نکات کلیدی در نگارش مقالات علمي و جذاب
- یه جمله قدیمی هست که می گوید" شكل اشیا از عملكردشان پیروي مي كند". این تفكر در نگارش هم وجود دارد. بسیاري از دانشمندان عقیده دارند هیچ چیزي مهم تر از نتایج مقالاتشان نیست. اما واقعیت این است كه اولین عملكرد مقاله انتقال پیام به خواننده و متقاعد كردن وي به ارزشمند بودن تحقیق انجام شده است بنابراین بهتر است قبل از شروع به نوشتن، در مورد پیام موضوع تأمل شود. حتي بهتر است پیش از نوشتن عنوان مقاله، راجع به نتایج مقاله نیز اندیشیده شود. دانشمندان امروزي كمتر به بیان نتایج خام مي پردازند و هدفشان تفسیر و بحث بهتر نتایج است.
یك نویسنده ممكن است موضوعي را در ذهن خود روشن و واضح تصور كند و نیازي به توصیف و تفسیر حس نكند در صورتي كه خواننده ممكن است اصلاً چنین تفكري نداشته باشد. تمام تردید ها توسط خوانندگان مختلف از این تفكر نویسنده ناشي مي شود كه مطلبي كه در اثر بحث و گفتگوي زیاد براي وي مسجل و بدیهي شده است براي خواننده نیز واضح و روشن است. گاهي اوقات، نتایجي كه مربوط به موضوع اصلي نیستند هر قدر هم كه جالب باشند، بهتر است حذف شوند و اگر این نتایج حذف شده مفید و اساسي باشند بهتر است در یك مقاله دیگر مطرح شوند.
یك نوشتار باید یك پرسش اصلي را پاسخ دهد و بي توجهي به این موضوع از دلایل شایع بي میلي خوانندگان نسبت به مطالب است .
خوانندگان مجلات فوق تخصصي به توضیحات اضافه و طولاني درباره موضوع مورد بحث علاقه اي ندارند، در حالي كه در مجلات عمومي، براي ایجاد پس زمینه علمي مناسب براي خوانندگان نیاز به توضیحات تكمیلي احساس مي شود. به طور كلي دانشمندان باید خود را جاي خوانندگان گذاشته و عمق و جزئیات لازم مطلب را از دیدگاه خوانندگان بررسي كنند.
- مورد دیگر استفاده از شیوایي و فن بیان مناسب در حین پیروي از اسلوب مقاله نویسي است . چنین عنوان مي كند كه در یك مقاله پزشكي، علمي یا هر نوع دیگر، نویسنده باید با استفاده از لغات متداول سعي كند كه خواننده را نسبت مطلب نوشته شده متقاعد سازد.
در عین حال، علي رغم تلاش براي فصاحت مطالب، هرگز مشاهدات و حقایق ارایه شده در مقالات نباید تحت تأثیر فن خطابه قرار گیرند. به عنوان مثال در یك مقاله ضرورتي براي استفاده از صفات و قیدهاي پیچیده وجود ندارد و در صورتي كه بیان نتایج و بحث منطقي و روان باشند، خواننده نیازي به لغات نامفهوم و غیر ضروري جهت درك بهتر مطلب احساس نمي كند.
- كلمات غیر ضروري بهتر است حذف شود. یك نگارش پرتوان، معمولاً مختصر و فشرده است. این موضوع در مورد نوشته هاي عمومي نیز مصداق دارد. هر قدر در یك نوشته تركیبات طولاني و پیچیده و توضیحات اضافي در پرانتز بیشتر باشد، خوانندگان و حتي علاقه مندان به موضوع را از ادامه مطالعه باز مي دارد. بهترین و مطمئن ترین كار براي جلب توجه خواننده ها بیان مطالب به صورت صریح، قطعي و مشخص است.
- خوانندگان انتظار دارند هر نوع اطلاعات خاص موجود در یك مقاله را در محل مخصوص آن پیدا كنند. در صورتي كه جابجایي هاي زیادي در محل هاي ارایه اطلاعات ایجاد شود، مثلاً برخي نتایج بدون آن كه در قسمت یافته هاي مقاله ذكر شده باشند در بحث مورد ارزیابي و تفسیر قرار گیرند، خواننده را سردرگم مي كنند. مطالبي كه قرار نیست در قسمت بحث مطرح شود بهتر است از قسمت نتایج حذف شود.
- عنوان مهم ترین عبارت یك مقاله است. اگر خواننده اي اهمیت نوشته اي را از عنوان آن برداشت نكند به خواندن آن ادامه نمي دهد. عنوان هاي طولاني حامل اطلاعات بیشتري هستند ولي توجه كمتري جلب مي كنند، به خصوص در افرادي كه با نگاه سریع و گذرا از روي عناوین موجود در فهرست مجلات، مقاله مورد نظرشان را انتخاب مي كنند. عنوان هاي كوتاه جذاب تر هستند ولي ممكن است مفهوم كامل را نرسانند. عناویني كه از لغات ایهام دار استفاده مي كنند، جذابیت بیشتري براي خوانندگان دارند، ولي نباید به تبیین محتواي اطلاعاتي مطلب بپردازند. در نهایت در هنگام انتخاب عنوان مناسب، باز هم بهتر است نویسنده خود را در جایگاه خواننده قرار دهد.
- خلاصه مقاله نیز داراي اهمیتي تقریبا مساوي با عنوان است، گاهي تنها بر اساس خلاصه مقاله یك خواننده تصمیم مي گیرد مقاله را بخواند یا آن را كنار بگذارد. هر قدر هم یك مطلب حاوي اطلاعات قیمتي و مهم باشد، در صورتي كه در خلاصه مطرح نشده باشد، خواننده علاقه اي به ادامه دادن مطالعه پیدا نمي كند. خلاصه مقاله به دو شكل نوشته مي شود؛ نوع آزاد كه شامل یك پاراگراف است و بیشتر در مقالات مولكولي و بیولوژي سلولي استفاده مي شود و نوع ساختاري كه هر چهار قسمت مقاله در آن رعایت مي شود و بیشتر در مقالات كلینیكال استفاده مي شود. در مورد این كه بهتر است خلاصه پیش از نوشتن مقاله تهیه شود یا پس از اتمام آن، بهتر است كه هر دو روش یك بار مورد ارزیابي و آزمایش قرارگیرد و سپس روش مناسب تر را انتخاب كنیم.
بین بررسي متون و مقدمه مقاله اختلاف زیادي وجود دارد، مقدمه نباید تا جایي كه امكان دارد به مرور متون بپردازد هدف اصلي آن طراحي یك نقشه است كه نویسنده ابتدا به طور عام لزوم بررسي موضوع را عنوان مي كند و سپس با نشان دادن روش ها به یك سؤال اصلي كه همان هدف مقاله است، مي رسد. یك تاریخچه كوتاه كه اهمیت مطالعه را عنوان مي كند و اطلاعات قبلي موجود در این زمینه را بیان كرده و نقایص موجود را نمایان مي سازد، عموما در مقدمه آورده مي شود. - قسمت مواد و روش ها در مقاله باید به طور تخصصي و با جزئیات كامل مطرح شود. به نحوي كه محققان دیگر نیز بتوانند آن را انجام دهند. یك اشتباه شایع در این قسمت، بیان نشدن برخي جزئیات ضروري است كه خواننده را از درك صحیح روش انجام مطالعه باز مي دارد، بنابراین قرار دادن خود به جاي خواننده در این قسمت نیز بسیار مفید خواهد بود. شركت هایي كه محصولات آن ها مورد استفاده قرار گرفته به طور خلاصه باید لیست شوند.
- نتایج باید با یك نظم و توالي منظم ارایه شوند، بیان نتایج باید از توالي منطقي پیروي كند و نه از ترتیب زماني. در غیر این صورت درك آن ها مانند چیدن قطعات پازل در كنار هم است كه مي تواند
بسیار گیج كننده باشد. از ارائه نتایج غیر ضروري كه تأثیر چنداني در بحث ندارند باید پرهیز شود تا خواننده سردرگم نشود و پیام اصلي نیز كم رنگ تر نشود. هدف از نوشتن یك مقاله تحقیقاتي، ارایه یك فرضیه و بحث و تفصیل و تفسیر در مورد آن است. بنابراین بحث یك مقاله باید كاملاً روان و مرتبط با نتایج و با تفسیرهاي كامل و ذكر منابع مختلف باشد. تفكرات و اندیشه هاي تحقیقاتي باید با دلایل مستدل و مستند حمایت شوند و به طور كاملاً واضح و روشن مورد ارزیابي قرار گیرند تا خواننده بتواند با آن ارتباط برقرار كند.
- در نهایت، افزایش تعداد مقالات تحقیقاتي و مقالات مروري نشان دهنده افزایش فشار بر محققان است تا در زمینه هاي مورد علاقه خود همگام با مقالات روز باشند. اگرچه روزانه بر تعداد الگوها و راهنماها براي نوشتن یك مقاله گویا و قابل درك افزوده مي شود، دانشمندان از میان حجم زیادي از مقالات از همین الگو ها جهت انتخاب مقاله مورد نظرشان استفاده مي كنند. دانشمندان كماكان مقالات را، در صورتي كه به عنوان آن ها علاقه مند باشند یا پرسش و پاسخ هاي مهمي را در برداشته باشند، مطالعه مي كنند و هر قدر یك مطلب بهتر و منطقي تر نوشته شود خوانندگان بیشتري را جذب مي كند و بیشتر مورد ارجاع سایر مقالات واقع مي شود.
- بالاخره این كه در نظر گرفتن دو نكته هنگام مقاله نویسي بسیار مهم است: پیام اصلي و خواننده مقاله، چرا كه تمام هدف نویسنده متقاعد كردن خواننده به ارزش و اهمیت تحقیق انجام شده است و اگر او به خواننده ها بي توجهي كند، خواننده ها نیز به نوشته هاي او بي توجهي مي كنند.
خدمات موسسه سینا برای دانشجویان و اساتید گرانقدر
موسسه سینا ، با تیمی مجرب،حرفه ای و کارآزموده و با سال ها تجربه در زمینه های تحقیقاتی و پژوهشی مختلف، خدمات زیر را برای دانشجویان، محققان و اساتید گرانقدر ارائه می دهد:
