مقاله علمی ترویجی چیست؟

مقاله علمی ترویجی دارای امتیاز بالایی برای مصاحبه دکتری است. شیوه نگارش مقاله علمی ترویجی و ارکان تشکیل دهنده آن شباهت زیادی به مقاله علمی پژوهشی دارد و تفاوت عمده این مقالات با مقالات علمی پژوهشی در ماهیت آنها است. مقالات علمی ترویجی بر اساس دانش گدشته شکل می گیرد در حالی که مقاله علمی پژوهشی دارای نوآوری است و به علم موجود می افزاید

شیوه نگارش مقالات علمی ترویجی

یک مقاله علمی ترویجی دارای بخش های استاندارد یک مقاله علمی است که در پایین به شیوه نگارش هر یک از آنها می پردازیم.

موضوع یا عنوان مقاله علمی ترویجی 

عنوان، مفهوم اصلی مقاله را نشان می‏دهد و باید به طور خلاصه، مضمون اصلی پژوهش را نشان دهد. عنوان مقاله باید جذاب باشد، یعنی به گونه‏ای انتخاب شود که نظر خوانندگان را که معمولاً ابتدا فهرست عناوین مندرج در یک مجله علمی را می‏خوانند به خود جلب نماید. همچنین عنوان باید کوتاه و گویا و تنها بیانگر متغیرهای اصلی پژوهش باشد. تعداد کلمات در عنوان را حداکثر دوازده واژه بیان کرده‏اند.

نام مؤلف یا مؤلفان 

بعد از عنوان پژوهش، نام مؤلف یا مؤلفان ذکر می‏شود و در سطر زیر آن، نام دانشگاه یا مؤسسه که هر یک از مؤلفان در آن مشغول به کارند، می‏آید. ترتیب قرار گرفتن نام مؤلفان به دنبال یکدیگر، معمولاً متناسب با میزان مشارکت آنان در انجام پژوهش است.

چکیده مقاله علمی ترویجی

چکیده، خلاصه جامعی از محتوای یک گزارش پژوهشی است که همه مراحل و اجرای اصلی پژوهش را در خود دارد. هدف‏ها، پرسش‏ها، روش‏ها، یافته‏ها و نتایج پژوهش، به اختصار، در چکیده آورده می‏شود. در متنِ چکیده باید از ذکر هرگونه توضیح اضافی خودداری شود. مطالب چکیده باید فقط به صورت گزارش (بدون ارزشیابی و نقد) از زبان خود پژوهشگر (نه نقل قول) به صورت فعل گذشته تهیه شود.

چکیده در حقیقت بخشی کامل، جامع و مستقل از اصل مقاله تهیه شود. طول چکیده برای مقاله، بستگی به روش‏های خاص هر مجله دارد و معمولاً بین صد تا ۱۵۰کلمه پیشنهاد شده است.

واژگان کلیدی

معمولاً در انتهای چکیده، واژگان کلیدی پژوهش را بیان می‏کنند تا به خواننده کمک کنند، پس از خواندن چکیده و آشنایی اجمالی با روند تحقیق، بفهمد چه مفاهیم و موضوعاتی در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است. معمولاً با توجه به حجم و محتوای مقاله، پنج تا هفت واژه کلیدی در هر مقاله بیان می‏شود.

بخش مقدمه 

آنچه در مقدمه یک مقاله تحقیق کتابخانه‏ای قرارمی‏گیرد – همانند تحقیفات میدانی – کلیاتی است که محقق باید قبل از شروع بحث، آن را برای خواننده روشن نماید؛ مانند تعریف و بیان مسئله تحقیق، تبیین ضرورت انجام آن و اهدافی که این تحقیق به دنبال دارد. همچنین محقق باید خلاصه‏ای از سابقه بحث را – که به طور مستقیم مرتبط با موضوع است – بیان کند و در نهایت توضیح دهد که این مقاله به دنبال کشف یا به دست‏آوردن چه مسئله‏ای است؛ به عبارتی، مجهولات یا سؤال‏های مورد نظر چیست که این مقاله درصدد بیان آنهااست.

طرح بحث (متن)

در این بخش، مؤلف وارد اصل مسئله می‏شود. در اینجا باید با توجه به موضوعی که مقاله در پی تحقیق آن است، عناوین فرعی‏تر از هم متمایز گردند. محقق در تبیین این قسمت از بحث، باید اصول مهم قواعد محتوایی مقاله را مورد توجه قراردهد و سعی کند آنها را مراعات نماید؛ اصولی مانند: منطقی و مستدل بودن، منظم و منسجم‏بودن، تناسب بحث با عنوان اصلی، ارتباط منطقی بین عناوین فرعی‏تر در مسئله، خلاقیت و نوآوری در محتوا، اجتناب از کلی‏گویی، مستندبودن بحث به نظریه‏های علمی، جلوگیری از حاشیه‏روی افراطی که به انحراف بحث از مسیر اصلی می‏انجامد و موجب خستگی خواننده می‏شود و همچنین پرهیز از خلاصه‏گویی که به ابهام در فهم می‏انجامد، رعایت امانت حقوق مؤلفان، اجتناب از استناددادن به صورت افراطی، توجه‏داشتن به ابعاد مختلف مسئله و امثال اینها. محقق می تواند در این بخش به تعاریف اصطلاحات و واژگان – اهمیت و ضرورت تحقیق – مدل مفهومی تحقیق – تشریح اجزای مدل و نیز تحلیل یافته های تحقیق بپردازد.

نتیجه ‏گیری

در این قسمت محقق باید به نتیجه معقول، منطقی و مستدل برسد. نداشتن تعصب و سوگیری غیرمنصفانه در نتیجه‏گیری، ارتباط‏دادن نتایج با مباحث مطرح شده در پیشینه، ارائه راهبردها و پیشنهادهایی برای تحقیقات آینده، مشخص‏کردن نقش نتایج در پیشبرد علوم بنیادی و کاربردی و امثال آن، از جمله مواردی است که محقق باید به آنها توجه داشته باشد.

لیست ژورنال های مناسب مقاله علمی ترویجی

پس از نوشتن مقاله علمی ترویجی ۲ مرحله دیگر باقی می ماند.

1. انتخاب ژورنال مناسب و نگارش مقاله مناسب با چارچوب آن

2. ارسال مقاله برای ژورنال و منتظر ماندن تا اعلام نتیجه

یک مقاله علمی ترویجی یا مرور ادبیات، اطلاعات انتشار یافته شده در حوزه یک موضوع بخصوص در یک محدوده زمانی را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. مقاله علمی ترویجی(مرور ادبیات) می تواند خلاصه ای از مقاله ها  و منابع موجود باشد ولی معمولا سازماندهی خاص خود را دارد و خلاصه و استنتاج‌ها را ترکیب می‌نماید و اطلاعات را در ساختاری نو ارائه می دهد. مقاله علمی ترویجی می تواند تفسیری نو از مقاله ها و کارهای قبلی ارائه دهد یا اطلاعاتی جدید را با تفاسیر قبلی مخلوط نماید، یا سیر جریان پیشرفت فکری حوزه مورد بحث و مباحثات مرتبط به آن را ترسیم نماید. مقاله علمی ترویجی بسته به موقعیت  ممکن است مقالات و منابع را مورد ارزیابی قرار دهد و مناسب ترین و مرتبط ترین منابع را به خواننده پیشنهاد نماید. این مقاله ها بر پایه جابه‎جایی، تلفیق و ترکیب دانش موجود تهیه می شوند و معمولاً به روشن شدن زوایای مساله‎ای کمک می کنند، از این گونه مقاله ها می‎توان به مقالات مروری، تدوینی، ترجمه‎ای، تحلیلی اشاره نمود به لحاظ ارزش علمی در بین مقاله ها در این مقاله‎های تحلیلی ارزش و اعتبار بالاتری دارند.

هدف اصلی مقاله علمی پژوهشی ایجاد یک استدلال است یکی از بخش های چنین مقاله ای مرور ادبیات است. در یک مقاله علمی پژوهشی، ادبیات به عنوان اساس و بنیان کار ارائه می شود و بینش جدیدی را که پژوهشگر به دنبال ایجاد آن می باشد، پشتیبانی می کند. اما هدف یک مقاله علمی ترویجی خلاصه نمودن و استنتاج مباحث و ایده های دیگران است، بدون این که پژوهشگر چیز جدیدی به آن اضافه نماید.