پارافرایز یا باز نویسی مقالات در واقع عملی است برای رفع سرقت ادبی در مقالات علمی. و پایاننامه های دانشگاهی.
کلمه انگلیسی پارافرایز در فارسی به معنی بازنویسی ، خلاصه نویسی ، نقل قول غیرمستقیم، مشابه نویسی ، سایه نویسی ، نقل به مضمون و شبیه به اینها یاد شده است منظور از آن یعنی حفظ معنی و مفهوم جمله ولی تغییر در ساختار و ترکیب کلمات و استفاده از کلمات هم معنی و هم خانواده .
واژه paraphrase و یا پارافریز که در فارسی از آن به بازنویسی ، خلاصه نویسی ، نقل قول غیرمستقیم، مشابه نویسی ، سایه نویسی ، نقل به مضمون و شبیه به اینها یاد شده است منظور از آن یعنی حفظ معنی و مفهوم جمله ولی تغییر در ساختار و ترکیب کلمات و استفاده از کلمات هم معنی و هم خانواده .
کاربرد پارافریز بیشتر در زبان انگلیسی و در ترجمه های انجام شده است . Paraphrase یک فعل است، که به معنی دوباره نوشتن یک عبارت و یا جمله است. جمله ی پارافریز شده باید معنی جمله ی اول را داشته باشد اما با لغات و ساختار متفاوت.
در زبان فارسی کسانی که دستی در نگارش و نویسندگی دارند به وفور از این ترفند استفاده کرده اند . وقتی از مطاله متن یا مطلب شخص دیگر و یا کتابی افکارات و ایده هایی به ذهنمان می آیند و یا قصد استفاده از محتوای موجود در آن متن و یا را داریم و یا قصد کاربرد موارد ارائه شده در متن را در نوشته خود هتسیم ؛ ولی نمی خواهیم تمامی این مطالب را به صورت آنچه که هست بنویسیم و کپی برداری کنیم یا به عبارتی دست به ربودن مطالب دیگران بزنیم که در دنیای نگارش و ادبیات بسیار ناپسند می باشد و از آن با عنوان سرقت ادبی یاد می شود . این کار علاوه بر ادبیات ، در گستره دانش های دیگر و علم و فنون نیز سرقت محسوب می شود بخصوص در نگارش مقالات علمی . وجود موارد کپی برداری شده از مقالات دیگران در مقالات علمی خود سرقت علمی و ادبی وحسوب شده و جرائم خاصی را به دنبال دارد . از این رو می توان پارافریز را یک راه حل برای جلوگیری از سرقت علمی دانست.
بنابر آنچه گفته شد پارافریز یک روش حل و برطرف ساختن سرقت علمی و ادبی می باشد .
هنگام خلاصه نویسی از کتاب یا متنی بعضا بدون قصد قبلی و بدون آ«که بدانیم و با مفهوم پارافرایز آشنا باشیم ، پارافریز را انجام می دهیم . آنچه که از متن دریافتیم را با جملات خودمان و با کلماتی هم معنی با متن اصل می نویسیم . البته خود کار خلاصه نویسی خیلی با paraphrase تفاوت دارد زیرا در خلاصهنویسی، همانطور که از نامش برمیآید، به تلخیص و گزینش جملات دست میزنیم و متن را کوتاهتر از آنچه هست ارائه میدهیم و عمدتاً این کار با استفاده از همان جملات متن اصلی انجام می شود، اما اگر همان متن خلاصه شده را به زبان خودمان بنویسیم پارافرایز را انجام داده ایم . در حالیکه در پارافریزینگ (paraphrasing) ایده و فکر اصلی را تقریباً با همان تعداد واژۀ متن مرجع اما به زبان خودمان ارائه میکنیم. یعنی نشان می دهیم که ایدۀ اصلی اثر قبلی را درک کرده ایم و به طور کامل متوجه آن شده ایم ، که میتوانیم آن را به زبان خودمان بیان کنیم؛ علاوه بر این گاهی با نحوه نگارش خود به خواننده نشان میدهیم که آنقدر به بحث مسلط هستیم که داریم با استفاده از مهارت خود و بنا به نیاز مخاطب، متن اصلی را بهتر و دقیقتر و متناسب با فهم و درک خواننده توضیح میدهیم.
دانشجویان رشته ادبیات فارسی با این کار تحت عنوان سایه نویسی و یا همان پارافریز ( paraphrase ) آشنا هستند و یکی از شاخه های دروسی آنان می باشد که در امر نگارش باید به آن تسلط کامل داشته باشند.
دانشجویان و افرادی که به فراگیری زبان انگلیسی می پردازند و قصد شرکت در آمون IELTS را دارند نیز باید مهارت خود را در این بخش تقویت کنند زیرا که در آزمون IELTS عمده ترین امتیاز بخش نویسنندگی و یا ( writing ) مربوط با paraphrase می شود .
علاوه بر این تعاریف و توصیفات و کاربردهای گفته شده در مورد پارافریز بحث ما پیارامون اصلی ترین کاربرد آن در مقاله نویسی می باشد. در امر مقاله نویسی چه به زبان فارسی و چه مقالات ترجمه شده به زبان انگلیسی ، به منظور جلوگیری از سرقت ادبی و یا رفع سرقت علمی انجام شده در مقالات علمی از ترفند پارافریز paraphrase استفاده می کنیم .
اگر در هر نوع استفاده از متون دیگران، موازین استنادی را بهدرستی رعایت نکنیم، متهم به ارتکا سوء رفتار پژوهشی و دستبرد علمی میشویم. بهویژه، اگر بازنویسی به خوبی انجام نشود، حتی با وجود آوردن استناد، نویسنده به دردسر میافتد، یعنی به طور صحیح نمی تواند استناد دهی و یا رفرنس دهی کند؛ و شاید متهم به محتوارُبایی (سرقت علمی) شود.
باید توجه داشته باشیم که اگر بخواهیم فکر و ایدۀ اصلی یک اثر را توضیح بدهیم و یا از آن استفاده کنیم و استارت فعالیت علمی خود را بزنیم ؛ گاهی برای بیان چنین مسائلی ، از واژگان دقیق متن مرجع ، از عبارات تخصصی جدید ، رشتههای واژهای چندکلمهای و مختص متن مرجع، استفاده می کنیم که منحصربهفردِ متن مرجع می باشد ؛ در این صورت باید از علامت نقل قول استفاده کنیم.درغیر این صورت مرتکب به سرقت علمی شده ایم و باید این مشکل را با روش هایی از جمله پارافریز برطرف سازیم .
به زبان ساده تر منظور از استناد دهی این است که به خواننده بگوییم که این مقاله به زبان و ایده خود مان هست و فقط بخشی از مطالب و اطلاعات متعلق به شخص دیگر است و باید به خوبی به خواننده نشان دهیم که کدام قسمت از نوشتۀ ما، ایدۀ دیگران است . هرچه مخاطب در تشخیص این که کدام قسمت از متن نوشتۀ ما و کدام قسمت، ایدۀ دیگران است، بیشتر گیج شود، کیفیت بازنویسی و یا نویسندگی خود مقاله ما پایینتر است.