ویراستاری مدتها نزد ما حرفه ای ناشناخته بود و تا دو دهه ی پیش اصولا حرفه شمرده نمی شد. اما امروزه یکی از حرفه های هر نویسنده ای است . ویراستار باید نویسنده ای خوب باشد تا بتواند ادای مطلب کند و بتواند در حوزه های مختلف مطالعه کند تا بتواند ویراستاری یک مطلبی را انجام دهد .
انواع ویرایش
ویرایش چند نوع است : ویرایش زبانی، ویرایش محتوایی ، ویرایش زبانی ،ویرایش تخصصی یا علمی یا محتوایی، و....
کارهای ویراستار در خدمات ویرایشی به چند دسته تقسیم می شود :
- ویرایش به اعتبار نوع ویرایش
تخصصی، محتوایی، زبانی، فنی
- ویرایش به اعتبار نوع اثر
ترجمه، تالیف، تصحیح
- ویرایش به اعتبار حوزه محتوایی اثر
علمی تحقیقی، مطبوعاتی، ذوقی تخیلی
- ویرایش به اعتبار عرصه کاربردی یک اثر
درسی، مرجع، عمومی
- ویرایش به اعتبار حجم اثر
مقاله، رساله، کتاب، مجموعه
- ویرایش به اعتبار مخاطبان اثر
کودکان، نوجوانان، دانشگاهیان، محافل علمی و...
مراحل خدمات ویرایشی:
یک اثر از موقعی کی به چاپ برسد مراحلی را می پیماید که خدمات ویراستاری جزئی از این مراحل می باشد و شامل:
- بررسی و ارزیابی اثر
- تماس با صاحب اثر
- انعقاد قرارداد
- تحویل گرفتن متن اثر
- ویرایش اثر
- طراحی روی جلــد و پشــت جلــد صفحــه عنــوان همــان تکــرار روی جلــد صفحــه،
- صفحــه عنــوان التیــن.
- تنظیم شناسنامه اثر
- فهرست بندی در ابتـدا و بازبینـی آن و فهرسـت هـای توضیحـات در پایـان کتـاب
- تهیـه غلـط نامـه.
نکات ویرایش متن:
- رعایت کردن فاصله بین کلمات و بین خطوط
- کاربرد صحیح عبارات و اصطلاحات عربی
- علامت گذاری صحیح ( مثل: همزه و تنوین و ...)
- اولین و مهمترین اصل درست نوشتن علامت گذاری درست است. سعی کنید جمله هایتان حتی المقدور کوتاه باشد. از نوشتن جمله های طولانی که با چند ( و ) و ( یا ) به هم چسبیده باشد جدا خودداری کنید. چون در این صورت فهمیدن معنای مطلب بسیار سخت خواهد بود و باعث پریشانی و سر در گمی ذهن خواننده خواهد بود.
- بین کلمات یک فاصله را رعایت کنید. توجه کنید که فاصله فقط به اندازه یک اسپیس باشد.
- جمله کامل را با نقطه به پایان برسانید و جمله نیمه کاره که به جمله بعدی مربوط میباشد را با ویرگول به جمله بعدی وصل کنید
- برای این کار بلافاصله بعد از اتمام جمله نقطه یا ویرگول را قرار دهید. برای شروع جمله بعدی یک فاصله و سپس کلمه را بنویسید. به این مثالها توجه فرمایید:
- توجه داشته باشید. بلافاصله بعد از اتمام جمله نقطه یا ویرگول قرار میگیرد و سپس یک فاصله، و در ادامه جمله بعدی شروع میشود
- اگر میخواهید مطلبی را داخل پرانتز قرار دهید یک فاصله را رعایت کنید، پرانتز را باز کنید و مطلب داخل پرانتز را بدون فاصله بنویسید، پرانتز را ببندید، یک فاصله را رعایت کنید و کلمه بعدی را قرار دهید.
نکات کلیدی مهم در خصوص نگارش و ویرایش کتاب
- سعی کنید ساده و روان بنویسید و از استفاده از کلمات ادبی و استعاره و تشبیه کمتر استفاده کنید. ساده نویسی بهترین راه برای فهماندن بهتر مطلب به مخاطب است.
- ساده نویسی با عامیانه نوشتن تفاوت دارد. در نوشتن مطالب باید از فعل صحیح و جمله کامل استفاده کنیم. فعل حتما در پایان جمله قرار بگیرد. از کوتاه کردن کلمات و نوشتن به صورت محاوره جدا پرهیز کنید.
- باز هم تاکید میکنم که به فاصله گذاری بین علامتها (نقطه- ویرگول- علامت سوال- علامت تعجب- دونقطه- پرانتز- سه نقطه و...) و کلمه توجه کنید. حتما باید بعد از کلمه علامت گذاشته شود. توجه کنید که بعد از کلمه نیازی نیست فاصله قرار دهید و بعد علامتگذاری کنید. اما بعد از گذاشتن علامت باید یک فاصله را رعایت کنید. مجددا به این مثالها توجه کنید.
- برای قرار دادن همزه روی "ه" آخر نیازی به نوشتن "ی" نیست.
- جمله هایی که تمام نمیشوند و به جمله بعدی مربوط هستند را با ویرگول به هم مرتبط کنید.
- از استفاده بیش از حد از علامت تعجب و سه نقطه خودداری کنید. در اکثر موارد ما باید از ویرگول به جای سه نقطه استفاده کنیم تا به مطلب نوشته شده انسجام و قوت بیشتری بدهیم. استفاده از سه نقطه مطلب ما را به سوی مطالب پاره پاه ادبی سوق میدهد.
- علامت تعجب هم زمانی به کار میرود که جمله ما جمله ای تعجب برانگیز باشد. استفاده بیش از حد ازین علامت از بار معنایی جمله میکاهد. بعد از اتمام جمله باید از نقطه استفاده شود.
- ساده نویسی، این موضوع مهمترین اصل در نوشتن مطالب رسمی میباشد. ما باید بتوانیم بین مطالب رسمی و مطالب ادبی تفاوتی قائل شویم. هر گاه مطلبمان یک مطلب ادبی یا یک شعر است، میتوانیم از هر تشبیه و استعاره ای که دوست داریم و به نظرمان زیباتر است استفاده کنیم. اما در داستان نویسی، مطالب رسمی، و گفتار معمولیمان هرگز نباید از تشبیه، استعاره و لغات مهجور و سنگین استفاده کنیم. این باعث میشود به زیبایی کلاممان لطمه وارد شود. اینجا زیبایی کلام ما زود فهم بودن و ساده نویسی است. فعل باید حتما در انتهای جمله استفاده شود. و حتی المقدور جمله ها کوتاه باشد تا ذهن خواننده به دنبال مطلبمان کشیده نشود. با کوتاه کردن جمله به خواننده کمک میکنیم معنی جمله را زودتر بفهمد و به سراغ جمله بعدی برود.
- نکته دیگری که اینجا ذکر آن را ضروری میدانم رعایت زمان افعال در متن است. هر زمانیکه در ابتدا انتخاب میکنیم باید تا انتهای متن استفاده شود. نمیتوانیم گاهی از فعل حال و زمانی از فعل گذشته استفاده کنیم. این موضوع شدیدا به زیبایی نوشته ما لطمه میزند.
برهمین اساس موسسه سینا آماده ارائه خدمات ویرایش انوع کتاب، مقالات علمی و پایان نامه در تمامی رشته ها و حوزه ها به دانشجویان و اساتید گرانقدر می باشد. ویرایش تخصصی مقالات فارسی، ویرایش تخصصی متون ترجمه شده، ویرایش ترجمه، و ویرایش پایان نامه هایی که از متون انگلیسی ترجمه شده اند، بخش دیگری از خدمات ترجمه و ویرایش موسسه سینا می باشد.
