امروزه بسیار از دانشجویان به خصوص دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی اقدام به نوشتن مقاله و چاپ آن در ژورنال ها و مجلات خارجی می کنند. اما مقاله ای از اعتبار و ارزش خوبی برخوردار است که بتواند امتیاز خوبی در رزومه تحصیلی داشته باشد.
انواع مختلفی از نشریات خارجی در جهان وجود دارد که مقالات علمی را در زمینه های مختلف منتشر می کنند. از معتبرترین این نشریات، مجلات ISI می باشند که بر اساس داشتن و یا نداشتن ضریب تاثیر به دو گروه مجلات ایمپکت دار و بدون ایمپکت تقسیم می شوند.
نشریات ISI ایمپکت دار : این نشریات سطح علمی بالایی دارند و مقالاتی که به این مجلات ارسال می شوند باید قوی و پرمحتوا باشند. چاپ مقاله در نشریات علمی پژوهشی ایمپکت دار برای دانشجویان دوره دکتری که در مرحله دفاع از رساله خود هستند، و نیز هیات علمی که قصد ارتقاء سطح دارند، الزامی می باشد. نشریات ISI ایمپکت دار (JCR) و نشریات اسکوپوس سطح Q1، Q2 از نوع نشریات علمی پژوهشی خارجی ایمپکت دار هستند. Q1، Q2 بالاترین سطح نشریات Scopus هستند که سطح علمی بسیار بالایی دارند و با نشریات ISI ایمپکت دار برابری می کنند. نشریات Pubmed دسته ای دیگر از نشریات خارجی هستند که نیمه تضمینی و بدون ایمپکت هستند.
نشریات ایمپکت دار همانطوری که از نامشان پیداست، دارای ضریب تاثیر می باشند. پس دانشجویان فرهیختگان عزیزی که قصد چاپ مقاله در این ژورنال ها را دارند، باید مطالب علمی ویافته های جدید و با ارزش در مقاله خود داشته باشند. قطعا مقالاتی که در این نوع نشریات چاپ می شوند محتوایی پربار و دقیق دارند و از مهمترین منابع علمی جهان محسوب می شوند. در پروسه داوری این مقالات، 70 درصد به محتوای مقاله اهمیت داده می شود و موسسات تنها 30 درصد حق رایزنی برای اکسپت و چاپ مقاله دارند.
نشریات ISI بدون ایمپکت : دانشجویان کارشناسی ارشد و متقاضیان مصاحبه دکتری میتوانند با چاپ مقالات خود در نشریات خارجی بدون ایمپکت نیز نمره مورد نیاز خود را کسب نمایند. نشریات خارجی بدون ایمپکت همان نشریات ISI LISTED ، نشریات اسکوپوس سطح Q3 وQ4 ،نشریات علمی پژوهشی خارجی و نشریات ISC هستند که تضمینی می باشند. نشریات ISI در سایت تامسون رویترز نمایه می شوند و نشریات اسکوپوس (Scopus) از محصولات شرکت الزویر (Elsevier) است که Q3،Q4 از نوع نشریات بدون ایمپکت هستند. نشریات ISC که پایگاه استنادی علوم جهان اسلام Islamic World Science Citation Index است . این پایگاه سومین پایگاه استنادی معتبر برای مقالات ونشریات علمی معتبر بعد از پایگاه های ISI و اسکوپوس است.
نشریات ISI: به تمام ژورنال ها و مجلات ارائه شده در پایگاه اطلاعاتی تامسون رویترز به اصطلاح ISI گفته میشود که نامگذاری با استناد به نام قدیمی این موسسه Institute for Scientific Information می باشد. برای اطمینان از ایندکس بودن یک مجله در ISI می توانید به آدرس سایت زیر مراجعه کنید:
WWW.ip-science.thomsonreuters.com/mjl/ تامسون رویترز
www.bioxbio.com/if/: سایت JCR
نشریات ISC: بنیاد علمی جهانی اسلامی (ISC) یک سیستم اطلاعات علمی است که به بررسی و تحلیل مجلات علمی کشورهای اسلامی براساس معیارهای علمی معتبر اسلامی می پردازد. به دنبال تامسون و Scopus، ISC (پایگاه اطلاعات اسناد جهانی اسلامی) سومین پایگاه شناخته شده برای سنجش عملکرد پژوهش کشور است، که 57 کشور در آن شرکت دارند. برای اطمینان از نمایه سازی مجله در ISC، مراجعه کنید:
WWW.mjl.isc.gov.ir/: پایگاه داده ISC
نشریات SCOPUS: یکی از شناخته شده ترین استانداردهای است که اطلاعات کتابشناسی حدود 25 میلیون اسناد را جمع آوری کرده است. Scopus دارای حدود 5000 نشریه علمی از سراسر جهان است. در کل Scopus 16،500 مقاله پژوهشی علمی را ثبت کرده است. Scopus یکی از محصولات Elsevier است که نیاز به استفاده از اطلاعات برای اشتراک و پرداخت دارد. برای اطمینان از نمایه سازی یک مجله در موسسه Scopus، می توانید به آدرس زیر بروید:
اسکوپوس (Sjr): www.scimagojr.com/journalsearch.php
اسکوپوس دات کام: www.scopus.com/
نشریات PUBMED:مهمترین ابزار برای جستجوی پایگاه داده آزاد (Medline) است که حاوی اطلاعات تحقیقاتی برای همه رشته های علوم پزشکی و زیست شناسی است. این پایگاه داده تا سال 2008 دارای 17 میلیون عنوان بوده که قدیمی ترین آن تا سال 1865 باز خواهد شد. مدل Pab مجموعه ای از اطلاعات کیفی ملی از مرکز اطلاعات ملی بیوتکنولوژی و سایر سازمان های بهداشت و سلامت ایالات متحده است. این پایگاه داده برای جهان آزاد است. برای اطمینان از نمایه سازی مجله در Fashion Pab، از:
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/
دانشجو تحقیق خود را با زحمت و تلاش فراوان انجام داده است و مقاله ای را بر اساس آن نوشته است. اولین قدمی که برای چاپ آن باید بردارد پیدا کردن مجله است و اولین نکته ای که باید در این اقدام به آن توجه کند این است که مجله مورد نظر دارای اعتبار است یا خیر. این موضوع اهمیت فراوانی دارد زیرا یک مقاله هر چقدر هم که ارزش علمی بالایی داشته باشد زمانی قابل ارایه به عنوان رزومه قوی است که در مجله معتبری چاپ شده باشد. چاپ مقاله در مجلات فاقد اعتبار ارزش نهایی آن را از بین می برد.
نشریات و مجلات مختلف از نظر اعتبار به سه دسته مجلات معتبر و مورد تایید وزارت علوم، مجلات نامعتبر و مجلات جعلی تقسیم می شوند که باید در انتخاب آن ها دقت کنیم. برای آشنایی با مجلات جعلی و مجلات نامعتبر، این عبارات را بیشتر توضیح می دهیم.
مجلات جعلی مجلاتی هستند دارای سایت و ISSN هستند ولی مقالات خود را در سایت اصلی ارایه نمی دهند و یا کلا مقالات آن ها چاپ آنلاین ندارند و فقط مقاله به صورت کپی رایتی ارایه می شود و یا چاپ آنلاین مقالات در سایت های جانبی و فرعی صورت می گیرند.
مجلات نامعتبر، مجلاتی هستند که سایت آنلاین و ISSN دارند و چاپ مقاله نیز انجام می دهند ولی به دلایل مختلف مانند چاپ بیش از حد مقاله در یک شماره، داوری کوتاه مدت، چاپ مقالات نامرتبط با موضوع ژورنال و مواردی مختلفی نامعتبر اعلام می گردند که در این حالت دیگر چاپ مقاله در آن ها امتیازی ندارد.
در ایران سه نهاد وجود دارد که لیستی از مجلات معتبر را ارائه می دهند که می توانند برای تایید مجلات استفاده شوند. این موسسات شامل مرکز تحقیق و برنامه ریزی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری، مرکز توسعه و هماهنگی اطلاعات و نشریات وزارت بهداشت و آموزش پزشکی و در نهایت دفتر توسعه علمی تولید دانشگاه آزاد اسلامی، دو موسسه اول سالانه منتشر می شود و موسسه سوم (دانشگاه آزاد) یک بار در ماه یا یک بار در ماه به صورت رسمی فهرست می شود. به یاد داشته باشید که آخرین لیست را مرور کنید زیرا اعتبار مجلات ممکن است از یک به یک متفاوت باشد.