هر اثر علمی یا بر مبنای افکار و دستاوردهای خود نویسنده و یا بر پایه نوشته ها و مطالب دیگران است. بدیهی است که اخلاق علمی حکم می کند که مرجع اثری که از آن استفاده شده ذکر گردد تا خواننده به سهولت به آن منبع دسترسی پیدا کند.رفرنس نویسی نیز قواعد خاص خود را دارد که چند مورد از این قواعد در ذیل توضیح داده شده است.
روش رفرنس نویسی یا ارجاع دهی مناسب اولین گام برای اجتناب از سرقت ادبی است. هرگاه شما از تحقیق، ایده و یا نوشتهی فرد دیگری استفاده میکنید، لازم است لیست کاملی از اطلاعات نویسنده یا صاحب ایده را، در پایان نوشتهی خود تحت عنوان منابع تحقیق، درج نمایید. به این عمل در اصلاح رفرنس نویسی یا ارجاع دهی میگویند.
همهی ما چه در دوران تحصیل در مقطع کارشناسی و پایینتر و چه در دوران گذراندن دورهی تحصیلات تکمیلی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری، تحقیقهای مختلفی را انجام داده و سعی کردهایم خروجی آن را در قالبهای مقاله، کنفرانس، گزارش و از همه مهمتر پایاننامه کارشناسی ارشد و دکتری منتشر نماییم. در هنگام مقاله نویسی یا پایان نامه نویسی ممکن است در کنار این تحقیقات عمداً یا سهواً، مرتکب سرقت ادبی (plagiarism) شده باشیم. رعایت روش رفرنس نویسی یا ارجاع دهی مناسب اولین گام برای اجتناب از سرقت ادبی است.
در اینجا شما را با چند نوع روش رفرنس نویسی آشنا می کنیم:
سبک رفرنس نویسی روش APA (اِی پی اِی)
روش رفرنس نویسی APA (American psychological association) برای موسسههای دانشگاهی توسط انجمن روانشناسی آمریکا، خلق شد. این روش ارجاع دهی بیشتر برای کارهای پژوهشی و تحقیقات اجتماعی مورد استفاده قرار میگیرد. در سبک رفرنس نگاری APAاز هر چهار طرف کاغذ یک اینچ (معادل ۲. ۵۴ سانتی متر) فاصله اعمال میشود. فونت مورد استفاده در این سبک عموما Times New Roman میباشد.
در این روش ارجاع دهی قسمتی از اطلاعات منبع در متن نوشته میآید و شکل کاملتری از مشخصات منبع در انتهای فایل متنی یا همان قسمت منابع یا مآخذ، قید میشود. برای مثال اگر قسمتی از نوشتهی یک کتاب را مورد استفاده قرار میدهیم، بعد از اتمام جمله درداخل پرانتز، نام کتاب- نام نویسنده و سال انتشار را به عنوان رفرنس آن نوشته میآوریم. اگر متن استفاده شده ۲ نویسنده داشت نام هر دو را در پرانتز قید میکنیم و اگر بیش از ۲ نویسنده داشت، به نوشتن نام اولین نویسنده «و همکاران»، در داخل متن اکتفا میکنیم.
روش رفرنس نویسی MLA
شیوه نامه «MLA» که به دست انجمن زبان آمریکا تدوین شده است، بیشتر با حوزههایی از علوم سازگاری دارد که نقل قول مستقیم از اشخاص، به دلیل استناد به اعتبار گوینده، اهمیت دارد. در این شیوه که مبتنی بر نظام «نام ـ صفحهشمار» است، برای استناد در متن، نخست، نامخانوادگی پدیدآورنده و پس از آن یک فاصله، آنگاه شماره صفحه مورد استناد، داخل پرانتز درج میشود. در این شیوهنامه، برای ذکر صفحهشمار از علامت اختصاری صفحه، استفاده نمیشود، مانند: (احمدی ۶۵). فهرست اطلاعات کتابشناختی منابع مورد استناد، در پایان متن، طبق قواعد ویژه این شیوهنامه آورده میشود.
روش رفرنس نویسی AMA
این سبک از استناد برای مقالات و تحقیقات پزشکی استفاده میشود. در این روش رفرنس نویسی به هر منبع یک شماره نسبت داده میشود و با آوردن این شمارهها در متن نوشته، به منبع مورد نظر اشاره میکنیم. در بخش منابع یا ارجاعات هم یک لیست شمارهگذاری شده از رفرنسها به همراه کلیهی اطلاعات، در اختیار خواننده قرار میدهیم.
رفرنس نویسی Chicago(شیکاگو)
روش ارجاع دهی شیکاگو بیشتر برای مطالب تاریخی کاربرد دارد. زمانی که شما قصد انتشار یک متن را دارید، این روش استاندارد محسوب میشود. در انتهای هر نقل قول، متن یا نوشتهی اقتباس شده از دیگر نویسندگان، از یک شماره استفاده میکنیم. توضیحات را میتوانیم در پی نوشت لحاظ کنیم و در این صورت نیازی به توضیح در فهرست منابع انتهای اثر نیست. فهرست منابع و پی نوشت تنها در فرمت نوشتاری تفاوت دارند.
در این روش کتابها، مقاله ها و دیگر منابع اطلاعاتی در پایان پژوهش به صورت زیر معرفی میشوند:
نویسنده(یا ویراستار، گردآورنده، یا مترجمی که به جای نویسنده قرار میگیرد)، تاریخ انتشار اثر، عنوان(و معمولاً عنوان فرعی که گاهی نیز حذف میشود). برای کتابها، محل نشر و ناشر؛ و برای مقالهها نام نشریه علمی، شماره جلد یا دوره، شماره(های) صفحه، و اغلب شماره نسخه نیز اضافه میشود. برای مواد اطلاعاتیای به جز منابع چاپی مانند آثار الکترونیکی یا مواد دیداری- شنیداری، رسانهای که اثر با آن ارائه شده است نیز ذکر میشود. برای آثار پیوسته، اطلاعات بازیابی شامل «یو. آر. ال» وگاهی که لازم باشد، تاریخ دسترسی هم ارائه میشوند.
The Turabian Style یا سبک مکینتاش
این روش ارجاع دهی با روش CMS از نظر موارد استفاده مشابه است؛ با این تفاوت که سبک رفرنس نویسی CMS برای نوشتههایی که قرار به انتشار آنها است، سازماندهی شده است ولی مکینتاش استاندارد انتشار نیست.
IEEE Documentation Style
سبک IEEE، استانداردی برای تمامی ژورنالها و مجلات انجمن IEEEمیباشد. این سبک رفرنس نویسی اکثر مواقع برای مقالات در زمینهی مهندسی و علوم کامپیوتر، استفاده میشود. در این روش نیز، مانند سبک ارجاع دهی شیکاگو در متن از اعداد استفاده میکنیم و در انتها از فهرست منابع را، لحاظ مینماییم.
سبکIso 690
این روش رفرنس نویسی یک استاندارد ایزو است که برای ارجاع دهی متون، با هر موضوعی مورد استفاده قرار میگیرد. این شیوه ارجاع دهی برای فایلهای متنی الکترونیکی بیشتر کاربرد دارد (XML-XSL) که از المانهایی خاص برای ارجاع، بهره میبرد. نقطهگذاریها و سبک خاص در نوشتن، جزو قواعد این روش نمیباشد، بلکه تنها وسیلهای برای بهتر ارائه دادن مطلب است. آخرین ورژن ارائه شده در سال ۲۰۱۰ میباشد که قابلیت ارجاع به کلیه منابع اطلاعاتی را دارد؛ از جمله کتاب، مقاله، منابع الکترونیکی (نرم افزارها و پایگاههای داده)، موسیقی، صدای ضبط شده، تصاویر متحرک و . . . .
Harvard
روش رفرنس نگاری Harvard سبکی است که در درجهی اول توسط دانشجویان استفاده میگیرد. روش ارجاع دهی هاروارد دو نوع استناد را شامل میشود:
استناد در متن: اگر متن یا عبارتی عیناً از یک مرجع، بازنویسی می شود، باید آن متن یا عبارت، داخل علامت نقل قول (“) بیاید و شماره صفحه نیز در” ارجاع درون متنی” ذکر شود.
در دیگر موارد از فهرست منابع استفاده میکنیم که در این حالت اطلاعات کامل را در فهرست منابع قید میکنیم.
در این روش منابع به ترتیب الفبایی ( نام خانوادگی نویسنده اول ) فهرست می شوند. نحوه درج آنها در متن بر حسب نوع مطلب و تعداد نویسندگان به شرح زیر است.
نمونه از نحوه درج منابع فارسی در متن
همانطور که حسابی (۱۳۵۷) اشاره کرده است، عامل دما بسیار موثر می باشد، نظریه جونز ( جونز، ۱۹۸۵) نیز این نکته را تصدیق می کند. البته بعدها مشخص شد که توجه به عامل دما باید در شرایط کنترل رطوبت صورتگیرد (جهانشاهی، ۱۳۷۴).
جهت تکمیل رفرنس های مقاله میتوانید از کارشناسان و مشاورین موسسه سینا کمک بگیرید در موسسه سینا با توجه به اینکه همه خدمات دانشگاهی ارائه میشود به روز رسانی و یا نوشتن رفرنس ها نیز با بهترین کیفیت انجام میپذیرد میتوانید توسط هر یک از راههای ارتباطی زیر با کارشناسان و مشاورین ما در ارتباط باشید.
تلفن ثابت: ⌕
تلفن همراه: 09149724522
pub.sina@gmail.com