ISSN چیست

ISSN چیست؟

ISSN یک شماره هشت رقمی استاندارد بین المللی میباشد که بین چهار رقم اول و چهار رقم دوم آن یک خط فاصله وجود دارد. این شماره برای هر مجله منحصرد بفرد است و به نشریات دوره‌ای تعلق دارد.ISSN مخفف کلمه International Standard Serial Number، به معنای شماره سریال استاندارد بین‌المللی می‌باشد.مقر این پایگاه در کشور پاریس قرار دارد که در سال ۱۹۷۴ با امضای یک موافق نامه بین یونسکو و دولت فرانسه تأسیس شده‌است.این سازمان وظیفه دارد که کد هایی برای هر انتشارات تولید کند و انتشارات برای هر مقاله یک کد منحصر به فرد اختصاص دهد طرز کار این کد ها همانند کد های ملی منحصر به فرد برای هر فرد میباشد.

ISSN هر مجله مختص آن مجله است. برخی مجلات دارای دو ISSN هستند که یک ISSN مربوط به نسخه الکترونیکی آن و ISSN دیگر مربوط به نسخه هارد کپی آن است که البته نسخه هارد کپی معتبر تر است و در منابع علمی اگر بنا باشد که یک ISSN ذکر شود، ISSN هارد کپی ذکر می‌شود. لازم به ذکر است که ISSN شامل هشت حرف است که بین آن‌ها یک “-” هم قرار می‌گیرد مثلاً ISSN الکترونیکی مجله Insct Science عدد ۷۹۱۷-۱۷۴۴ می‌باشد که با این عدد شناخته می‌شود. البته در برخی موارد عدد آخر که Check digit نامیده می‌شود می‌تواند عدد نباشد و به جای آن حرف x قرار بگیرد.

در ثبت رکوردهای آی.اس.اس.ان. نشانی منابع الکترونیکی نیز ضبط می‌شود تا امکان دسترسی به روایت‌های هر نشریه، اعم از زبان‌های گوناگون و اشکال الکترونیک مختلف همان عنوان میسر شود.

ISSN یک شماره هشت رقمی است که هفت رقم اول آن شماره منحصر بفرد پایند و آخرین رقم آن شماره کنترل کننده نامیده می‌شود. نوشتن این شماره با عبارت ISSN شروع می‌شود و همچنین جهت سهولت در خواندن آن، بین چهار رقم اول و چهار رقم دوم یک خط فاصله قرار می‌گیرد. بدین شکل :  0378-7443  ISSN .

پیایندها ماهیتاً در معرض‌ تغییرات‌ بسیاری از جمله  تغییر در عنوان‌، فاصله‌ انتشار، شکل‌ و مدیریت‌ انتشاراتی‌ قرار دارند. از طرفی با توجه به اینکه روز به روز بر تعداد این پیایندها افزوده می‌شود، لذا رمزگذاری آن‌ها برای شناسایی و توصیف کتابشناختی آن‌ها اهمیت پیدا کرده است. بدین منظور هر یک از هفت رقم اول شماره ISSN  از سمت چپ به ترتیب در اعداد 8، 7، 6، 5، 4، 3 و 2 ضرب می‌شود. سپس مجموع حاصلضرب‌های فوق حساب شده و بر عدد 11 تقسیم می‌شود. در نهایت باقیمانده این تقسیم از عدد 11 کم می‌شود. نتیجه حاصل همان عدد کنترل ( هشتمین رقم) خواهد بود.

اگر کشوری قصد پیوستن به مرکز بین‌المللی ISSN را داشته باشد، باید از طریق دولت خود نسبت به این امر اقدام کند. کشور ایران نیز با تصویب مجلس شورای اسلامی در سال 82 موفق به تأسیس مرکز ملی به نام "شاپا" شده است و خدمات خود را با این نام بر روی نشریات درج می‌کند.

اصلی‌ترین وظیفه مرکز بین‌المللی اطلاعات پیایندها، تشخیص شماره ISSN می‌باشد. علاوه بر این به نگهداری و کنترل همه شماره‌هایی که در این مرکز و یا در مراکز ملی کشورهای دیگر واگذار شده است، می‌پردازد. همچنین برای کشورهایی که در آن‌ها مرکز ملی ISSN وجود ندارد، شماره‌ای تخصیص می‌دهد. در این مرکز بانک اطلاعاتی شامل اطلاعات کتابشناختی پیایندهای جهان وجود دارد که بصورت فصلی آن‌ها را انتشار می‌دهد. این مرکز از عنوان‌های اختصاری برای پیایندها استفاده می‌کند و علاوه بر اینکه استانداردهای بین المللی کتابنامه نویسی در حوزه پیایندها و استفاده از رمز استاندارد شاپا را ترویج می‌دهد، بازیابی اطلاعات علمی پیایندها را نیز آسان‌تر می‌کند.

از کاربردهای  ISSN می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رمز منحصر به فرد برای شناسایی هر پیایند بدون دانستن زبان یا  نام آن کشور
• ساده‌ترین و با صرفه‌ترین وسیله ارتباط میان ناشر، کارگزار و خریدار
• کنترل و شناسایی پیایندها در خدمات پستی
• تسهیل امانت کتابخانه‌ای پایندها در فهرستگان داخلی و بین المللی
• مطمئن‌ترین شیوه بارکد گذاری نشریات برای هویت بخشی آن‌ها

ISSN در کتابخانه‌ها نیز کاربردهایی دارد که در ادامه آن‌ها را ذکر می‌کنیم:

•  استفاده در نظام امانت بین کتابخانه‌ای
• استفاده در سفارش و فراهم آوری نشریات
• استفاده برای جستجو  از پایگاه‌های اطلاعاتی
• استفاده برای استخراج اطلاعات کتابشناختی از طریق نظام ماشینی
• استفاده از نظام استاندارد کتابشناختی برای یکسان سازی فهرست‌نویسی نشریات