صفحه آرائی چیست؟
منظور از صفحه آرایی انتخاب فونت و اندازه مناسب کلمات، فاصله بین خطوط، فاصله نوشته از حاشیه ها، طراحی گرافیکی صفحات، جاگذاری عکس ها در مکان مناسب خود و … می باشد. صفحه آرایی به مجموعه کارایی که قبل از ارسال کتاب به چاپ بر روی آن اعمال می گردد، گفته می شود. انتخاب مناسب رنگ ها جهت چاپ با کیفیت، دید خلاقانه و طراحی قوی از دیگر فاکتورهای یک صفحه آرایی مناسب است. به عبارت دیگر صفحه آرایی یک هنر است که باعث جلب نظر مخاطب نسبت به یک نشریه مانند کتاب شده و در نتیجه باعث ترغیب او به خواندن کتاب و حتی خربد آن میشود.
صفحه آرایی در ابتدا توسط حروف چینان و به صورت دستی انجام می گرفت، اما امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی بخصوص در زمینه کامپیوتر، نرم افزارهای کامپیوتری برای صفحه آرائی طراحی شده اند. در این میان نرم افزارهای، Adobe Indesign و Microsoft Publisher طرفداران زیادی دارند و امکانات زیادی را برای صفحه آرائی در اختیار کاربران قرار می دهد.
نکات مهم در صفحه آرائی
- یکی از مواردی که در صفحه آرایی بایستی به آن توجه نمود، درج تصاویر داخل متن در جای مناسب خود می باشد. تصویر انتخابی بایستی کاملا متناسب با متن باشد و از لحاظ بصری نیز بگونه ای باشد از از تمامی جهات خوب به نظر بیاید. جاگذاری مناسب تصاویر و هم خوانی تصویر و مطلب با یکدیگر در درک بهتر مطلب به مخاطب کمک می کند.
- عنصار بصری و نشانه های بکار رفته در متن عموما به منظور افزایش توجه خواننده به تیتر یا مطلب استفاده می شود. و هدف از بکارگیری آنها ، سادگی و افزایش خوانایی مطلب می باشد.
- صفحه آرایی زیبا و متناسب باموضوع كتاب می تواند علاقمندی خواننده و مخاطب را افزایش دهد.
- یك صفحه آرایی خوب می تواند كمك موثری در توسعه و رشد فرهنگ داشته باشد.
- تعداد و اندازه صفحات هر كتاب بایستی متناسب با قطع و موضوع کتاب دارای چهارچوب مشخصی باشد.
- آرایش هر صفحه نیز براساس یک شبكه بندی انجام می شود و برای داشتن یك شبكه بندی مناسب ضرورت دارد كه فضای صفحه دارای تناسبی موزون و چشم نواز باشد.
- ابعاد صفحات كتابهای موجود عموماً مطابق اندازه های طلایی و یا بسیار نزدیك به آن است.
مراحل مختلف صفحه آرائی
طراحی جلد كتاب - یونیفورم
- جلد كتاب بعنوان یک پوشش محافظتی برای کتاب عمل می کند و از طرفی اولین بخش از هر کتاب است که مخاطب برای اولین بار با ان برخورد می کند. با توجه به این موضوع، طراحان و صحافان كتاب در صدد آن هستند تا طرحی را برای کتاب انتخاب نمایند که هم باعث زیباییی آن شود و هم مخاطبان زیادی را به خود جلب نماید. برای طراحی و پوشش جلد کتاب ها در گذشته به دلیل آنکه تعداد کتاب چاپ شده بسیار کم بود، و حفظ استحکام آنها بایستی از پوشش های محافظتی مناسبی استفاده می کردند.
- به دلیل پیشرفت علم و فن آوری، كاغذ و مقواسازی و نیز به دلیل افزایش جمعیت و مصرف زیاد كتاب، صحافی شکل جدیدی پیدا کرده است و در جلد بیشتر کتاب ها از یک لایه مقوا به نام شومیز استفاده می شود. البته این پیشرفت مزیت هایی را نیز به همراه داشته که از آن جمله، استفاده از طرحها و رنگهای متفاوت بر روی جلد كتاب می باشد. همچنین در گذشته ابتدا به جلدسازی برای محافظت از كتاب اهمیت می دادند بعد به ظاهر و زیبایی آن.
- طرحایی که طراحان جلد کتاب قبلا برای کتاب ها انتخاب می کردند ، تصاویری از طبیعت بود اما امروزه با توجه به اینکه عنوان کتاب ها بر روی جلد آنها درج می شود، معیار اصلی در طراحی تصاویر روی جلد کتاب، بیشتر متناسب با موضوع کتاب می باشد. مثلا اگر عنوان کتاب در خصوص ژنتیک و بیماری های ژنتیکی باشد، برای تصویر جلد کتاب از اشکالی مثل DNA و یا کروموزوم ها استفاده می شود. این کار موجب می شود که بسیاری از مخاطبان از روی تصاویر کتاب منوجه موضوع آن شوند.
- طرح روی جلد كتابهای امروزی دارای تنوع بیشتری نسبت به گذشته است. این تنوع در عین حال شامل جنس جلد كتابها نیز می شود. اگر به فروشگاهها و نمایشگاههای بزرگ كتاب مراجعه كنید، انواع جلدها و طرح جلدها را خواهیو دید. جلدهایی با طرحهای ساده و با رنگهای محدود و جلدهای مقوایی، جلدهای پلاستیكی، جلدهای مقوایی سلفون كشیده و … با رنگهای متنوع. این تنوع در واقع پاسخگوی نیازهای مخاطبان كتاب است.
- افزایش تعداد كتابهای منتشره باعث شده تا بعضی از ناشران و یا موسسات فرهنگی، طراحی كلی و مشخص برای روی جلد كتابهای خود تهیه كنند تا از رقبای خود تمیز داده شوند. این نوع كتابها دارای شكلی مشخص و ثابت هستند كه فقط در عنوانها و احتمالاً طرح كوچكی كه به تناسب موضوع بر روی آنها چاپ می شود با هم اختلاف دارند. این گونه طرح جلدها دارای (یونیفیورم) ثابت هستند. یونیفورم یا پوشش متحدالشكل به طرح جلدهای مشابهی اطلاق می شود که تنها در طرح کوچکی از طرح کلی و همچنین عنوان با یکدیگر تمیز داده می شوند. مثل کتاب هایی که کانون های مختلف به چاپ می رسانند. مانند کتاب های کاج یا کتاب های مدرسان شریف و . امثال آنها.
- مواردی که امروزه در طراحی جلد کتاب ها مد نظر قرار می دهند شامل: جنس پوشش كتاب، عنوان كتاب، طراحی روی جلد، نشان و علامت ناشر، عطف و پشت جلد كه بعضاً ساده و در پاره ای موارد نیز حاوی اطلاعاتی در خصوص متن كتاب، نشان، علامت و آدرس ناشر و قیمت كتاب و باركید و نیز معروف مؤلف و مترجم است.
طراحی شناسنامه كتاب
- هر كتاب دارای یك صفحه ویژه به نام شناسنامه است كه به آن صفحه حقوقی نیز می گویند. اطلاعاتی که در صفحه شناسنامه کتاب درج می شود شامل : نام كتاب، مؤلف، مترجم، ویراستار، لیتوگرافی، چاپخانه، تعداد نسخه های چاپ شده و نوبت و تاریخ جاپ و مشخصات ناشر است. اطلاعات دیگری همچون فهرست نویسی كتابخانه ای و شابك نیز در این صفحه نوشته می شود.
- در ارائه اطلاعات شناسنامه می توان از تركیب حروف مختلف و تنظیم آنها و با بهره گیری از بعضی عناصر ساده بصری مانند خط، نقطه و گاهی نیز از رنگ برای ایجاد زیبایی و چشم نوازی و خوانایی بیشتر، بهره مند شد.
- اطلاعاتی که در صفحه شناسنامه کتاب درج می شود، محدود و مشخص بوده و از لحاظ چینش مطالب می تواند به شکل های مختلف تنظیم شود.
- در تنظیم صفحه شناسنامه سن مخاطب کتاب بایستی در نظر گرفته شود.
طراحی فهرست كتاب
- هر کتابی برای دسترسی آسان خواننده به مطالب در ابتدای کتب ، بعد از صفحه شناسنامه و صفحه تقدیر، فهرست مطالب به همراه شماره صفحه آنها را درج می نماید. علاوه بر این، برای دریافت فیپا که لازمه چاپ کتاب می باشد، نیازمند به فهرست کتاب هستیم. البته فهرست نویسی بیشتر برای کتاب های درسی و علمی استفاده می شود و معمولا رمان ها و کتاب های داشتان کودکان به دلیل اینکه فاقد عناوین داخل متنی و سرفصل هستند، فهرست بندی ندارند.
- بعضی از كتابها دارای فصل بندی بوده و هر فصل دارای عناوین و زیر عناوین می باشد. در این نوع کتاب ها از فهرست بتدی ترکیبی استفاده می شود. اما در کتاب هایی که تنها از چند فصل و بدون عناوین داخلی هستند، از فهرست بندی ساده استفاده می شود.
طراحی صفحه عنوان
- صفحه عنوان هر كتاب معمولاً دارای اطلاعاتی به شرح زیر است:
- اسم یا عنوان كتاب
- نام مولف
- نام مترجم ( در صورتی كه كتاب ترجمه شود )
- نام ویراستار
- تصویر گر ، عكاس ، رسام و …
نحوه جاگذاری هر یک از موارد ذکر شده در بالا در صفحه عنوان بستگی به ذوق و سلیقه طراح کتاب دارد که چگونه هر مطلب را بر اساس ارزش آن در جای مناسب خود قرار دهد. معمولا بهترین جای صفحه عنوان را به تیتر کتاب اختصاص می دهند. برای راحتی کار در ابتدا می توانید جای هر کدام از مطالب را با کشیدن یک کادر مشخص نمایید و سپس اقدام به جاگذاری مطالب نمایید. طراح در این صفحه آزاد است تا نوع قلم، اندازه فونت، ترسیم قاب، ایتفاده از نشانه های هندسی و ... استفاده نماید.
به عنوان یک نتیجه گیری کلی، برای طراحی کتاب ابتدا بایستی مخاطبان کتاب خود را بشناسید و سپس متناسب با عنوان کتاب ، به طراحی جلد آن مبادرت ورزید. یک چهاچوپ کلی برای تمام بخش های کتاب خود تعریف کنید و ان را در تمامی بخش های کتاب اجرا نمایید.
موسسه سینا با تجربه زیادی که در چاپ کتاب برای اساتید بزرگوار و دانشجویان عزیز دارد، تمامی مراحل کار از ویراستاری گرفته تا چاپ و صحافی کتاب، از متخصصین با تجربه بهره گرفته و در کمتر از یک ماه کتاب چاپ شده شما را تحویل می دهد. کارشناسان صفحه آرایی با دقت هر چه تمام تر در خصوص ویراستاری و صفحه آرایی متاب شما عمل می کنند. همچنین در طراحی جلد کتاب، متناسب با سلیقه شما و موضوع کتاب اقدام به طراحی جلد کتاب می کنند و از نظرات و پیشنهادات شما نیز استفاده می نمایند.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید با کارشناسان بخش چاپ کتاب در تماس باشید.
