یکی از معتبر ترین اقدامات علمی که مزایای فراوانی نیز دادر ترجمه کتاب های جدیدالنتشار میباشد.اما از کجا بفمیم که یک کتاب قبلا توسط فرد دیگری ترجمه نشده است.
محققینی که میخواهند کتاب ترجمه کنند و از مزایای بیشمار آن بهره ببرند اولین سوالی که برایشان پیش می آید این است که از کجا بفهمند کتاب قبلا ترجمه نشده است.یا اینکه چطور میتوانند حین ترجمه مطمئن شوند که کتاب توسط شخص دیگری ترجمه نخواهد شد.همیشه پر اعتبار ترین و پرفروش ترین کتاب های ترجمه شده اولین ها میباشند کتاب های ترجمه شده دوم و سوم ارزش و اهمیت چندانی ندارند.مگر اینکه توسط فردی ترجمه صورت پذیرد که کتاب های ترجمه شده زیادی داشته باشد و بسیار معروف و شناخته شده باشد.پس پاسخ این سوال بسیار حائز اهمیت است.ابتدا باید از اولین بودن ترجمه مطمعن شد و سپس شروع به ترجمه کرد.اما از کجا میتوانیم لیستی از کتاب های ترجمه نشده را به دست آوریم.در این بخش چند روش به شما معرفی خواهیم کرد که به وسیله آن میتوانید لیست قابل اعتمادی از کتب ترجمه نشده را به دست آورید.
امن ترین و مطمعن ترین راهی که میتوانیم به شما پیشنهاد کنیم مراجعه به سایت رسمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی میباشد.لیست کتاب هایی که ترجمه شده اند با نام ناشر و نام مترجم در سایت رسمی این سازمان قابل مشاهده است.البته کتاب هایی که به روش قانونی ترجمه و منتشر شده اند.اگر پس از جستجو مطمئن شدید که کتاب مورد نظر شما در این وب سایت ثبت نشده است میتوانید فرآیند ترجمه خود را شروع کنید.
همانطور که میبینید، این کتاب قبل از شما دو بار به فارسی ترجمه شده است: یکی توسط انتشارات آییژ در سال ۱۳۸۸ و دیگری توسط انتشارات قدیانی در سال ۱۳۹۱:
اما آیا همین دو ناشر آن را به فارسی ترجمه کردهاند؟
پاسخ قطعی برای این سوال وجود ندارد در مواردی ممکن است به دلیل بی دقتی و بی توجهی برخی از ناشرین در صفحه مشخصات کتاب عنوان اصلی کتاب ذکر نمیشود.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که هیچگاه نباید عنوان فارسیای را که حدس میزنید مترجم برای کتاب انتخاب کرده است، جستجو کنید؛ چون همانطور که در لینکهای بالا میبینید عنوان کتاب The Number Devil به عنوانهای مختلفی مثل «شیطونک سرزمین اعداد»، «جن اعداد» و «عدد شیطان» ترجمه شده است. این قضیه در مورد املای فارسی نویسنده کتاب هم صدق میکند؛ پس همیشه املای اصلی اسم نویسنده کتاب را جستجو کنید.
و اما یک سوال دیگر چگونه از ترجمه همزمان کتاب ها با خبر شویم.گفتنی است که برای این کار روش قطعی و صحیحی وجود ندارد اما چند روش وجود دارد که به کمک آنها میتوانید کم و بیش از ترجمه همزمان کتاب ها مطلع شوید اما همانطور که گفتیم روش های قطعی به حساب نمی آیند فقط تا حدی میتوانند به شما کمک کنند.
از جمله روش هایی که شما را از ترجمه همزمان کتاب با خبر میسازد پرس و جو از دوستان و همکاران میباشد میتوانید عنوان کتاب را به آنها اطلاع دهید و بپرسید که آیا اطلاع دارند که کسی قبلا این کتاب را ترجمه کرده یا نه با این که روش قطعی به حساب نمی آید اما حداقل مطمعن خواهید شد که از بین همکاران شما کسی اقدام به ترجمه این کتاب نخواهد کرد.
روش بعدی که نسبت به روش اول قابل اطمینان تر است پرسیدن از ناشر خارجی کتاب میباشد از لحاظ اخلاقی قبل از ترجمه کتاب باید از ناشر خارجی آن کسب اجازه کنید و در صورت صلاح دید و اجازه ناشر اصلی میتوانید روند ترجمه را پیش بگیرید.در این موارد نیز میتوانید از ناشر خارجی کتاب بپرسید که آیا کسی قبلا اجازه ترجمه این کتاب را از شما گرفته است یانه در این صورت میتوانید مطمئن شوید که کسی قبل از شما یا حین شما شروع نخواهد کرد.
فرض کنید به تازگی کتاب نویسندهای را برای ترجمه انتخاب کردهاید که قبل از این کتاب، ۴ کتاب دیگر نوشته است که همگی آنها توسط یک ناشر ایرانی به فارسی ترجمه و با استقبال خوانندگان ایرانی هم روبرو شده است. روشن است هنگامی که شما در حال تصمیمگیری برای ترجمه آن هستید، احتمال اینکه این کتاب توسط همان ناشر ایرانی در حال ترجمه باشد، بسیار زیاد است؛ بنابراین سعی کنید قبل از شروع ترجمه، با ناشر ایرانی تماس بگیرید. فراموش نکنید اگر این ناشر، ۴ کتاب قبلی را با ترجمه روان، قیمت مناسب و کیفیت چاپ خوب، روانه بازار کرده باشد، احتمال موفقیت ترجمه شما پایین خواهد بود؛ پس واقعبینانه تصمیم بگیرید.
گاهی بعضی از مترجمان وقتی ترجمه کتابی را شروع میکنند، خبر آن را در وبسایت یا وبلاگ شخصی خود اعلام میکنند. گاهی حتی نویسنده کتاب هم ممکن است در وبلاگش بنویسد که فلان مترجم و فلان ناشر ایرانی، شروع به ترجمه کتابش به زبان فارسی کردهاند؛ بنابراین از این طریق هم میتوان فهمید که آیا افراد دیگری نیز به صورت همزمان با شما در حال ترجمه کتاب مورد نظر هستند یا خیر.
یکی دیگر از راهها، جستجو در اینترنت با عبارتهایی مثل persian translation of X یا iranian publisher of X یا iranian translator of X است که در آنها منظور از X، اسم اصلی کتاب است. به عنوان مثال، در صفحه ویکیپدیای ترجمه سری کتابهای هری پاتر میتوان یکی از ناشران ایرانی این سری کتابها و کتابهایی که تا به حال از این سری توسط این ناشر به فارسی ترجمه شدهاند را دید. جالب است بدانید که تا به حال ۱۶ ناشر ایرانی، این سری کتابها را به فارسی ترجمه کردهاند که گویا فقط یکی از آنها از ناشر اصلی اجازه ترجمه گرفته است!
در این روش که مخصوص استادان دانشگاه است، مرکز نشر دانشگاه، قبل از شروع ترجمه کتاب، فکسی را به تمام دانشگاههای سراسر کشور ارسال میکند که در آن، مشخصات کتاب به طور دقیق ذکر شده است و از آنها خواسته میشود که چنانچه استاد یا استادانی از آن دانشگاه در حال ترجمه کتاب مورد بحث هستند، آن را اعلام کنند. اگر یکی از آن دانشگاهها در حال ترجمه کتاب مورد بحث باشند، بلافاصله موضوع را به صورت تلفنی اعلام میکنند تا از ترجمه همزمان و موازیکاری جلوگیری شود.