سینا ترجمه
اولین مرحله از یک کار پژوهشی، انتخاب موضوع خوب و در عین حال ناب می باشد که هم قابل اجرا با شرایط موجود باشد و هم بتواند برای جامعه کاربردی باشد.
دانشجویان از زمانی که تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد آغار می کنند، بایستی به فکر انتخاب یک موضوع خوب برای پایان نامه خود باشند. با توجه به اینکه مقطع کارشناسی ارشد در کل 4 ترم می باشد بنابراین زمان زیادی برای دانشجویان در انتخاب موضوع پایان نامه وجود ندارد. بهترین زمان برای انتخاب موضوع بعد از پایان ترم دوم است. اما این به معنای این نیست که دو ترم اول کلا بی خیال این قضیه باشند. دو ترم اول تعیین کننده موضوع انتخابی دانشجو می باشد. زیرا دروس تخصصی که در این دو ترم ارائه می شود به آنها کمک می کند تا موضوع مورد علاقه خود را پیدا کرده و به مطالعه بیشتر در آن زمینه بپردازند تا در نهایت در پایان ترم دوم بتوانند یک موضوع جدید و خوب برای پایان نامه خود انتخاب نمایند.
در طول ترم سوم بایستی مطالعات خود را در خصوص موضوع انتخابی بیشتر کرده تا بتوانند پروپوزال خود را بنویسند. اگر تا پایان ترم سوم تمام واحد های درسی خود را به اتمام رساندند می توانند واحد پایان نامه را اخذ نمایند. اما پروپوزال خود را در همان ترم سوم می توانند به دانشگاه ارائه دهند تا در زمان شروع ترم 4 بتوانند کار پایان نامه خود را آغاز کنند.
مهم ترین و در عین حال جذاب ترین بخش پایان نامه انتخاب موضوع است. گاهی ممکن است در ذهن خود به موضوعات مختلفی فکر کنید اما نتوانید تصمیم بگیرید که کدام موضوع را برای پایان نامه خود انتخاب کنید. در انتخاب موضوع پایان نامه هرگز احساسی و عجولانه رفتار نکنید. موارد بسیار مهمی وجود دارد که بایستی در انتخاب موضوع پایان نامه خود به آنها توجه نمایید. برای این منظور ما مراحلی را که یک دانشجو بایستی طی نماید تا در نهایت بتواند یک موضوع پایان نامه خوب انتخاب کند را مطرح می کنیم.
یک موضوع پژوهشی که برای پایان نامه انتخاب می شود در وهله اول باید مورد علاقه دانشجو باشد. علاقه نقش بسیار مهمی در پیشرفت کار پایان نامه و دست یابی به نتایج مطلوب دارد. سعی کنید در طول تحصیل در ترم های اول و دوم، از میان دروسی که ارائه می شود، حوزه هایی که به نظرتان جالب می آیند را در یک دفتر یادداشت نمایید تا بعدا در خصوص آنها مطالعه نمایید تا ببینید کدام موضوعات بیشتر مورد علاقه محققین هستند و در آن خصوص مطالعات زیادی انجام گرفته است. به مرور زمان که مطالعات شما پیش می رود می توانید مواردی که برایتان جالب نیستند را حذف نمایید. تا در نهایت فقط موضوعاتی باقی بمانند که واقعا مورد علاقه شما می باشند.
بعد از بحث علاقمندی، اهمیت موضوع پایان نامه از دید محققین دیگر حائز اهمیت است. اگر قصد دارید که بعد از اتمام پایان نامه از آن مقاله استخراج کرده و در مجلات خارجی isi به چاپ برسانید، پس لازم است موضوعاتی را انتخاب نمایید که ناب بوده و در حال حاضر در آن زمینه تحقیقات انجام میگیرد. سعی کنید از موضوعاتی که محدود به کشور خودتان است انتخاب نکنید، زیرا این نوع موضوعات کمتر مورد استقبال مجلات خارجی قرار میگیرند و در این صورت مجبور خواهید بود مقاله استخراج شده از پایان نامه را در یک مجله داخلی به چاپ برسانید. برای یافتن موضوعات ناب می توانید به پایگاه های اطلاعاتی مهم مثل الزیویر، اسپرینگر، ieee. wiley و یا “research topics” و یا “research priorities” و یا ” issues for research ” مراجعه نمایید و مقالات موجود در این پایگاه ها را مطالعه نمایید.
همچنین می توانید در گوگل اسکولار موضوعات مورد نظر خود را به انگلیسی تایپ کرده و جستجو نمایید تا مقالات مرتبط با آن موضوع را برای شما نشان دهد. برای مشاهده مقالات جدید مربوط به 2-3 سال اخیر می توانید از امکانات این موتور جستجوگر استفاده نمایید و تعیین کنید که فقط مقالات مربوط به سال های 2015 تا 2018 را به شما نشان دهد.
همانطور که در تصویر زیر مشاهده می کنید ما عبارت درمان سرطان سینه را جستجو کردیم و جستجوی خود را بین تاریخ های 2015 تا 2018 محدود کردیم ( فلش قرمز). همچنین شما می توانید تعیین نمایید که نتایج جستجوی شما را بر اساس تاریخ انتشار مقالات نمایش دهد یا بر اساس ارتباط عناوین مقالات با موضوع جستجوی شما ( فلش آبی رنگ). اطلاعات مهم دیگری که به شما کمک می کند تا ببینید که کدام موضوعات بیشترین طرفدار را داشته و ارجاعات بیشتری به آن مقاله انجام گرفته است، مشاهده cited by در قسمت پایین تمامی مقالات است. مثلا در مقاله اول cited by برابر 948 است. یعنی این مقاله 948 بار توسط مقالات هم موضوع با آن مورد استناد قرار گرفته است. این نکته را در نظر داشته باشید که مقالاتی که بیشترین سایتشن را داشته باشند برای مطالعات خود انتخاب نمایید. این نوع مقالات از لحاظ محتوایی و نتایج مقالات قوی هستند و به شما در جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای پایان نامه یا مقاله خود کمک خواهند کرد.
بخش دیگری که در جستجوهای گوگل اسکولار به شما نشان داده می شود، قسمت related articles می باشد. یعنی مقالاتی که بسیار مشابه به این مقاله هست را می توانید با کلیلک بر روی آن مشاهده نمایید. این گزینه کمک زیادی به شما می کند تا مقالات بسیار مرتبط با موضوع خود را سریعتر پیدا کنید.
یکی دیگر از راه های یافتن موضوع خوب برای پایان نامه، مطالعه پایان نامه های دانشجویان هم رشته خود می باشد که در کتابخانه دانشگاه موجود است. بخصوص پایان نامه های 2 سال اخیر می تواند به شما کمک نماید تا بتوانید ار موضوعات آنها الهام گرفته و یک موضوع خوب برای خود انتخاب نمایید. همچنین از بخش پیشنهادات پایان نامه می توانید استفاده کنید. در این بخش نویسنده در راستای کار پژوهشی خود پیشنهاداتی را برای محققین و دانشجویان دیگر ارائه می دهد که می تواند برای شما نیز مفید باشد و از آن موضوعات استفاده نمایید.
رفرنس های درج شده در پایان نامه نیز می تواند یکی از راه های یافتن موضوعات خوب باشد. به عناوین این رفرنس ها توجه نمایید و آنهایی که به نظرتان جالب و ناب می آیند را انتخاب کرده و در گوگل اسکولار سرچ کنید و از بخش related article مقالات مرتبط آن را بیابید و مطالعه نمایید.
استاد راهنما، فردی است که دانشجو را در مسیر انجام پایان نامه و رسیدن به نتایج کار، یاری می رساند. در واقع هیچ دانشجویی بدون داشتن استاد راهنما نمی تواند یک موضوع پایان نامه را انتخاب کرده و کار پایان نامه را به تنهایی انجام دهد. استاد راهنما یکی از اساتید رشته خودتان می باشد که می تواند از اساتید دانشگاه محل تحصیل خودتان باشد یا از دانشگاه های دیگر انتخاب شود. البته انتخاب استاد از دانشگاه دیگر بایستی به تائید دانشگاه خودتان برسد تا بتوانید او را به عنوان استاد راهنمای پایان نامه خود انتخاب کنید. استاد راهنما تنها کسی است که بیشترین راهنمایی را به شما در انتخاب موضوع پایان نامه می کند. تمامی جوانب کار را می سنجد و ممکن و ناممکن بودن آن را به شما می گوید. حتی در نوشتن پروپوزال به شما کمک می کند و در نهایت پایان نامه شما را بعد از نگارش تائید می نماید تا بتوانید به جلسه دفاع رفته و از پایان نامه خود دفاع نمایید.
بعد از آنکه عنوان پایان نامه خود را انتخاب کردید، نوبت آن رسیده است که آن را مورد بررسی قرار دهید. یکی از اولین اقدامات بعد از انتخاب موضوع، اطمینان از ناب بودن آن می باشد. برای این منظور بایستی به سایت ایران داک مراجعه نمایید و موضوع پایان نامه انتخابی خود را مورد بررسی قرار دهید. ا گر موضوع شما قبلا توسط فرد دیگری انجام شده باشد و در این سایت ثبت شده باشد به شما نمایش داده می شود. بسیاری از دانشگاه ها نامه تائیبدیه ناب بودن موضوع را از سایت ایران داک می خواهند و بدون آن، موضوع ارائه شده را تائید نمی کنند.
یکی از مواردی که در خصوص موضوع انتخابی خود بایستی به آن توجه نمایید، ارزش انجام آن می باشد. منظور از ارزش انجام آن، مطرح بودن در سطح ملی و منطقه ای و منطقی و فریبنده نبودن موضوع می باشد. گاهی برخی موضوعات به ظاهر جالب به نظر می رسند اما در واقعیت هیچ ارزش علمی نداشته و تاثیری در پیشرفت علم ندارند. یا اینکه دارای پیشینه تحقیقاتی ضعیفی هستند و زمانی که میخواهید پایان نامه خود را بنویسید، مقاله ای در آن خصوص پیدا نمی کنید. بنابراین از ارزش علمی موضوع خود اطمینان حاصل نماییدو هرگز به دنبال موضوعات عجیب و ناآشنا نروید.
یکی از مواردی که امروزه اساتید به آن توجه زیادی می کنند، و جامعه نیز بر روی آن تاکید بسیاری دارد، کاربردی بودن موضوعات پایان نامه ها می باشد. مشکلات جامعه در زمینه های مختلف اقتصادی ( فقر، بیکاری و ...)، مسائل بهداشتی ( شیوع بالای برخی بیماری ها، سرطان ها، نبود راه های غربانگری و تشخیصی مناسب و...)، مسائل رفاهی ( ساخت بناهای مقاوم به زلزله ، پل های مقام به سیل و ...) از جمله موضوعاتی هستند که دانشجویان می توانند از آنها برای موضوع پایان نامه خود استفاده نمایند. موضوعاتی که بتواند در جهت رفع و حل مشکلات جامعه انتخاب شود، حتی مورد حمایت های مالی نیز قرار میگیرند.
موضوعی که برای پایان نامه خود انتخاب می کنید بایستی با شرایط موجود شما قابل انجام باشد. مثلا اگر در رشته ای تحصیل می کنید که بایستی کار پایان نامه خود را در آزمایشگاه دانشگاه انجام دهید، باید بدانید که آزمایشگاه تا چه حد دارای امکانات هست و چه ابزارهایی موجود است و چه محدودیت هایی دارد. در نتیجه بر اساس آن موضوع خود را بررسی و انتخاب نمایید. چون در صورت عدم بررسی این موضوع، در وسط راه به مشکل برخواهید خورد و علاوه بر به هدر رفتن زحماتتان، زمانتان نیز به هدر خواهد رفت.
در نهایت با بررسی تمامی جوانب کار و تائید استاد راهنما، موضوع خود را در پورتال دانشگاهی، قسمت پایان نامه ثبت نمایید تا در شورای پژوهشی دانشگاهی مورد بررسی قرار گیرد. بعد از بررسی موضوع توسط شورای دانشگاه، موضوع شما در صورت ناب بودن و متناسب بودن با رشته تحصیلی شما، از سوی دانشگاه پذیرفته شده و فرم پروپوزال در اختیار شما قرار داده می شود تا آن را تکمیل نمایید.
آغاز کار پایان نامه، بعد از انتخاب موضوع، نگارش پروپوزال است. پروپوزال در واقع ارائه طرح اولیه از کار پایان نامه شما می باشد تا توسط شورای دانشگاه بررسی شده و تائید شود تا بتوانید کار عملی پایان نامه خود را شروع نمایید. هر دانشگاهی فرم پروپوزال مخصوص به خود دارد که بایستی از سایت دانشگاه و بخش پایان نامه ها برداشته شود. البته اطلاعات پروپوزال بایستی بصورت آنلاین در سایت دانشگاه وارد شود. اما برای اینکه بتوانید اطلاعات آن را جمع آوری و تکمیل نمایید بهتر است از آن فرم پرینت بگیرید و با کمک استاد راهنمای خود آن را تکمیل نمایید. ( برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید محتوای " پروپوزال چیست و چگونه نوشته می شود" را مطالعه نمایید).
