برای تجزیه و تحلیل داده های آماری امروزه نرم افزار های زیادی طراحی شده است که یکی از این نرم افزاز ها spss میباشد این نرم افزار امروزه بسیار گسترده شده است و پیشرفت چشم گیری داشته است و در همه زمینه ها از تجارت تا علوم پزشکی کاربرد دارد.در این بخش در مورد طرز کار با این نرم افزار و و روش های تجزیه و تحلیل داده های پایاننامه با استفاده از این نرم افزار را مطالعه خواهید کرد:
طرز کار با این نرم افزار به صورت گام به گام به صورت زیر است:
- با دبل کلیک بر روی آیکن برنامه بر روی Desktop و SPSS ،IBM ،All programs ،Start منوی از یا برنامه را باز کنید. پنجره زیر نمایش داده می شود.
از بین گزینه های موجود، پر کاربردترین روش برای شروع کار با نرم افزار، data in Type می باشد.
Open an existing data source گزینه چنانچه• را انتخاب نمایید می توانید انواع مختلفی از فایل داده را باز کنید.
از دیتابیس SQL ،Access و ... همچنین سایر نرم افزارهای آماری Stata و SAS.
چنانچه در هنگام باز کردن برنامه گزینه in Type data را انتخاب کرده اید برای شروع کار ابتدا باید به شیت view Variable بروید و متغیرهای مورد نظر را تعریف کنید.
اولین گزینه Name :باید اسمی برای متغیر خود انتخاب نمایید. • طول نام حداکثر 45 حرف باشد، نام دو ستون یکسان نباشد، کاراکتر اول باید حروف انگلیسی یا @ باشد، سایر کاراکتر ها می توانند عدد و سایر نمادها باشند. کاراکتر آخر اسم نمی تواند(.)باشد. • اسامی زیر رزرو شده اند و نمی توانند در نامگذاری متغیرها به کار روند: ALL, AND, BY, EQ, GE, LE, LT, NE, NOT, • OR, THRU, TO, WITH
گزینه بعد TYPE :باید نوع متغیر را تعیین کنید. • اولین گزینه Numeric است که جهت نمایش عدد بکار میرود .توسط گزینه هاي Widthو Places Decimal میتوانید تعداد ارقام اعشار و اعداد صحیح را تعیین کنید. این ارقام با علامت (.)از یکدیگر جدا میشوند.اگر گزینه Comma را انتخاب کنید اعداد به همان صورت Numeric نمایش داده میشوند با این تفاوت که ارقام عدد صحیح سه رقم سه رقم با کاما , جدا میشوند .
اگر گزینه Dot را انتخاب کنید، عدد صحیح و اعشار با کاما , از هم جدا میشوند و ارقام صحیح سه رقم سه رقم با نقطه . از هم جدا میشوند.با انتخاب گزینه notation Scientific ارقام به صورت نماد علمي نمایش داده میشوند.اگر گزینه Date را انتخاب کنیدفرمتهاي مختلف نوشتن تاریخ در جلوي این گزینه ظاهر خواهد شد که با انتخاب فرمت دلخواه میتوانید تاریخ را وارد کنید This presentation uses a free template provided by FPPT.com www.free-power-point-templates.com با انتخاب گزینه Dollar عالمت $ در سمت چپ عدد ظاهر خواهد شد و با توجه به فرمت انتخاب شده عدد با نقطه یا کاما جدا خواهد شد. گزینه Currency Customنوعي عدد است که مقادیر آن بصورت یکي از فرمتهاي دلخواه تعریف شده در برگه Currencyدر پنجره Options میباشد.با انتخاب گزینه String میتوانید داده را به صورت رشته وارد کنید.توجه کنید که این نوع داده عدد نیست و نمیتوانید در محاسبات از آن استفاده کنید .حداکثر تعداد کاراکترهاي این نوع داده نیز در قسمتLength تعریف میگردد.
گزینه بعد Label :برچسب گذاری.می توان نام متغیر را خالصه انتخاب کرد و در قسمت label به طور کاملتر وارد کرد. و یا مواقعی که نام متغیر را به زبان انگلیسی تعریف می کنیم می توانیم در قسمت label نام فارسی آن را تایپ کنیم. This presentation uses a free template provided by FPPT.com www.free-power-point-templates.com •
گزینه بعد Values :کدگذاری داده ها • جهت گروه بندی داده ها و تبدیل داده های اسمی و ترتیبی به عدد به کار می رود.
نحوه برخورد با داده های جا افتاده در قسمت Data Missing :نحوه برخورد با داده های جا افتاده تعریف می شود. در صورتی که این گزینه تغییر داده نشود SPSS به طور پیشفرض این داده ها را با . نشان می دهد و در محاسبات به عنوان یک داده معتبر با آن برخورد می کند.
با انتخاب گزینه اول Values Missing No یعني هیچ مقدار غایب در این پرونده وجود ندارد. با انتخاب گزینه Values Missing Discreteمیتوانید حداکثر سه داده به عنوان مقادیر غایب وارد کنید. گزینه Plus Range Values Missing Discreteبا انتخاب این گزینه میتوانید دامنه مقادیر بین کوچکترین و بزرگترین عدد، به اضافه یک داده خارج از دامنه را به عنوان مقادیر غایب وارد کنید. This presentation uses a free template provided by FPPT.com www.free-power-point-templates.com • گزینه بعدی Measure :مقیاس اندازه گیری • عددی، ترتیبی و اسمی • در این مرحله باید مقیاس اندازه گیری متغیر را مشخص کرد.
تشخیص نوع مقیاس متغیر ها • مقیاس اسمی (Scale Nominal (ساده ترین و ابتدایی ترین مقیاس برای سنجش کیفیت ها است.دسته ها ی تقسیمی از لحاظ علامت کوچکتر یا بزرگتر قابل مقایسه نیستند. به وسیله این مقیاس فقط بودن یا نبودن یک صفت سنجیده می شود.در این مقیاس امکان تنظیم داده ها براساس اولویت وجود به صورتی که افراد جامعه آماری صرفاً ندارد. براساس دارا بودن یا دارا نبودن یک صفت طبقه بندی می شوند. This presentation uses a free template provided by FPPT.com www.free-power-point-templates.com • هر یک از افراد جامعه آماری تنها به یکی از دو گروه تعلق داشته باشد و هیچ یک نمی تواند در هر دو گروه یا هیچ کدام از دو گروه قرار گیرد • کل صفت باید در گروه ها قابل بررسی باشد نه بخشی از در جامعه آماری افراد یک شهر، ثروت را صفت مثالً نمی توان با این روش ارزیابی کرد.
مقیاس های ترتیبی Scale Ordinal اندکی پیشرفته تر از مقیاس های اسمی هستند. • در این مقیاس در مورد افراد جامعه آماری عالوه بر دارا بودن یا دارا نبودن یک صفت کیفی، شدت و ضعف نسبی مانند کمتر یا بیشتر بودن صفت را نیز بررسی می کند. • در این مقیاس اعداد منسوب به مقالات امکان تنظیم داده ها را با تعیین اولویت ها و ترتیب ها فراهم می کنند. • اصل بر تمایز و غیر معادل بودن صفت ها و رده بندی براساس اولویت و ترتیب است.برخالف مقیاس های اسمی که ویژگی اصلی آن ها هم ارزش بودن مقوله هاست This presentation uses a free template provided by FPPT.com www.free-power-point-templates.com مقیاس عددی Scale شامل مقیاس های نسبی Ratioو فاصله ای Intervalاست.مقیاس فاصله ایScale Interval ،مقیاسی با درجات مساوی است مانند دماسنج. در این مقیاس امکان رده بندی افراد جامه آماری در دو جهت از پایین به بالا و از بالا به پائین وجود دارد • به علت مساوی بودن درجات مقایسه داده ها امکان پذیر است • در مقیاس فاصله ای علاوه بر دارا بودن یا دارا نبودن یک صفت و شدت و ضعف آن در افراد جامعه آماری، می توان میزان بیشتر یا کمتر بودن یک صفت را بین افراد سنجید.
مقیاس های نسبی (Scale Ratio (را می توان در واقع گونه ای از مقیاس های فاصله ای دانست. تنها تفاوت آن با مقیاس فاصله ای این است که مقیاس نسبی دارای نقطه صفر واقعی میباشد. مبدأ سنجش، یک مبدأ واقعی یا به اصطلاح معمول »صفر مطلق« است؛ برای مثال در سنجش جمعیت یک روستا یا سن و درآمد افراد، مبدأ سنجش، صفر واقعی خواهد بود.
ورود داده
چنانچه قصد دارید داده های متعددی در حجم باال وارد نرم افزار SPSS کنید، ساده ترین راه، وارد کردن آنها در Excel و استفاده از فرمان Copy و Paste است.
راه دیگر، ورود داده به طور مستقیم در شیت view Data در نرم افزار SPSS است.
هنگام ورود داده های متغیری که آن را کدگذاری کرده اید، کد های مربوطه را وارد نمایید.
برای مثال برای متغیر جنسیت که پیش از این در شیت view Variable آن را با »1 »و »2 »کدگذاری کرده اید به طریق زیر عمل می کنید: • به ازای مرد عدد "1 ”را وارد و • به ازای زن عدد "2 ”را وارد کنید.
تعریف متغیر محاسباتی
فرض کنید می خواهیم مقادیر دو متغیر را در یک متغیر جدید تلفیق کنیم. برای مثال میانگین دو متغیر را محاسبه و حاصل را به عنوان متغیری جدید در یکی از ستون ها ببینیم. برای اینکار مطابق شکل زیر از منوی Transform گزینه Compute Variable را انتخاب می کنیم.
برای مثال، متغیر های وزن و قد افراد را داریم و می خواهیم شاخص توده بدنی را محاسبه و آنرا در متغیر جدیدی به نام BMI ذخیره کنیم. به طریق زیر عمل می کنیم.
فرمان های Find و Replace
ممکن است نیاز شود بعضی داده های وارد شده را با داده دیگر جایگزین کنیم. برای مثال در ستون مربوط به متغیر جنسیت که با اعداد (1) و(2)کدگذاری شده، عدد (3) را مشاهده کنیم و بدانیم که هنگام ورود داده به اشتباه به جای عدد »2 »در بعضی خانه ها عدد (3) وارد شده است. در اینجا با استفاده از فرمانهای Find و Replace تمامی اعداد اشتباه را با اعداد صحیح جایگزین می کنیم.
استفاده از منوی Help
در صورتی که نرم افزار SPSS بر روی سیستم شما به درستی نصب شده باشد، در منوی Help می توانید توضیحات مربوط به کلیه بخش های نرم افزار را مالحظه کنید. در زیر منوی Tutorial می توانید به ازای هر موضوع تصاویری از محیط برنامه را نیز ملاحظه کنید.
اگر از نوار پایین منوی سمت راست روی دومین برگه کلیک کنید به قسمت Index هدایت می شوید که امکان جستجو Search فراهم است.
نحوه ذخیره فایل داده در SPSS
پس از اتمام کار تعریف متغیرها و ورود داده نوبت به ذخیره فایل داده می رسد.
با انتخاب as Save از منوی File کادر ذخیره فایل باز می شود.
در قسمت type as Save فرمت پیش فرض sav .است که فایل را به صورت دیتابیس SPSS ذخیره می کند. در لیست Down Drop شکل باال می توانید سایر فرمت ها را مشاهده نمایید که شامل Excel ،SAS و Sata نیز می باشد.
ویدیو آموزشی مختصر نرم افزار spss
