سینا ترجمه
پایان نامه استدلال موضوعی، ارائه پژوهشی تجربی، حاصل کارآموزی و یا احتمالا مهم ترین نوشته ای است که تا کنون منتشر کرده اید. اما پایان نامه دکترا باید موضوع مناسب و جامعی داشته باشد و بیان گر پدیده یا نتیجه ای جدید باشد. پایان نامه اساس و پایه بسیاری از تحقیقات علمی و اکتشافات محققین می باشد.
نوشتن یک پایان نامه، بخشی از مهارت شما در انجام فعالیت های تحقیقاتی مستقل و دانش شما را در رشته ای که فرا گرفته اید را نشان می دهد. برای آنکه بتوانید پایان نامه ای خوب و کاربردی را آماده کنید، مطالعه مستمر و مشاوره با اساتید و دانشجویانی که نمرات خوبی در پایان نامه های ارشد و دکترا در رشته شما گرفته اند، توصیه می شود.
در اغلب دانشگاه‌های دنیا، یکی از شرایط دریافت درجه کارشناسی ارشد و دکتری ارائه گزارش مکتوب از یک کار پژوهشی است که دانشجو این کار را با راهنمایی حداقل یکی از اساتید دانشگاهی انجام می دهد. علاوه بر ارائه گزارش مکتوب لازم است، دانشجو با حضور در جلسه دفاع گزارشی شفاهی از عملکرد خود را ارائه دهد. رساله و پایان‌نامه، نتیجه ماندگار کار علمی یک دانشجو بعد از طی تحصیلات عالیه به حساب می‌آید.
1. مرحله اول، انتخاب موضوع : برای یافتن موضوع تحقیق، لازم است همواره توجه داشته باشیم که بهترین موضوع‌ها، آن‌هایی هستند که بتوانند مشکلی از مشکلات موجود را برطرف کنند یا به پیکره علمی این رشته بیفزایند و باعث غنای آن شوند. اگر با دیدی جستجوگر موضوعات و اخبار حرفه ای را دنبال کنیم، و به دنبال بهبود وضع موجود و دادن ایده‌ای جدید باشیم، حتماً با اختصاص زمانی مناسب برای جستجو و تأمل و اندیشیدن می‌توانیم موضوع‌های متعددی و ناب برای تحقیق بیابیم .
بنابراین گام اول در نوشتن یک پایان نامه خوب، بررسی ایده های خوب است. به این موضوع به اندازه کافی توجه کنید و سعی نمایید در نوشتن پایان نامه، ایده های خلاقانه را پیدا کرده و به صورت نوآورانه برای توسعه آن کار کنید.
2. مرحله دوم، نگارش پروپوزال : تدوین و نگارش پروپوزال (طرح اولیه‌ی پژوهش) گام بعدی در فرایند تدوین پایان‌نامه است. دانشجو باید با کمک استاد راهنما به مسئله‌ی اصلی پژوهش، پرسش‌هایی که دارد، فرضیه‌های اولیه، روش تحقیقی که قرار است مورد استفاده قرار گیرد و موارد مشابه اشاره کند. این طرح اولیه در واقع نشان‌دهنده‌‌ی مسیری است که دانشجو می‌خواهد در پژوهش خود طی کند، و پیش‌بینی نتایجی است که در پایان از این پژوهش به دست خواهد آورد. به‌طوری که دانشجو باید در طرح اولیه‌ی دلایل کافی بر اهمیت موضوع مورد مطالعه و سودمندی نتایج آن ارائه کند.
درصورت تصویب پروپوزال در شورای تخصصی گروه و پس از اخذ مجوز دفاع ، شش ماه بعد از تاریخ تصویب شورای تخصصی گروه ، دانشجو اجازه دفاع دارد.
برای پروپوزال های ایراددار و ناقص مجوز دفاع داده نمی شود و دانشجو موظف به رفع نواقص پروپوزال می باشد.
3. مرحله سوم، نگارش مقدمه و بیشینه تحقیق پایان نامه: در این قسمت، پژوهشگر به ارائه توضیحاتی مفصل در خصوص بخش های مختلف موضوع، و ارائه گزارشی از مطالعات و پژوهش های پیشین در زمینه موضوع پایان نامه و یا مشابه به آن که توسط افراد دیگر در رابطه با موضوع خود انجام شده است ، می باشد.
4. مرحله چهارم، گردآوری و تحلیل داده : گردآوري و تحليل داده هاي پژوهشي بخشي حياتي و بنيادي در همۀ انواع تحقيقات علمي است. به بيان ديگر، در تمام پژوهشها داده هايي گردآوري شده و به شکلي تنظيم، توصيف، مقايسه و درنهايت تحليل و تفسير ميشوند. فقط نوع داده هاي گردآوري شده می توانند آماري، کيفي و یا تفسيري باشند. در نتیجه چگونگي تحليل آنها می تواند متفاوت باشد. گاهی داده ها کم استخراج ميشوند، و گاهی در محيط واقعي و طبيعي به دست ميآيند.
همچنین ابزار گردآوري نيز بسیار متنوع است. برای مثال در حوزه هاي علوم اجتماعي و انسانی معمولا مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه، اسناد و مدارک تاريخي، گروههاي کانوني و موارد مشابه از اصلي ترين ابزارها محسوب ميشوند. درمقابل علوم پايه و انواع رشته هاي مهندسي ابزارهاي خاص خود را دارند. به هر حال، دادۀ موردنظر هرچه باشد و به هر شکلی گردآوري شود، بايد در گردآوري و تحليل آن اصول پايه رعايت شود. مهمترين گامهايي که بايد در اين مرحله برداشته شود، در جدول شمارۀ 4 آورده شده است.
5. مرحله پنجم، نوشتن روش تحقیق:
در پژوهش هاي علوم رفتاري با دو رويكرد مواجه هستيم:
الف – رويكرد خردگرايانه ب-رويكرد طبيعت گرايانه
حوزه علوم رفتاري، از جمله روان شناسي و علوم تربيتي، انتخاب رويكرد انجام پژوهش بر پايه ي جهان بيني و نوع مثال فكري (پارادايم: مجموعه اي از مفروضه ها، مفاهيم يا گزارش هاست كه از نظر منطقي به طور انعطاف پذيري به هم مرتبط بوده و جهت فكري و پژوهش را هدايت مي كند.
مرحله ششم نتیجه گیری و تحلیل پایان نامه: در این بخش از نتیجه گیری پایان نامه، برتری ها و قابلیت های منحصر بفرد تحقیق ارائه می شود.در واقع این بخش ، بدون اشاره مستقیم به نتایج به دست آمده به طور کلی ، مزایا و برتری های تحقیق گزارش می شود. این گزارش در کمتر از یک صفحه و متفاوت از بخش نوآوری تحقیق است.نتیجه گیری تحقیق بخشی هست که در جلسه دفاع مطرح و در صورت استخراج مقاله از پایان نامه ، عیناً در مقاله ارائه می شود. به یاد داشته باشید که داوران تنها چند قسمت از پایان نامه را مطالعه کرده و بر مبنای آن ، تحقیق را ارزیابی می کنند. یکی از این بخش ها ، نتیجه گیری است . بنابراین ، این بخش باید با دقت و وسواس زیاد نوشته شود.
مرحله هفتم : در این مرحله شما پایان نامه را به اتمام رسانیده اید و می بایست با ارائه گزارش آن به اساتید مربوطه(راهنما ومشاور) نظر تاییدی آنها را کسب نموده وبا تصویب گروه و دانشکده برای دفاع آماده شوید و اقدامات لازم برای برگزاری جلسه دفاع از پایان نامه را انجام دهید.
