آیا می توان در نگارش مقاله و ترجمه از هوش مصنوعی استفاده کرد؟

در سال‌های گذشته، ابزارهای مختلفی مانند ZeroGPT و نمونه‌های مشابه برای تشخیص متون تولیدشده به‌وسیله‌ی مدل‌های زبانی هوش مصنوعی طراحی شده‌اند. این ابزارها با هدف ارزیابی احتمال نگارش متن توسط هوش مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. دانشگاه‌ها در استفاده از این سامانه‌ها دو مقصود اصلی را دنبال می‌کنند: نخست، اطمینان از اصالت و استقلال آثار علمی دانشجویان، و دوم، پاسداری از اصول اخلاق پژوهش. به همین دلیل، این فناوری‌ها به سرعت در روند ارزیابی مقالات، پایان‌نامه‌ها و سایر فعالیت‌های علمی جای گرفته‌اند.

عملکرد این سیستم‌ها مبتنی بر تحلیل آماری و بررسی الگوهای زبانی است؛ از جمله میزان تکرار ساختارها، توزیع واژگان، پیوستگی جملات و نشانه‌هایی که معمولاً در نوشته‌های تولیدشده توسط مدل‌های زبانی دیده می‌شود. با این حال، چنین ابزارهایی کاملاً دقیق نیستند و همواره احتمال بروز خطا، چه به‌صورت مثبت یا منفی کاذب، وجود دارد. از این رو، نتیجه‌ی اعلام‌شده توسط این سامانه‌ها صرفاً به‌عنوان یک نشانه اولیه تلقی می‌شود و معمولاً بررسی انسانی نیز برای اطمینان بیشتر انجام می‌گیرد.

پیامدها استفاده از هوش مصنوعی در محیط دانشگاهی

در محیط‌های دانشگاهی، استفاده گسترده یا پنهان از هوش مصنوعی در تهیه‌ی متون علمی — مانند مقالات مورد استفاده برای مصاحبه‌ی دکتری یا نسخه‌ی نهایی پایان‌نامه — می‌تواند پیامدهای سنگینی به‌دنبال داشته باشد.

در صورت شناسایی چنین مواردی، نتایج احتمالی عبارت‌اند از:

• بی‌اعتبار اعلام شدن مقاله از سوی دانشگاه یا کمیته‌ی ارزیابی؛

• لغو امتیازات پژوهشی یا آموزشی در مراحل مصاحبه یا ارزیابی تخصصی؛

• برخورد انضباطی به‌عنوان تخلف از آیین‌نامه‌های دانشگاهی؛

• آسیب به وجهه و سابقه‌ی علمی دانشجو در داخل و خارج از مؤسسه.

نکته‌ی مهم این است که حتی اگر مقاله‌ی مورد نظر در یک ژورنال بین‌المللی پذیرفته شده باشد، دانشگاه می‌تواند پذیرش آن را معتبر نداند یا برای تأیید داخلی آن شرایط و محدودیت‌هایی تعیین کند.

استفاده از هوش مصنوعی برای مجلات و ناشران

در صورتی که مجلات علمی، به‌ویژه نشریات خوش‌نام با رویه‌های مشخص، استفاده‌ی پنهان از هوش مصنوعی در فرآیند نگارش یا تولید محتوای پژوهشی را کشف کنند، این احتمال وجود دارد که مقاله را در مراحل اولیه رد کرده یا در صورت پذیرش اولیه، حکم به ابطال پذیرش دهند. این وضعیت نشان می‌دهد که «تأیید شدن مقاله توسط یک ژورنال» لزوماً به معنای «پذیرش آن از سوی نهاد دانشگاهی» نیست و این دو سطح اعتبار می‌توانند مستقل از یکدیگر ارزیابی شوند.

تهدید فایل با هوش مصنوعی

آپلود کردن فایل کامل پایان‌نامه یا مقاله به سرویس‌های آنلاین، تهدیدات جدی برای حریم خصوصی و امنیت اطلاعات پژوهشی شما به همراه دارد. ریسک‌های اصلی عبارتند از:

1. استفاده برای آموزش مدل: بسیاری از این سرویس‌ها، مگر آنکه سیاست‌هایشان خلاف این را اعلام کند، ممکن است محتوای آپلود شده را برای آموزش و بهبود مدل‌های خود مورد استفاده قرار دهند.

2. خطر افشای داده: وقوع نشت اطلاعات یا دسترسی‌های غیرمجاز می‌تواند نتایج پژوهشی، داده‌های حساس یا ایده‌های اصلی شما را لو دهد.

3. ریسک غیرضروری: حتی سرویس‌های معتبر نیز با آپلود کل فایل پایان‌نامه (شامل داده‌های خام، نتایج و متدولوژی)، ریسک غیرقابل قبولی را به همراه دارند.

نتیجه‌گیری ضروری: هرگز فایل‌های کامل پایان‌نامه را در اختیار سرویس‌های هوش مصنوعی مبتنی بر وب قرار ندهید.

نکات مهم در مورد استخراج مقاله با هوش مصنوعی

هنگام استخراج مقاله از پایان نامه ، فرآیند نگارش باید تحت کنترل مستقیم پژوهشگر یا با راهنمایی یک محقق انسانی انجام شود. اکیداً توصیه می‌شود که فایل کامل پایان‌نامه را به ابزارهای هوش مصنوعی ندهید تا به صورت خودکار مقاله را تولید کنند، زیرا این متون احتمالاً توسط ابزارهای تشخیص هوش مصنوعی شناسایی شده و اعتبار علمی شما را به خطر می‌اندازند.

روش امن‌تر این است که استخراج را به صورت گام به گام و با دخالت فعال انسانی انجام دهید: بخش‌های کلیدی (مانند داده‌ها، مقدمه، روش‌ها) را به صورت دستی انتخاب کرده و بازنویسی نمایید، خلاصه‌سازی نتایج را با دقت انجام دهید و بخش بحث را بر اساس تحلیل‌های شخصی خودتان تدوین کنید. همچنین، برای اثبات اصالت فرایند پژوهش، تمامی پیش‌نویس‌ها، مکاتبات و مراحل ویرایش را نگهداری کنید.

نکات مهم در مورد ترجمه مقاله با هوش مصنوعی

استفاده از ابزارهای ترجمه مبتنی بر هوش مصنوعی برای آماده‌سازی مقالات جهت ارسال به ژورنال‌های بین‌المللی وسوسه‌انگیز است، اما خطرات قابل توجهی دارد. ترجمه‌های ماشینی اغلب حاوی «امضاهای الگویی» هستند که ممکن است توسط سیستم‌های تشخیص هوش مصنوعی شناسایی شوند. علاوه بر این، ترجمه‌های خودکار می‌توانند در اصطلاحات تخصصی دچار اشتباهات فنی یا سوءتعبیر شوند که این امر به شدت بر ارزیابی داوران تأثیر منفی می‌گذارد. حتی در صورت پذیرش نهایی مقاله توسط مجله، دانشگاه ممکن است در مراحل بررسی داخلی خود، به دلیل استفاده از ترجمه ماشینی، اصالت یا اعتبار آن را زیر سؤال ببرد. توصیه می‌شود که برای اطمینان از کیفیت و اعتبار، ترجمه مقالات علمی حتماً توسط یک مترجم انسانی متخصص در حوزه مربوطه انجام شود، یا دست‌کم، ترجمه ماشینی به‌طور کامل توسط یک ویراستار انسانی مجرب بازبینی و اصلاح گردد.

چه زمان می توان از ابزار هوش مصنوعی استفاده نماییم؟

شما تنها زمانی مجاز به استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در کارهای دانشگاهی هستید که نهاد مربوطه (دانشگاه یا ژورنال) استفادهٔ محدود از آن‌ها را صریحاً تأیید کرده باشد. در چنین شرایطی، کاربرد هوش مصنوعی باید محدود به کارهای کم‌ریسک مانند تصحیح گرامر، بهبود نگارش و پیشنهادات مربوط به سبک نوشتار باشد و به هیچ عنوان نباید برای تولید محتوای اصلی و علمی به کار رود. همچنین، در صورت الزام، باید نام ابزار مورد استفاده را اعلام کرده و مهم‌تر از همه، تضمین کنید که پس از هر ویرایش ماشینی، بازبینی و اصلاح نهایی توسط یک انسان انجام شده باشد.