مجلات JCR چه نوع مجلاتی هستند؟

پژوهشگران، اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای ارتقاء اعتبار علمی و افزایش تأثیرگذاری مقالات خود، به دقت در انتخاب نشریات معتبر اهمیت ویژه‌ای قائل هستند. گزارش‌های استنادی مجلات (JCR) به‌عنوان ابزاری استاندارد و جهانی، با ارائه شاخص‌های دقیق و مبتنی بر داده‌های واقعی، مرجعی بی‌نظیر در ارزیابی کیفیت و اثرگذاری نشریات به‌شمار می‌آیند.

این وبلاگ با نگاهی جامع و مستند، به بررسی مجلات JCR، شاخص‌های کلیدی مانند ضریب تأثیر، شاخص فوری و نیمه‌عمر ارجاع، تقسیم‌بندی بر اساس چارک‌ها و چالش‌های موجود در فرایند چاپ مقاله در این نشریات می‌پردازد. هدف از تهیه این مطلب، ارائه دیدگاهی دقیق و علمی در رابطه با نقش و اهمیت مجلات JCR در نظام علم جهانی و ارائه راهکارهایی جهت انتخاب و انتشار موفق مقاله در مجلات معتبر است.

مؤسسه اطلاعات علمی تامسون رویترز (ISI) از طریق پایگاه اطلاعاتی Web of Science معروف به WOS، همه ساله ویژگی‌ها و عملکرد ژورنال‌ها و نشریات در زمینه‌های علمی و اجتماعی سراسر دنیا را که در سایت تامسون رویترز نمایه شده‌اند، بررسی و ارزیابی می‌کند. پس از این ارزیابی‌ها، رتبه علمی مجلات در قالب گزارشی به نام Journal Citation Report (JCR) یا گزارش استنادی مجلات در اواخر هر سال به اطلاع عموم می‌رسد.

JCR یکی از معتبرترین پایگاه‌های استنادی علم‌سنجی است که به‌عنوان ابزاری برای مقایسه سطح علمی مجلات استفاده می‌شود. معمولاً گزارش استنادی در دو نسخه برای علوم (Sciences) و علوم اجتماعی (Social Sciences) منتشر می‌شود. مقالات موجود در مجلات نمایه‌شده در پایگاه داده اطلاعاتی JCR معمولاً شامل مقالات پژوهشی و مروری هستند. برای ارزیابی مجلات، معمولاً سرمقاله‌ها، نامه‌ها و خلاصه همایش‌ها و کنفرانس‌ها لحاظ نمی‌شوند.

گزارش‌های استنادی مجلات با استفاده از چندین شاخص مورد بررسی قرار می‌گیرند، از جمله شاخص‌های Cited Half-Life، Immediately Index و Impact Factor (IF). مهم‌ترین و معتبرترین این شاخص‌ها، Impact Factor (IF) است که امروزه به‌عنوان اصلی‌ترین و معتبرترین معیار برای ارزیابی علمی ژورنال‌ها شناخته می‌شود.

در دنیای ژورنال‌های علمی امروز، معتبرترین مجلات علمی آن‌هایی هستند که در JCR یا مجلات با Impact Factor به‌حساب می‌آیند. اما قرار گرفتن یک مجله در فهرست JCR راهی دشوار و پیچیده است. ژورنال‌ها برای ورود به این فهرست باید قوانین و استانداردهای علمی خاصی را که از سوی مؤسسه ISI تعیین شده است، رعایت کنند. در صورت عدم رعایت این استانداردها، ممکن است مجله از لیست JCR حذف شود. حتی برخی مجلات که سال‌ها جزو مجلات JCR بودند، به‌دلیل افت کیفیت علمی مقالات منتشرشده در آن‌ها، از این فهرست کنار گذاشته شده‌اند.

JCR یک شیوه مناسب و معتبر برای ارزیابی علمی و تاثیرگذاری یک مجله علمی در جامعه و میزان استناداتی است که به آن مجله می شود، را شامل می شود.معمولا ژورنالهایی که به زبانهای غیر انگلیسی به چاپ می رسند معمولا کمتر در معرض دید و استفاده همگان قرار می گیرند پس با توجه به این موضوعبهتر است مقاله خود را در زبان انگلیسی به چاپ برسانید تا برای رفرنس دهی بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. با JCR می توانیم مجلات حوزه های تخصصی، خود را به صورت طبقه بندی شده و شاخص های علمی رتبه بندی شده مورد ارزیابی قرار داد، و پژوهشگران به آسانی مجلات در اسکوپ رشته خود را مورد ارزیابی قرار میدهندو مجلات مفید برای خود را انتخاب میکنند دانستن این موضوعات برای تمام کسانی که قصد پذیرش و چاپ مقاله در مجلات معتبر بین المللی همچون ISI دارند بسیار ضروری می باشد.

مجلاتی که در لیست JCR قرار می‌گیرند، ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را از سایر نشریات متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها در زیر مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

اطلاعات مجلات JCR به صورت جداگانه در پایگاه داده JCR ذخیره می‌شود. با انتخاب یک سال مشخص، می‌توانید اطلاعات مربوط به مجلات در همان سال را مشاهده کنید. هنگامی که وارد پایگاه داده JCR می‌شوید (http://jcr.incites.thomsonreuters.com)، صفحه‌ای ظاهر می‌شود. در این صفحه می‌توانید سال و نشریه مورد نظر خود را انتخاب کنید و موارد و مشخصاتی از قبیل موارد جدول زیر را مشاهده کنید:

در قسمت Select an option که شامل نحوه نمایش اطلاعات با طبقه‌بندی موضوعی، ناشر یا کشوری خاص است، می‌توانید با توجه به نیاز خود انتخاب نمایید. پس از Submit کردن نحوه نمایش، اطلاعات را با توجه به انتخاب خود مشاهده کنید و می‌توانید با نگه داشتن کلید Ctrl، چند موضوع را به‌طور همزمان انتخاب کنید.

در قسمت Select to view نیز می‌توانید نحوه نمایش نتایج را بر اساس خواسته خود تغییر دهید. پس از انتخاب حوزه موضوعی و نحوه نمایش، بر روی دکمه Submit کلیک کنید تا مجلات منتخب برای شما نمایش داده شوند.

با کلیک بر روی Journal title changes در بالای لیست نتایج، می‌توانید به اطلاعات فهرستی از ژورنال‌هایی که عنوانشان تغییر یافته است، دست یابید. این اطلاعات شامل عنوان جدید، عنوان جایگزین شده، نوع تغییر و سالی که تغییر یافته است.

مقالات قابل چاپ در مجلات JCR باید ویژگی‌ها و شرایط خاصی را برای پذیرش داشته باشند. این ویژگی‌ها معمولاً شامل موارد زیر هستند.