علمی، بخش انتخاب مجله مناسب است. در این مطلب می خواهیم بدانیم چگونه میتوان برای مقاله خود، مجله علمی مناسب انتخاب کنیم.
مجلات علمی را میتوان با داشتن بیش از سه و نیم‌قرن سابقه درزمینهٔ ثبت و نشر مقالات و کتب علمی، بزرگ‌ترین پایگاه و مراجع علمی دانست که منبع و منشا اکتشافات بزرگی درزمینه‌های مختلف علمی بوده‌اند. از دیرباز دانشمندان و محققان بزرگ، برای اینکه بتوانند فرضیه‌ها و یافته‌های جدید خود را در علوم مختلف در تیررس مجامع علمی قرار دهند، تلاش می‌کردند تا مقالات علمی را در مجلات معتبر به‌چاپ برسانند اما امروزه با گسترش علوم و فنون مختلف در گسترش حوزه‌های تخصصی و ظهور مباحث بین‌رشته‌ای به‌طور فزاینده‌ای شناسایی و روند انتخاب مجلات علمی مناسب، برای هر محققی دشوار شده است و نویسندگان باید قبل از تصمیم‌گیری در مورد محل انتشار مطالب خود، بین بسیاری از معیارها یا محدودیت‌ها، بررسی و بهینه‌سازی کنند. در این مطلب تلاش می‌کنیم تا به عرفی معتبرترین مجلات داخلی و خارجی بپردازیم، سپس نحوه انتخاب مجله مناسب برای مقالات علمی را خدمت شما شرح دهیم.
برای چاپ مقالات علمی خود در مجلات معتبر، ابتدا لازم است تا با این مجلات آشنایی داشته باشید بدین منظور در زیر به معرفی معتبرترین مجلات داخلی و خارجی پرداخته شده است.
مجلات ISI موسسه اطلاعات علمی Institute for Scientific Information یا همان ISI، موسسه‌ای است که در سال 1960، توسط نابغه آمریکائی، یوجین گارفیلد، با هدف تمرکز بر علم‌سنجی و انتشارات علمی، تاسیس شد. این موسسه پس از بیماری آقای گارفیلد، در سال 1992 توسط شرکت علمی تامسون خریداری و عنوان آن به Thomson ISI تغییر یافت. این شرکت همچنین در سال 2002، شرکت رویترز را هم خریداری کرد و از این تاریخ، شرکت تامسون رویترز به مدیریت دیوید تامسون کار خود را در چند بخش آغاز نمود. اکنون موسسه اطلاعات علمی یا همان ISI، بخشی از این شرکت بزرگ می‌باشد. یکی از اساسی‌ترین خدمات این موسسه، انتشار نام مجلات معتبر تامسون رویترز است. یکی از خدمات دیگر این موسسه، انتشار ضریب تأثیر (Impact Factor) برای ژورنال‌های ISI است. به‌صورت کلی مجلات ISI به دو دسته مجلات ایمپکت‌دار (JCR) و مجلات بدون ایمپکت (ISI Listed) تقسیم‌بندی می‌شوند.
مجلات اسکوپوس یکی از نمایه‌های استنادی معتبر که توانسته اطلاعات علمی بیش از 50 میلیون سند علمی را جمع و ثبت نماید، پایگاه اسکوپوس است. این پایگاه، یکی از محصولات ناشر بزرگ، الزویر است و همان‌طور که میدانید، استفاده از داده‌ها و اطلاعات آن، نیاز به پرداخت هزینه و خرید اشتراک دارد. این نمایه، تمام علوم اجتماعی، فیزیک، شیمی و ... را در برمی‌گیرد و حتی حدود 15 درصد، بیش از وب آف ساینس، موضوعات علمی را پوشش می‌دهد. مجلات اسکوپوس مانند مجلات ISI که برای اعتبار دهی ژورنال‌ها از شاخص ایمپکت فکتور استفاده می‌کرد، از شاخصی بنام SJR بهره می‌برد. شاخص SJR هر مجله بیانگر میانگین وزنی تعداد مقالاتی است که در نوشته‌های علمی دیگر استناد شده‌اند. به عبارتی تعداد ارجاعات به مقالات یک مجله، نشان‌دهنده SJR آن مجله است.
این پایگاه متعلق به کتابخانه ملی پزشکی آمریکا (NLM) می‌باشد. رسالت این کتابخانه که بزرگ‌ترین کتابخانه پزشکی جهان محسوب می‌شود، ارائه اطلاعات لازم در مورد حوزه‌های پزشکی و پیراپزشکی برای انجام پژوهش، آموزش و انجام مراقبت‌های سلامتی و درمانی است. اصلی‌ترین پایگاه داده پابمد، مدلاین است که مقالات زیست -پزشکی را در خود ذخیره دارد و در برخی مواقع این دو کلمه به‌جای هم استفاده می‌شوند. از سال 1996 تاکنون، دسترسی به این مجموعه برای عموم رایگان می‌باشد.
پایگاه داده ISC (Islamic World Science Citation Center) به‌عنوان یک مرجع معتبر برای ارزیابی و نمایه‌سازی مجلات علمی در کشورهای اسلامی فعالیت می‌کند و مقر آن در شیراز، ایران قرار دارد. این پایگاه به ترویج تحقیقات علمی و افزایش کیفیت مقالات منتشرشده در مجلات علمی پرداخته و هدف آن ارتقای علم و دانش در جهان اسلام است. ISC شامل مجموعه‌ای از مجلات علمی در حوزه‌های مختلف ازجمله علوم پایه، پزشکی، علوم انسانی و اجتماعی، و مهندسی است و به محققان و پژوهشگران این امکان را می‌دهد که مجلات معتبر و باکیفیت را شناسایی و مقالات خود را در آنها منتشر کنند. ازجمله ویژگی‌های این پایگاه میتوان به ارائه شاخص‌های استنادی، رتبه‌بندی مجلات، و پوشش جامع موضوعات علمی اشاره کرد. ISC همچنین به همکاری با دیگر پایگاه‌های داده بین‌المللی و ترویج دسترسی به علم و اطلاعات در سطح جهانی اهتمام دارد.
مجلات علمی پژوهشی داخلی به‌عنوان بسترهایی برای انتشار مقالات علمی و پژوهشی در کشورها، به‌ویژه ایران، شناخته می‌شوند و هدف اصلی آنها ارتقای علم و دانش، ترویج تحقیقات، و فراهم کردن امکان تبادل‌نظر بین پژوهشگران است. این مجلات معمولاً توسط دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیقاتی یا انجمن‌های علمی منتشر می‌شوند و شامل حوزه‌های مختلف علمی ازجمله علوم پایه، پزشکی، مهندسی، علوم انسانی و اجتماعی می‌باشند. مقالات منتشرشده در این مجلات باید دارای اعتبار علمی و کیفیت بالایی باشند و معمولاً از طریق فرایند داوری (Peer Review) مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. این مجلات به محققان کمک می‌کنند تا دستاوردهای علمی خود را با دیگر پژوهشگران به اشتراک بگذارند و در پیشبرد علم و دانش کشور نقش مؤثری ایفا کنند. باوجوداینکه برخی از این مجلات به‌طور خاص به زبان فارسی منتشر می‌شوند، اما تعدادی از آنها نیز به زبان انگلیسی هستند تا دسترسی بین‌المللی بیشتری داشته باشند.
مجلات علمی ترویجی در ایران به‌عنوان یک ابزار مهم برای ارتقاء آگاهی عمومی و ترویج علم و دانش شناخته می‌شوند. این مجلات به انتشار محتوای علمی و آموزشی می‌پردازند که معمولاً به زبان ساده و قابل‌فهم نوشته شده و هدف آنها معرفی مفاهیم علمی به عموم مردم، دانش‌آموزان و دانشجویان است. محتوای این مجلات شامل مقالات مروری، گزارش‌های تحقیقاتی، مصاحبه با پژوهشگران و تحلیل‌های علمی در حوزه‌های مختلف مانند علوم پایه، پزشکی، فناوری و علوم انسانی است.
یکی از ویژگی‌های برجسته مجلات علمی ترویجی در ایران، تمرکز بر ایجاد ارتباط بین محققان و جامعه است. این مجلات سعی می‌کنند تا یافته‌های علمی را به شیوه‌ای جذاب و مفهومی به مخاطبان عمومی منتقل کنند و به تبیین تأثیر علم و فناوری بر زندگی روزمره بپردازند. به‌این‌ترتیب، مجلات علمی ترویجی می‌توانند به افزایش شناخت و درک عمومی از مسائل علمی و چالش‌های پیشرو کمک کنند و فضای مناسبی برای بحث و تبادل‌نظر در میان اقشار مختلف جامعه فراهم آورند. برخی از مجلات علمی ترویجی معتبر در ایران شامل مجله علمی-ترویجی علوم پزشکی» و مجله فرهنگ و علم» هستند که به ترویج اطلاعات علمی و فرهنگ‌سازی در زمینه‌های مختلف پرداخته و تلاش می‌کنند تا پژوهشگران را تشویق به انتشاریافته‌های خود به زبان ساده و قابل‌فهم نمایند. این مجلات با ارائه محتوای غنی و متنوع، نقش مؤثری در ارتقای سطح علمی و فرهنگی جامعه ایفا می‌کنند و به گسترش علم و دانش در کشور کمک می‌نمایند.
اولین و بزرگ‌ترین هدف یک محقق، استاد دانشگاه، دانشجو و هر فردی که به‌عنوان یک نویسنده مطالب علمی، می‌خواهد با موفقیت پروسه چاپ مقاله را به پایان برساند، انجام پژوهش، گردآوری داده‌ها و نگارش یک مقاله با محتوای قوی است و این کار لازمه هر پژوهش موفق است. پس از تلاش فراوان برای گردآوری و نگارش مقاله عالی، یافتن بهترین مجله علمی برای ارسال آن، بزرگ‌ترین چالش نویسندگان مقاله خواهد بود. بد نیست به این موضوع اشاره‌کنیم، با توجه به آمار میزان ریجکتی مقالات علمی، بیش از نیمی از مقالات، به دلیل سهل‌انگاری نویسندگان کم‌تجربه و انتخاب نادرست مجله و عدم همخوانی موضوعی مقاله و مجله، مقالات بدون داوری و بررسی محتوایی ریجکت می‌شوند. در ادامه می‌توانید نکات مهمی که می‌تواند در انتخاب مجله مناسب برای مقاله خود به‌دردتان بخورد را مطالعه کنید.
قبل از سابمیت مقاله باید اطمینان حاصل کنید که اهداف و موضوع مجله با مقاله شما همخوانی دارد. در همین راستا بهتر است به سایت تک‌تک مجلاتی که انتخاب کرده‌اید بروید و بخش اهداف و اسکوپ مجلات را با اسکوپ مقاله خود مقایسه کنید و تنها مواردی را جدا کنید که با اهداف مقاله سازگاری دارند. اگر برای شما اولویت نمایه‌سازی مهم است، می‌توانید جستجوی خود را محدود کنید، برای مثال برخی از کاربران فقط می‌خواهند مقالاتشان در مجلات ISI چاپ گردد! پس می‌توانید بین نمایه‌های معروف ISI، اسکوپوس، ISC، پابمد و ... یکی را انتخاب و روی مجلات آن نمایه تمرکز کنید.
در انتخاب مجله باید کیفیت مجلات انتخابی را با کیفیت مقاله خود بسنجید. در ابتدا برای انتخاب نشریه، می‌توانید از معیارهای کمی و کیفی مانند Impact Factor ،h-Index یا Article Influence استفاده کنید. برای انتخاب مجله نباید تلاش کنید که بهترین مجله و باکیفیت‌ترین مجله را انتخاب کنید. باید تلاش کنید مجله‌ای را انتخاب کنید که با کیفیت مقاله شما همخوانی داشته باشد. همه نویسندگان مقالات علمی دوست دارند تا مقاله آنها در بهترین مجلات معتبر با بیشترین ایمپکت چاپ شود، اما آیا امکان دارد هر مقاله‌ای با هر کیفیتی در چنین مجلاتی چاپ شوند؟ قطعا ناممکن است. برای اینکه کیفیت مقاله خود را بسنجید، بهتر است چند مورد از آخرین مقالات چاپ‌شده در این مجلات را دانلود و به‌دقت مطالعه کنید و باکیفیت مقاله خود بسنجید. به‌هرحال باید بدانیم هرچقدر مجله علمی معتبرتر باشد، به همان اندازه سختگیری بیشتری در داوری مقالات خواهد داشت.
در زیر به بررسی مهمترین شاخص‌های مجلات ISI و Scopus پرداخته شده است.
ضریب تأثیر (Impact Factor - IF) برای مجلات نمایه‌شده در پایگاه ISI (Institute for Scientific Information) یا Web of Science محاسبه می‌شود. این شاخص که توسط موسسه Clarivate Analytics ارائه می‌شود، نشان می‌دهد که مقالات منتشرشده در یک مجله در دو سال اخیر، به‌طور متوسط چند بار مورد استناد قرار گرفته‌اند.
در مقابل، شاخص Q (Quartile - کیو) برای رتبه‌بندی مجلات نمایه‌شده در پایگاه اسکوپوس (Scopus) استفاده می‌شود. این شاخص، مجلات را بر اساس کیفیت و تعداد استنادها در چهار دسته Q1 تا Q4 قرار می‌دهد. مجلات Q1 معتبرترین و Q4 کمترین اعتبار را دارند.
در هنگام انتخاب مجله مناسب برای مقاله، باید به هزینه‌های انتشار نیز توجه کرد، زیرا هر مجله هزینه‌های متفاوتی دارد. برخی از مجلات ممکن است هزینه‌های بالایی برای انتشار مقالات خود دریافت کنند، به‌ویژه اگر مجله به‌صورت دسترسی آزاد (Open Access) عمل کند. این هزینه‌ها می‌توانند شامل هزینه‌های داوری، هزینه‌های نگارش و یا هزینه‌های مربوط به انتشار آنلاین باشند؛ بنابراین، مهم است که پیش از ارسال مقاله، هزینه‌ها را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنید که این هزینه‌ها با بودجه شما همخوانی دارد.
توجه به هدف از انتشار مقاله نیز یکی از نکات کلیدی در انتخاب مجله مناسب است. به‌عنوان‌مثال، اگر هدف شما از انتشار مقاله، ارائه آن جهت دفاع از رساله دکتری است، بهتر است قبل از ارسال مقاله به مجله، از اساتید راهنما و دانشگاه خود تأییدیه لازم برای چاپ مقاله در آن مجله را دریافت کنید. این اقدام به شما کمک می‌کند تا از بروز مشکلات احتمالی در روند تأیید مقاله و تطابق با مقررات دانشگاه جلوگیری نمایید.
از سوی دیگر، اگر هدف شما از پذیرش و چاپ مقاله، تقویت رزومه برای اپلای به دانشگاه‌های خارجی است، بهتر است به چاپ مقاله در مجلات بین‌المللی و خارجی اقدام کنید. زیرا در فرآیند اپلای، چاپ مقاله در نشریات داخلی اغلب هیچ امتیازی به همراه ندارد. مجلات معتبر بین‌المللی می‌توانند به شناخته‌شدن کارهای علمی شما در سطح جهانی کمک کنند و شانس شما برای پذیرش در برنامه‌های تحصیلی و بورس‌های تحصیلی را افزایش دهند.
در پایان، در سایت مجلات علمی، بخش "دستورالعمل برای نویسندگان" دارای اطلاعات اضافی خاصی برای نویسندگان است که باید قبل از ارسال نسخه خطی در ذهن داشته باشید. همه مواردی که خدمتتان گفته شد را به‌دقت انجام دهید و درنهایت یک مجله علمی که بیشترین ارتباط موضوعی با اسکوپ مقاله را دارد و با کیفیت مقاله همخوانی دارد را انتخاب و برای آن اقدامات سابمیت را انجام دهید.
اگر به دنبال چاپ مقاله خود در مجلات معتبر داخلی و بین‌المللی هستید، سینا ترجمه در شناسایی مجلات تخصصی مرتبط با حوزه تحقیقاتی شما به شما کمک می‌کند. شما می‌توانید چکیده یا متن کامل مقاله خود را برای کارشناسان ما ارسال کنید. پس از ارزیابی، مجلات داخلی و خارجی مناسب بر اساس موضوع مقاله به شما معرفی می‌شود. اطلاعاتی ازجمله ویژگی‌های هر مجله و شرایط ارسال مقاله به شما ارائه خواهد شد. با انتخاب مجله مناسب، ما مراحل دریافت پذیرش و چاپ مقاله را پیگیری خواهیم کرد تا فرآیند انتشار تحقیقات شما به‌سادگی انجام شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص دریافت مجلات داخلی و خارجی، می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید یا از طریق پست الکترونیکی موسسه با ما در ارتباط باشید. همچنین، امکان برقراری ارتباط از طریق شبکه‌های اجتماعی مانند واتساپ، اینستاگرام و تلگرام نیز وجود دارد. به‌علاوه، می‌توانید سفارش خود را از طریق لینک زیر ثبت نمایید.
راه های ارتباطی با ما
حیطه موضوعی مجله را مطالعه کنید و به مقالات منتشرشده اخیر نگاه کنید.
خیر، برخی مجلات معتبر ممکن است شاخص تأثیر نداشته باشند.
بله، اگر مقاله شما دقیقاً در حیطه آن مجله قرار دارد، احتمال پذیرش بیشتر است.
خیر، ارسال همزمان به چند مجله غیر اخلاقی است.
