برای نوشتن یک مقاله علمی خوب باید نکات مهمی را رعایت کرد. بسیاری از محققان دانش علمی کافی درباره موضوع دارند، اما متأسفانه مهارت لازم برای ارائه صحیح مقاله را ندارند. در این بخش، صفر تا صد نگارش مقاله را به شما آموزش میدهیم.
نوشتن مقاله علمی برای بسیاری از دانشجویان و پژوهشگران تازهکار، کاری پیچیده و دشوار بهنظر میرسد. معمولاً اولین سؤال این است که اصلاً از کجا باید شروع کرد؟ آیا صرفاً داشتن اطلاعات علمی کافیست، یا باید قواعد خاصی را رعایت کرد؟
مقالهنویسی، فقط انتقال داده و اطلاعات نیست؛ بلکه روشی حرفهای برای ارائه منسجم پژوهش و ایجاد ارتباط علمی با جامعه تحقیقاتی است. اگر قصد دارید نتایج پایاننامه، رساله یا پروژه تحقیقاتیتان را منتشر کنید، لازم است اصول نگارش مقاله را بهدرستی بشناسید.
در این مطلب، به زبان ساده و کاربردی، مراحل شروع مقالهنویسی، ساختار استاندارد مقاله علمی، ویژگیهای محتوای با کیفیت، و اشتباهات رایج در نگارش مقاله را بررسی میکنیم. اگر میخواهید مقالهای بنویسید که نهتنها ریجکت نشود، بلکه خوانده و ارجاع داده شود، با ما همراه باشید.
پیش از آغاز نگارش یک مقاله علمی، توصیه میشود با دانشجویانی که سابقه نگارش مقاله دارند یا اساتید راهنما مشورت کنید. بهرهگیری از تجربه افرادی که با ساختار و محتوای مقالات علمی آشنایی دارند، میتواند مسیر نگارش را هموارتر کند.
نگارش مقاله بدون شناخت کافی از اصول علمی و نگارشی، نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. بنابراین، زمانی که پژوهشگر مطمئن شد اطلاعات کافی در زمینه موضوع مقاله و نحوه نگارش دارد، باید ابتدا گزارشی جامع از پژوهش خود تهیه کند. این گزارش نهتنها به نظم فکری نویسنده کمک میکند، بلکه میتواند در اختیار سایر پژوهشگران قرار گیرد.
در ابتدای کار باید به چند نکته کلیدی زیر توجه شود
مقاله باید مختصر و مفید باشد
محتوای آن باید بهروز و جامع باشد
ساختار آن باید روان و منسجم باشد
مقاله علمی، خلاصهای از تلاش پژوهشگر در قالب رساله، پایاننامه یا پروژههای تحقیقی است که بهگونهای نوشته میشود تا سایر پژوهشگران بتوانند از نتایج و کلیات آن استفاده کنند. در صورت نیاز نیز، به منبع اصلی مراجعه نمایند.
در جامعه علمی، پژوهش نقشی اساسی در پیشرفت دارد. اما تحقیقات زمانی مؤثر واقع میشوند که به شکلی استاندارد و رسمی منتشر شوند. اگر نتایج پژوهشها تنها در اختیار نویسنده باقی بمانند، نهتنها تأثیری نخواهند داشت بلکه زحمات پژوهشگر نیز بیثمر خواهد ماند.
بسیاری از پژوهشها پس از نگارش در قالب مقاله، در مجلات معتبر علمی – پژوهشی داخلی یا بینالمللی منتشر میشوند و به این ترتیب، در اختیار دیگر پژوهشگران، اساتید یا حتی صنعتگران قرار میگیرند.
نوشتن یک مقاله علمی معتبر نیازمند رعایت اصول مشخصی است که در ادامه، اجزای اصلی آن معرفی میشود:
عنوان مقاله
نام نویسنده یا نویسندگان
اطلاعات تماس و وابستگی سازمانی
چکیده
واژگان کلیدی
روش تحقیق (Methodology)
یافتههای تحقیق
بحث و نتیجهگیری
منابع (با رعایت استاندارد ارجاعدهی مانند APA، IEEE و...)
تفکر، تلاشی آگاهانه برای تبدیل ناشناخته به شناخته با تکیه بر دانش موجود است. در مقاله علمی، نویسنده باید بتواند از مسیر پژوهش، یک سؤال مشخص را پاسخ دهد و بخشی از ابهامهای علمی را روشن کند.
مقاله علمی نیازمند استدلال قوی، تحلیل دقیق و نتیجهگیری روشن است. استفاده از منطق در نگارش، به نویسنده کمک میکند تا دیدگاه خود را بهدرستی بیان کند و خواننده را متقاعد سازد. استدلالهای بدون پایه یا نتیجهگیریهای شتابزده، از اعتبار مقاله میکاهند.
تمام بخشهای مقاله باید با یکدیگر در ارتباط منطقی باشند. موضوع اصلی، عنوانها، زیرعنوانها و مطالب ارائهشده باید به صورت منسجم تنظیم شوند. این انسجام به خواننده کمک میکند تا روند تحقیق را بهتر درک کند و راحتتر با مقاله ارتباط برقرار کند.
هر مقاله باید هم در راستای توسعه دانش قبلی باشد، و هم دربردارنده اطلاعات جدید. هدف اصلی یک مقاله پژوهشی، پاسخ به پرسشهایی است که پیشتر پاسخ مشخصی برای آنها وجود نداشته. بنابراین مقاله باید هم خلاقانه باشد، هم به شکلی کاربردی دانش موجود را کاملتر کند.
مقالهای موفق است که بتواند ایدهای تازه یا دیدگاهی نو را مطرح کند. خلاقیت در انتخاب موضوع، روش تحقیق یا تحلیل دادهها از عواملی است که مقاله را از سایر نوشتهها متمایز میسازد و احتمال چاپ آن را در مجلات معتبر افزایش میدهد.
یکی از مهمترین ویژگیهای یک مقاله قوی، دوری از حاشیهروی و بیان مطالب به اندازه ضرورت است. مقاله علمی باید با لحنی دقیق و فنی نوشته شود و از توضیحات اضافی و غیرضروری پرهیز شود. هر جمله باید هدف مشخصی داشته باشد و به غنای محتوای مقاله کمک کند.
انتخاب عنوان مناسب، نقش مهمی در جلب توجه داوران و مخاطبان کنفرانس دارد. عنوان مقاله باید دقیق، علمی و متناسب با محتوای مقاله باشد. در ادامه، به مهمترین نکاتی که در انتخاب عنوان باید رعایت کنید اشاره شده است.
بازتابدهنده نتایج اصلی مقاله باشد
از جزئیات اضافی پرهیز شود
طول عنوان متعادل باشد
اختصاصی و غیرکلی باشد
فاقد علائم نگارشی اضافی باشد
شفاف و قابل فهم باشد
شامل کلیدواژههای ضروری باشد
در صورت لزوم از اختصارات استاندارد استفاده شود
با سطح علمی مجله یا کنفرانس هماهنگ باشد
مطابق با دستورالعمل کنفرانس تنظیم شود
استخراج مقاله از پایاننامه یکی از مراحل مهم در مسیر نشر علمی است که به شناخت دقیق و مدیریت درست محتوا نیاز دارد. برای این کار ابتدا باید بخشهای کلیدی پایاننامه مانند مقدمه، مرور ادبیات، روش تحقیق، نتایج و بحث را به دقت بررسی کنید. سپس محتوای مربوط به هر بخش را متناسب با ساختار مقاله علمی بازنویسی و خلاصه کنید. نکته مهم این است که مقاله باید هدفمند، موجز و دقیق باشد و تنها به بیان یافتههای اصلی و نوآوریهای تحقیق بپردازد. همچنین رعایت قالب و دستورالعمل نشریه مورد نظر در نگارش مقاله بسیار حیاتی است. با این روش میتوانید از پایاننامه خود یک یا چند مقاله علمی معتبر استخراج کنید که برای چاپ در مجلات تخصصی آماده باشد.
بسیاری از دانشجویان پس از نگارش پایاننامه، به فکر انتشار مقاله علمی میافتند. یکی از روشهای رایج برای این کار، استخراج مقاله از پایاننامه است که نسبت به نگارش مقاله از صفر، مزایای قابلتوجهی دارد. در زیر مهمترین این مزایا بررسی شده است.
از آنجایی که پایاننامه بسیاری از بخشهای مورد نیاز مقاله را در بر دارد، روند نگارش مقاله سریعتر و آسانتر خواهد بود.
پایاننامهها معمولاً تحت نظارت استادان دانشگاه تهیه میشوند و از اعتبار علمی بالایی برخوردارند. این اعتبار به مقاله منتقل میشود.
در پایاننامه، دادهها جمعآوری، تحلیل و تفسیر شدهاند. بنابراین نیازی به انجام دوباره این مراحل نیست.
برای نوشتن مقاله جدید معمولاً باید منابع و دادههای تازه تهیه شوند. در حالیکه استخراج مقاله از پایاننامه این هزینهها را کاهش میدهد.
مقالاتی که بر پایه پایاننامه تنظیم میشوند، ساختار منسجمتری دارند و بیشتر با استانداردهای نشریات علمی همخوانی دارند.
استخراج مقاله راهی است برای استفاده علمی و رسمی از نتایجی که در پایاننامه بهدست آمدهاند و نباید بلااستفاده بمانند.
چکیده یکی از مهمترین بخشهای مقاله است که اولین برداشت داوران و خوانندگان را شکل میدهد. در بسیاری از موارد، چکیدههایی که به دلایل زیر نوشته میشوند، از پذیرش در نشریات معتبر بازمیمانند.
اگر چکیده بهگونهای باشد که موضوع اصلی مقاله را به درستی بیان نکند یا شبیه به تعداد زیادی از مقالات پیشین باشد، داوران نمیتوانند اهمیت و نوآوری آن را درک کنند.
چکیده باید به طور مختصر اما دقیق، زمینه و ضرورت انجام تحقیق را نشان دهد. نبود این بخش باعث میشود خواننده درک درستی از دلیل انجام مطالعه نداشته باشد.
اگر نحوه انتخاب نمونه یا جامعه آماری به وضوح بیان نشده باشد یا نمونهها غیرمتناسب باشند، اعتبار مقاله زیر سؤال میرود.
هر نشریه اصول خاصی برای نگارش چکیده دارد. عدم توجه به این نکات باعث رد شدن مقاله در مراحل اولیه میشود.
ارقام و دادهها باید دقیق و صحیح باشند. عدم ارائه اطلاعات آماری درست یا ناقص، باعث کاهش اعتبار تحقیق خواهد شد.
چکیده باید خلاصهای از نتایج اصلی و پیامدهای آن را داشته باشد. صرفاً بیان موضوع تحقیق بدون اشاره به یافتهها، چکیده را ناقص نشان میدهد.
طول چکیده باید متناسب با دستورالعمل نشریه باشد. چکیدههای خیلی کوتاه نمیتوانند اطلاعات کافی ارائه دهند و چکیدههای طولانی از تمرکز موضوعی خارج میشوند.
وجود اشتباهات نگارشی و املایی در متن، اعتبار نویسنده و مقاله را کاهش میدهد و معمولاً باعث رد مقاله میشود.
اگر موضوع مقاله با حوزه تخصصی و هدفهای نشریه همخوانی نداشته باشد، پذیرش چکیده امکانپذیر نخواهد بود.
یکی از پیشروترین موسسات فعال در زمینه خدمات پژوهشی، موسسه سینا ترجمه است. این موسسه با بهرهگیری از نخبگان و پژوهشگران معتبر از بهترین مراکز آموزشی کشور، توانسته است در زمینههای مختلف خدمات پژوهشی، بهویژه استخراج مقاله از پایاننامههای کارشناسی ارشد و تهیه مقاله از رسالههای دکتری، به جایگاهی ممتاز دست یابد. سینا ترجمه بهعنوان یک مرکز تخصصی، با تکیه بر تیمی متشکل از پژوهشگران و مترجمان نیتیو، به استخراج مقاله از پایاننامههایی که به زبانهای مختلف نوشته شدهاند، میپردازد. اگر پایاننامه شما به زبان فارسی یا زبانهای دیگر است و به دنبال خدمات استخراج مقاله هستید، یا اگر قصد دارید مقاله خود را به زبانی غیر از فارسی، با کیفیتی عالی و تخصصی ترجمه کنید، موسسه سینا ترجمه میتواند بهترین انتخاب برای شما باشد. ما با ارائه خدمات باکیفیت و تخصصی، در کنار شما خواهیم بود تا دستاوردهای علمی شما به بهترین شکل ممکن به اشتراک گذاشته شود.
راه های ارتباطی با ما
با مشورت از افراد باتجربه، تهیه گزارشی کامل از تحقیق، و شناخت ساختار مقاله علمی میتوان آغاز کرد.
خیر، علاوه بر دانش علمی، باید اصول نگارش آکادمیک را هم رعایت کرد.
عنوان، چکیده، کلیدواژهها، مقدمه، روش تحقیق، یافتهها، بحث، نتیجهگیری و منابع.
استدلال منطقی، انسجام محتوایی، نوآوری، اختصار و تمرکز از مهمترین ویژگیها هستند.
دقیق، فاقد جزئیات اضافه، دارای کلیدواژه، متناسب با سطح علمی و مطابق با دستورالعمل مجله باشد.
استخراج مقاله از پایاننامه زمانبر و کمهزینهتر است و معمولاً ساختار قویتری دارد.