سینا ترجمه
دریافت یک نسخه کاغذی از رساله‌های دکتری با توجه به تعداد کم‌تر آن‌ها و حرکت‌شان در مرز علم، ضروری است. همچنین در مورد طرح‌های برون دانشگاهی که ارتباط بین صنعت و دانشگاه هستند، دریافت نسخه کاغذی را اجباری کرده‌ایم.
محمد شمس اسفندآبادی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه بحث الزامی نبودن یا ممنوعیت چاپ کاغذی پایان‌نامه و رساله‌ها از یک سال گذشته در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی عنوان شده است، توضیح داد: در این خصوص به ویژه بحث پایان‌نامه‌های مقطع ارشد مطرح بود که تعداد آن‌ها زیاد است و فضای زیادی را از کتابخانه دانشگاه (قسمت مرجع) اشغال می‌کند.
وی افزود: در آن زمان این موضوع در هیئت رئیسه و شورای دانشگاه مطرح شد، اما گفته شد پایان‌نامه‌ها جزو اسناد دانشگاه هستند و یک نسخه از آن‌ها حتماً باید در کتابخانه دانشگاه محفوظ باشد.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی با اشاره به اینکه پیرو نامه اخیر دکتر شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پیرامون ممنوعیت چاپ کاغذی پایان‌نامه‌ها از سال تحصیلی آینده ما نیز از این موضوع استقبال کرده‌ایم، گفت: دانشگاه‌های بزرگ تهران از جمله دانشگاه صنعتی شریف، امیرکبیر، دانشگاه تهران و دانشگاه علم‌وصنعت ایران را از این منظر رصد کرده و شاهد بودیم که این دانشگاه‌ها، به عنوان مثال دانشگاه علم و صنعت ایران، فایل الکترونیکی پایان‌نامه را از دانشجو دریافت می‌کنند. این در حالی است که دانشجو اگر بخواهد می‌تواند یک نسخه از پایان‌نامه را برای خودش پرینت بگیرد، اما نیازی به تحویل نسخه کاغذی به کتابخانه دانشگاه نیست.
شمس اسفندآبادی اضافه کرد: بر اساس سیاست‌گذاری که انجام دادیم و یک هفته پیش نامه آن را به دانشکده‌ها ابلاغ کردیم، قرار بر این شد که فایل فیزیکی یا کپی پایان‌نامه را دریافت نکنیم.وی یادآور شد: اما این موضوع در مورد رساله‌های مقطع دکتری صادق نیست و از آن جایی که تعداد این رساله‌ها کم است و پژوهش بنیادی‌تری در آن‌ها انجام شده، یک نسخه کاغذی از رساله‌ها را در قالب کار تحقیقی از دانشجویان دریافت می‌کنیم.
شمس اسفندآبادی در پاسخ به این سوال که آیا اساتید دانشگاه ظرفیت پذیرش نسخه الکترونیکی پایان‌نامه‌ها را دارند، اظهار کرد: هم دانشجویان و هم اساتید از این موضوع استقبال کرده‌اند. درست است که هزینه چاپ پایان‌نامه ممکن است مبلغ بالایی نباشد، اما دانشجویان ترجیح می‌دهند همین مبلغ را هم پرداخت نکنند. اساتید نیز به، ویژه در مورد طرح‌های پژوهشی، از این موضوع استقبال می‌کنند.
وی افزود: اگر خود استاد تمایل داشته باشد می‌تواند از دانشجو بخواهد که یک نسخه را برای او چاپ کند و حتی ممکن است هزینه چاپ آن را خود استاد بپردازد. با توجه به نامه‌ای که در خصوص ممنوعیت چاپ کاغذی پایان‌نامه‌ها از سال تحصیلی آینده به ما ابلاغ شده، از دانشجو می‌خواهیم نسخه کاغذی به کتابخانه تحویل ندهد. با این حال خود استاد و دانشجو می‌توانند بر سر این موضوع به توافق برسند.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی در پایان در خصوص امنیت و ماندگاری پایان‌نامه‌های دانشجویان در قالب فایل‌های الکترونیکی، اظهار کرد: دستور داده‌ایم نسخه دیجیتال پایان‌نامه‌ها در دی وی دی رایت شود. همچنین در هارد اکسترنال ذخیره شود و هم در سامانه در کتابخانه بارگذاری شود. در عین حال این فایل در سیستم‌های کارشناس کتابخانه هم نگهداری می‌شود. بنابراین نسخه الکترونیکی در چهار قسمت مختلف ذخیره شده و از امنیت کافی برخوردار خواهد بود.
شمس اسفندآبادی در پایان با بیان اینکه آرشیو پایان‌نامه‌ها در قالب دی وی دی فضای بسیار کمتری را نسبت به نسخه کاغذی پایان‌نامه اشغال می‌کند، گفت: سی دی بعد از مدتی از بین می‌رود اما دی وی دی از ماندگاری لازم برخوردار است.
به گزارش ایسنا، محمد تقی نظرپور، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دبیر کمیته مدیریت سبز این وزارت‌خانه نیز م منوعیت چاپ پایان‌نامه‌ها و گزارش‌های علمی توسط دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی را اقدامی در جهت صرفه‌جویی در مصرف کاغذ و حفظ محیط زیست و کاهش وابستگی کشور به ارز به‌ویژه در شرایط تحریم دانسته است.
