چه در دوران تحصیل در مقطع کارشناسی و حتی دکتری، تحقیق های مختلفی را انجام داده ایم و تلاش کردهایم خروجی آن تحقیقات و پژوهش ها را در قالب مقاله، کنفرانس، گزارش کار و از همه مهم تر پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری نشر دهیم.اما مهم ترین قضیه در اینجا اشاره به منبع یا رفرنسی که از آن استفاده کرده ایم می باشد.
موقع مقاله نویسی یا پایان نامه نویسی گاها ممکن است پیش بیاید در کنار این تحقیقات و پژوهش ها مرتکب سرقت ادبی یا به لاتین plagiarism شده باشیم. رعایت روش و نحوه رفرنس نویسی یا ارجاع دهی از مناسب ترین و اولین گام برای دوری از سرقت ادبی می باشد. هر وقت شما از تحقیقی یا ایده و نوشته شخص دیگری استفاده می کنید، می بایست لیستی کامل از اطلاعات نویسنده یا صاحب ایده را، در پایان نوشته خود که با عنوان منابع تحقیق از آن یاد می شود، ذکر نمایید، که به این کار در اصطلاح رفرنس نویسی یا همان ارجاع دهی گفته می شود. در این مقاله سعی داریم به معرفی شناخته شده ترین سبک های رفرنس نویسی بپردازیم که در ادامه انواع روش های رفرنس نویسی را ذکر می کنیم.
روش رفرنس نویسی یا به لاتین American psychological association برای موسسات دانشگاهی می باشد که توسط انجمن روانشناسی آمریکا، بوجود آمد. این روش ارجاع دهی یا رفرنس دهی بیشتر برای کار های پژوهشی و تحقیقات اجتماعی مورد استفاده می باشد. در سبک رفرنس نگاری APA از هر چهار طرف کاغذ می بایست یک اینچ معادل ۲. ۵۴ سانتی متر فاصله ایجاد شود. فونت مورد استفاده در این سبک باید Times New Roman باشد.
در این روش ارجاع دهی بخشی از اطلاعات منبع در متن نوشته آورده می شود و شکل کامل تری از مشخصات منبع در انتهای فایل متنی که همان قسمت منابع است، قید می گردد، مثلا اگر قسمتی از نوشته یک کتاب را مورد استفاده قرار دهیم، می بایست بعد از اتمام جمله در داخل پرانتزی، نام کتاب- نام نویسنده و سال انتشار را به عنوان رفرنس آن نوشته حتما ذکر کنیم. اگر متن استفاده شده دارای دو نویسنده بود نام هر دو نویسنده را در پرانتز می آوریم و اگر بیش از دو نویسنده داشت، به نوشتن نام اولین نویسنده و همکاران، در داخل متن بسنده می کنیم.
سبک MLA اغلب برای نوشته های مربوط به شاخه ادبیات و علوم انسانی، مورد استفاده می باشد، این بدین معنی است که بیشتر زمان هایی که منبع ما از نوع کتاب می باشد، از این روش استفاده می نماییم. این روش در استناد برای هر منبع، نیاز به دو بخش دارد. بخش نخست که در متن اصلی و بخش دیگر به انتهای نوشته یعنی بخش منابع یا ارجاعات مربوط می باشد. در متن اصلی به طور دقیق بعد از تمام شدن متن استناد شده از کتاب، در داخل پرانتزی، نام خانوادگی نویسنده با یک فاصله و شماره صفحه می بایست قید شود؛ برای مثال ( کاظمی ۲۵ )، و مابقی اطلاعات مربوط به کتاب در قسمت منابع می بایست آورده شود.
این سبک از استناد برای مقالات و تحقیقات پزشکی استفاده می گردد. در این روش رفرنس نویسی به هر منبع یک شماره باید نسبت داده شود و با آوردن این شماره ها در متن نوشته، به منبع مورد نظر در بخش منابع اشاره می نماییم. در بخش منابع یا ارجاعات یک لیست شمارهگذاری شده از رفرنس ها به همراه تمامی اطلاعات، در اختیار خواننده قرار خواهیم داد.
روش ارجاع دهی شیکاگو بیشتر برای مطالب تاریخی استفاده می شود. وقتی که شما قصد انتشار دادن یک متن را دارید، این روش استاندارد تلقی می گردد. در انتهای هر نقل قول، متن یا نوشته اقتباس شده از دیگر نویسندگان، از یک شماره استفاده می نماییم. توضیحات را میتوانیم در پی نوشت بیاوریم و در این صورت نیاز به توضیح در فهرست منابع در انتهای اثر نمی باشد. فهرست منابع و پی نوشت تنها در فرمت نوشتاری باهم متفاوت اند.
این روش ارجاع دهی که به آن سبک مکینتاش نیز گفته می شود با روش CMS از نظر موارد استفاده مشابه می باشد؛ با این تفاوت که سبک رفرنس نویسی CMS برای نوشته هایی که قرار است منتشر شوند، سازماندهی گشته است ولی مکینتاش استاندارد انتشار نمی باشد.
سبک IEEE، استانداردی برای تمامی ژورنال ها و مجلات انجمن IEEEمی گردد. این سبک رفرنس نویسی بیشتر برای مقالات در زمینهی مهندسی و علوم کامپیوتر، استفاده می گردد. در این روش هم، مانند سبک ارجاع دهی شیکاگو در متن از اعداد استفاده می نماییم و در انتها فهرست منابع را لحاظ می نماییم.
این روش رفرنس نویسی یک استاندارد ایزو می باشد که برای ارجاع دهی متون، با هر موضوعی مورد استفاده است. این شیوه ارجاع دهی برای فایل های متنی الکترونیکی بیشترین کاربرد را دارد که از المان هایی خاص برای ارجاع، بهره می گیرد. نقطه گذاری ها و سبک خاص در نوشتن، جز قواعد این روش نیست، بلکه فقط ابزاری برای ارائه بهتر مطلب تلقی می گردد. آخرین ورژن ارائه شده در سال ۲۰۱۰ بوده که قابلیت ارجاع به کلیه منابع اطلاعاتی را دارا می باشد، از جمله کتاب، مقاله، منابع الکترونیکی موسیقی، تصاویر متحرک و . . . .
روش رفرنس نگاری Harvard سبکی است که در درجه اول توسط دانشجویان استفاده می گردد. روش ارجاع دهی هاروارد دو نوع استناد را شامل می گردد: