روش‌های آماری در پایان نامه چیست؟

یکی از مهم ترین و اجتناب ناپذیرترین مراحل نگارش پایان‌نامه، تجزیه و تحلیل آماداری داده های خام با استفاده از ابزارها و روش های آماری مختلف است. تقریبا تمامی دانشجویان در دوران تحصیلات تکمیلی با روش های آماری در درس روش تحقیق آشنا شده اند اما این که چگونه از این روش ها استفاده نمایند و کدام روش آماری برای کدام نوع تحقیق و پژوهش مناسب است، را نمیدانند. دانستن این اطلاعات و نحوه استفاده از روش های آماری در مطالعات و پژوهش ها به شما در پروسه نگارش پایان نامه، بخصوص فصل 4 آن کمک شایانی می کند.
بطور کلی، روش های آماری یا بصورت آمار توصیفی و احتمالات هستند و یا بصورت آمار استنباطی. در ادامه بصورت کوتاه و جامع در خصوص تفاوت بین این دو روش آماری صحبت خواهیم کرد.

روش آمار توصیفی descriptive

 هدف اصلی روش آماری توصیفی، محاسبه پارامترهای جامعه با استفاده از سرشماری تمامی عناصر جامعه است. در برخی از رشته و موضوعات پژوهشی لازم است تا به بررسی شناخت کلی و نحوه پراکنش کمیت ها در یک جامعه آماری بپردازید. در این صورت روش آمار توصیفی بهترین گزینه برای شما می باشد و کمک میکند تا اطلاعات و توصیفات خود را خلاصه سازی نمایید. گاهی حجم اطلاعات کمی جمع آوری شده توسط یک محقق بسیار زیاد می باشد و لازم است تا با استففاده از روش های آماری آنها را خلاصه کرده و سازماندهی نماید تا بتواند آنها را بصورت معنی دار قابل فهم نماید. از این رو روش آماری توصیفی به ساماندهی اطلاعات کمی با حجم بالا کمک می کند. از جمله مواردی که در روش آماری توصیفی بکار می رود، استفاده از جداول توزیع فراوانی، درصد فراوانی و میانگین می باشد. این روش های آماری با استفاده از برخی نرم افزارهای طراحی شده برای این منظور انجام میگیرد. یکی از این نرم افزارها، نرم افزار SPSS است که با سرعت و دقت بالایی قادر است حجم بالایی از داده ها را تحلیل نماید ( برای اطلاعات بیشتر در خصوص روش آماری توصیفی این مطلب را مطالعه نمایید).

روش آمار استنباطی inferential

در برخی از رشته های گروه انسانی ماننده مشاوره یا روانشناسی و علوم رفتاری، مطالعات و پژوهش های انجام گرفته به جای کل افراد جامعه، بر روی گروه نسبتا کوچکی انجام میگیرد. اما نتایج بدست آمده از این گروه بایستی به گونه ای به کل جامعه تعمیم داده شود. لازمه این تعمیم نتایج از گروه کوچک به یک گروه خیلی بزرگ، استفاده از روش های آماری پیشرته با عنوان آمار استنباطی Inferential Statistics می باشد. در واقع هدف اصلی روش آماری استنباطی برآورد پارامترهای جامعه (میانگین جامعه) از طریق نمونه گیری ‌از گروه کوچکی از جامعه مورد نظر می باشد. در این روش آماری محقق با استفاده از مقادیر نمونه، آماره ها را محاسبه و با تخمین و آزمون فرض آماری، آنها را به پارامترهای جامعه نسبت می دهد.
زمانی که از آمار توصیفی (نمونه)  وارد آمار استنباطی (جامعه) می شویم، در واقع بحث احتمال آغاز می شود. احتمال بعنوان یک پل ارتباطی بین روش آمار توصیفی و استنباطی می باشد.

تعریف ها:

• آماره : به عددی گفته می شود که یک توضیع نمونه برداری را توصیف می نماید. مثلا تابع Y=R (X۱, X۲, …, Xn)‎ از نمونهٔ تصادفی X۱, X۲, …, Xn t که هیچ پارامتر مجهولی در آن نباشد، یک آماره گفته می شود. در این مثال Y یک متغیر تصادفی است که توزیع آن می تواند وابسته به هیچ پارامتری نباشد؛ زمانی یک آناره مناسب است که به پارامتر مجهول وابسته باشد و اطلاعاتی از آن به ما بدهد. آماره به دو شکل توصیفی و استنتاجی وجود دارد.
• پارامتر: شاخصی که در نتیجه سرشماری از یک جامعه آماری بدست آید، تحت عنوان پارامتر نامیده می شود. برای مثال میانگین جامعه یا µ یک پارامتر مهم جامعه است. اما از  آنجایی که همیشه به میانگین جامعه دسترسی نداریم، برای این منظور از آماره استفاده می شود.

آزمون‌ آماری استنباطی بر اساس مقیاس اندازه گیری متغیرها به دو نوع پارامتری و ناپارامتری می باشند. این دو نوع مقیاس دارای تفاوت هایی با یکدیگر می باشند که در جدول زیر به آنها اشاره شده است:

* با توجه به اینکه آزمون های ناپارامتری مستلزم هیچ فرضی در مورد توزیع جامعه نیستند، در بیشتر پژوهش های علوم انسانی که با مقیاس‌های کیفی سنجیده شده و فاقد توزیع (Free of distribution) هستند از شاخصهای آمارا ناپارامتریک استفاده می‌کنند.

خلاصه آزمونهای پارامتریک

خلاصه آزمونهای ناپارامتریک

​​​​​​​برای بررسی داده‌های کمی پژوهش، استفاده از آزمون‌های آماری الزامی است. برای هر پژوهشی لزوماً از یک روش آماری استفاده می‌شود. مرور این آزمون‌ها می‌تواند راهنمای مناسبی برای تجزیه و تحلیل داده‌های شما باشد. به خاطر داشته باشید، ممکن است همواره استفاده از یک آزمون کافی نباشد. همچنین به خاطر داشته باشید آزمون‌های متفاوت‌تری از آن‌چیز که معرفی شده است، به کار رود. بسیاری از این آزمون‌ها امروزه با نرم‌افزارهای آماری همچون SPSS قابل انجام است.