سینا ترجمه
آیا می‌خواهید مدت زمان خدمت سربازی خود را کاهش دهید؟ در این مقاله، راهکارهای علمی برای بهره‌مندی از کسری خدمت از طریق نگارش مقاله و انجام پروژه‌های پژوهشی بررسی می‌شود. با آشنایی با مراحل، شرایط و مراجع معتبر، می‌توانید به‌طور قانونی از این امکان بهره‌برداری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر و شروع فرآیند، همراه ما باشید.
در سال‌های اخیر، استفاده از امتیازات پژوهشی به‌ویژه چاپ مقاله برای کسری خدمت سربازی به یکی از روش‌های معتبر برای کاهش دوره خدمت وظیفه عمومی تبدیل شده است. بسیاری از فارغ‌التحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری که مشمول خدمت سربازی هستند، با نگارش و چاپ مقاله در مجلات معتبر علمی، بخشی از خدمت خود را به شکل قانونی کاهش می‌دهند. در این مقاله، به بررسی شرایط، مراحل، و نکات کلیدی مرتبط با چاپ مقاله با هدف استفاده در کسری خدمت پرداخته می‌شود.
در سال‌های اخیر، یکی از دغدغه‌های جدی دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران، موضوع خدمت سربازی و چگونگی مدیریت آن بدون ایجاد فاصله زیاد میان مسیر تحصیلی یا شغلی بوده است. یکی از راهکارهای مؤثر و علمی که در قالب طرح‌های تحقیقاتی مورد تأیید نهادهای ذی‌ربط قرار گرفته، بهره‌گیری از پروژه‌های تحقیقاتی و نگارش یا استخراج مقاله از پایان‌نامه برای بهره‌مندی از کاهش مدت زمان خدمت وظیفه عمومی است.
چنانچه دانشجوی کارشناسی ارشد یا دکتری هستید و توانایی نگارش مقاله علمی، تدوین کتاب یا اجرای پروژه پژوهشی را دارید، می‌توانید از این فرصت بهره‌برداری نمایید. انجام پروژه‌های پژوهشی مورد تأیید سازمان‌های متولی، از جمله معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یا بنیاد نخبگان نیروهای مسلح، می‌تواند منجر به دریافت کسری خدمت تا سقف مشخصی شود.
مطابق با ضوابط جدید نظام وظیفه، اجرای پروژه‌های تحقیقاتی یا تألیف مقاله‌های علمی در راستای نیازهای پژوهشی نیروهای مسلح، می‌تواند منجر به کاهش خدمت سربازی گردد. جدول زیر به‌خوبی محدوده این تسهیلات را نشان می‌دهد.
تعداد پروژه پژوهشی قابل ارائه | میزان کسری قابل اعمال |
|---|---|
یک پروژه | حداکثر 11 ماه |
دو پروژه | حداکثر 19 ماه |
همان‌طور که گفته شد، یکی از مسیرهای بهره‌برداری از کاهش مدت خدمت وظیفه عمومی از طریق فعالیت‌های پژوهشی و نگارش مقاله، اخذ پروژه‌های علمی تعریف‌شده توسط نهادهای ذی‌ربط است. این پروژه‌ها معمولاً توسط مراکز نظامی و در برخی موارد توسط شرکت‌های دانش‌بنیان تعیین می‌گردند. مشمولان می‌توانند با شناسایی این مراکز و از طریق برقراری ارتباط حضوری یا تلفنی، اطلاعات لازم را در خصوص شرایط دریافت پروژه کسب نمایند.
در خصوص بهره‌مندی از کسری خدمت از طریق فعالیت‌های علمی، ضوابط خاصی از سوی سازمان وظیفه عمومی تعیین نشده است. معمولاً ارزیابی متقاضیان و اختصاص پروژه بر اساس نوع پروژه‌ها و نیازهای نهاد ارائه‌دهنده انجام می‌پذیرد.
افرادی که دارای سهمیه ایثارگری هستند، برای استفاده از کسری خدمت مرتبط با این سهمیه، نیازی به ارائه مدارک علمی یا انجام پروژه‌های پژوهشی ندارند. در صورتی که پدر فرد دارای 27 ماه یا بیشتر سابقه حضور در مناطق عملیاتی باشد، فرزند وی می‌تواند از معافیت بهره‌مند شود. همچنین در شرایطی که میزان سابقه کمتر باشد، امکان استفاده همزمان از امتیاز ایثارگری و پروژه تحقیقاتی فراهم است.
در اغلب موارد، مشمولان خدمت وظیفه برای بهره‌مندی از تسهیلات مربوط به کسر خدمت در سال 1404، ناگزیرند ابتدا طرح پژوهشی مورد نظر خود را به مراجع ذی‌ربط معرفی کرده و پس از طی فرآیند ارزیابی و تأیید، منتظر پذیرش نهایی آن بمانند. با این حال، در مورد استفاده از امکان کسری خدمت از طریق نگارش مقاله علمی یا چاپ کتاب، نیازی به طی مرحله گزینش اولیه پیش از ارائه اثر وجود ندارد.
با وجود این، بهره‌برداری از این نوع کسر خدمت مستلزم رعایت برخی شرایط مشخص است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود.
نیازی به قرار گرفتن در فرآیند گزینش پیش از ارائه مقاله یا کتاب وجود ندارد.
برخلاف سایر پروژه‌های علمی، ارائه مقاله یا کتاب مستلزم شرکت در جلسه دفاع علمی نیست.
هزینه انتشار مقاله یا چاپ کتاب نسبت به اجرای پروژه‌های تحقیقاتی کلان، به‌مراتب کمتر است.
فرایند انتشار مقاله و دریافت تأییدیه نهایی معمولاً زمان کوتاه‌تری نسبت به سایر طرح‌های پژوهشی دارد.
مراحل اداری مربوط به اخذ مجوز برای استفاده از کسری خدمت از طریق فعالیت‌های پژوهشی و نگارش مقاله نیز با سهولت بیشتری انجام می‌گیرد.
طرح سرباز پژوهشگر فرصتی است برای مشمولان خدمت سربازی دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا تا خدمت خود را به عنوان پژوهشیار در مراکز علمی، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری زیرمجموعه وزارت علوم یا وزارت بهداشت بگذرانند. این طرح با هدف بهره‌گیری از توانمندی علمی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی طراحی شده و امکان دریافت امریه را در قالب فعالیت پژوهشی فراهم می‌کند.
تابعیت ایرانی و اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور
نداشتن سابقه غیبت، محکومیت کیفری یا وابستگی به نهادهای غیرقانونی
نداشتن اعتیاد یا سابقه سوءاخلاقی
عدم انجام خدمت قبلی
دارا بودن مدرک کارشناسی ارشد (با حداقل معدل 15) یا دکترا (با حداقل معدل 16)
حداقل 6 ماه سابقه همکاری پژوهشی تأییدشده
بومی بودن محل خدمت مورد درخواست
برخورداری از امتیازاتی مانند تأهل، ایثارگری، عضویت در بسیج، نخبگی یا معاف از رزم
تصویر کارت ملی، شناسنامه و عکس پرسنلی
گواهی تحصیلی دارای معدل
برگه اعزام به خدمت بدون غیبت
رزومه علمی و پژوهشی
مدارک مرتبط با امتیازات خاص (در صورت وجود)
ثبت‌نام به‌صورت اینترنتی و از طریق سامانه‌های اعلام‌شده توسط دانشگاه‌ها و نهادهای مربوط انجام می‌شود. متقاضیان باید اطلاعیه‌های رسمی را پیگیری کرده و مدارک خود را در موعد مقرر بارگذاری نمایند. زمان ثبت‌نام معمولاً حدود یک ماه پیش از تاریخ اعزام اعلام می‌شود و بسته به هر نهاد متفاوت است.
پس از بررسی مدارک و انجام مصاحبه، نتایج از طریق پنل ثبت‌نامی هر مرکز اعلام می‌گردد. پذیرش نهایی منوط به تأیید معاونت پژوهشی آن نهاد است.
برای دریافت پروژه جهت بهره‌مندی از کسری خدمت سربازی، دو مسیر اصلی پیش روی متقاضیان قرار دارد.
1. مراجعه به بنیاد نخبگان نیروهای مسلح:
افرادی که تمایل به دریافت پروژه از طریق این بنیاد دارند، لازم است مدارکی مانند دو نسخه کپی از شناسنامه و کارت ملی، چهار قطعه عکس 4×3، کپی آخرین مدرک تحصیلی و یک رزومه حداکثر پنج صفحه‌ای به زبان فارسی را ارائه دهند. پس از ثبت مدارک، سوابق علمی و پژوهشی متقاضی مورد ارزیابی قرار گرفته و بر اساس امتیاز کسب‌شده، پروژه‌ای متناسب با سطح تحصیلی و تخصصی به وی پیشنهاد خواهد شد.
2. مراجعه به سازمان‌های مجری پروژه‌های مرتبط:
در این روش، فرد می‌تواند مستقیماً به سازمان‌هایی که پروژه‌های تخصصی متناسب با رشته تحصیلی ارائه می‌دهند مراجعه کند.
در صورتی که متقاضی پیشنهادی پژوهشی در قالب پروپوزال آماده داشته باشد که مورد پذیرش آن سازمان قرار گیرد، پس از تأیید بنیاد نخبگان نیروهای مسلح، امکان اجرای آن پروژه فراهم خواهد شد.
لیست مراکز مورد تایید بنیاد نخبگان نیروهای مسلح جهت دریافت پروژه کسری خدمت سربازی بر مبنای رشته تحصیلی | |
|---|---|
رشته تحصیلی | مراکز مورد تایید |
جغرافیا | سازمان جغرافیایی، معتمد، پژوهشگاه دفاع مقدس، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
شاخه هنر | پژوهشگاه دفاع مقدس، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، جهاد خود کفایی آجا، اتکا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی کشتی/کشتی سازی | صنایع دریایی، ندسا، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
علوم اجتماعی | سپند، ناجا، پژوهشگاه دفاع مقدس، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی مکانیک | انرژی اتمی، صاایران، ندسا، نزسا، صنایع هوافضا، سپند، معتمد، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، پژوهشگاه الکترونیک نصر، هوافضای سپاه، قرارگاه بعثت، صنایع دریایی، توسعه منابع انرژی، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، تسنیم، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
هوافضا | صنایع هوافضا، هوافضای سپاه، سپند، سازمان جغرافیایی، جهاد خود کفایی آجا، ندسا، نزسا، صنایع دریایی، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، صاایران، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی مواد | توسعه منابع انرژی، ندسا، نزسا، صنایع هوافضا، سپند، جهاد خود کفایی آجا، صنایع هوافضا، هوافضای سپاه، تسنیم، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، ساصد، دانشگاه مالک اشتر، صنایع دریایی، قرارگاه بعثت، انرژی اتمی، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی برق | پژوهشگاه الکترونیک نصر، تسنیم، ندسا، نزسا، صنایع هوافضا، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، معتمد، سازمان جغرافیایی، سایبری سپاه، ساصد، دانشگاه مالک اشتر، توسعه منابع انرژی، مجتمع شهید بهشتی، صنایع دریایی، هوافضای سپاه، انرژی اتمی، قرار گاه بعثت، صاایران، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
پلیمر | ندسا، نزسا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، صنایع دریایی، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، صنایع هوافضا، سپند، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی صنایع | مرکز تحقیقات راهبردی، اتکا، صنایع هوافضا، سپند، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، ندسا، نزسا، صنایع دریایی، توسعه منابع انرژی، سازمان جغرافیایی، ساصد، انرژی اتمی، صاایران، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
رشته های مدیریت | مرکز تحقیقات راهبردی، صنایع هوافضا، اتکا، سپند، ناجا، پژوهشگاه دفاع مقدس، جهاد خود کفایی آجا، سازمان جغرافیایی، ندسا، دانشگاه مالک اشتر، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، ساصد، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
حقوق | مرکز تحقیقات راهبردی، سازمان قضایی، سازمان جغرافیایی، اتکا، پژوهشگاه دفاع مقدس، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
تربیت بدنی و علوم ورزشی | سازمان تربیت بدنی سپاه، اتکا، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
کامپیوتر (مهندسی کامپیوتر و علوم کامپیوتر) | مرکز تحقیقات راهبردی، قرارگاه بعثت، اتکا، صنایع هوافضا، هوافضای سپاه، سپند، سایبری سپاه، سازمان جغرافیایی، ندسا، نزسا، پژوهشگاه الکترونیک نصر، معتمد، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، مجتمع شهید بهشتی، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، تسنیم، صاایران، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی عمران | سازمان جغرافیایی، ساصد، نزسا، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، معتمد، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
بیوتکنولوژی | سپند، ندسا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، جهاد خودکفایی آجا |
مهندسی معدن | انرژی اتمی، سپند، ساصد، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
ریاضی | صاایران، نزسا، پژوهشگاه الکترونیک نصر، ندسا، هوافضای سپاه، سپند، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
بیو انفورماتیک | دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
زمین شناسی | سازمان جغرافیایی، ندسا، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مکاترونیک | صاایران، سپند، ناجا، مجتمع شهید بهشتی، سایبری سپاه، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی شیمی | توسعه منابع انرژی، تسنیم، صنایع هوافضا، سپند، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه مالک اشتر، ساص، قرارگاه بعثت، ندسا، نزسا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، انرژی اتمی دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
شیمی | صنایع هوافضا، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، ندسا، قرار گاه بعثت، صنایع دریایی، توسعه منابع انرژیف تسنیم، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، انرژی اتمی، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
ژئوشیمی | سازمان جغرافیایی، جهاد خودکفایی آجا |
نساجی | صنایع هوافضا، سپند، جهاد خودکفایی آجا، ساصد |
فیزیک | سپند، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، صاایران، سازمان جغرافیایی، ندسا، هوافضای سپاه، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تسنیم، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
ژئوفیزیک | سازمان جغرافیایی، سپند، جهاد خود کفایی آجا |
روانشناسی | مرکز تحقیقات راهبردی، ناجا، سپند، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
حسابداری | ساصد، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی شهرسازی | مرکز تحقیقات راهبردی، ناجا، جهاد خود کفایی آجا |
اقتصاد | انرژی اتمی، ناجا، سازمان جغرافیایی، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
نانو تکنولوژی | دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، صاایران، سپند |
تاریخ | پژوهشگاه دفاع مقدس، سپند، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
فلسفه | پژوهشگاه دفاع مقدس، سپند، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی پزشکی | دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، ساصد، ناجا، نزسا، سپند، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی فناوری اطلاعات | سپند، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، نزسا، صاایران، پژوهشگاه الکترونیک نصر، هوا فضای سپاه، مجتمع شهید بهشتی، تسنیم، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
مهندسی هسته ای | انرژی اتمی، سپند، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
دامپزشکی | دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا |
علوم سیاسی | مرکز تحقیقات راهبردی، سپند، پژوهشگاه دفاع مقدس، سازمان جغرافیایی، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
رشته های تربیتی (علوم تربیتی و سایر رشته های مرتبط) | مرکز تحقیقات راهبردی، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
جامعه شناسی | ناجا، مرکز تحقیقات راهبردی، سپند، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع) |
در صورت وجود غیبت غیر موجه از خدمت وظیفه عمومی، امکان بهره‌مندی از پروژه کسر خدمت به هیچ عنوان وجود ندارد. صرفاً در شرایطی که علت غیبت از سوی مراجع ذی‌ربط موجه تشخیص داده شود، امکان استفاده از این طرح فراهم خواهد شد.
چنانچه پروژه در بازه زمانی مشخص به نهاد ذی‌ربط تحویل داده نشود، سازمان وظیفه عمومی نیروهای مسلح آن را کان‌لم‌یکن تلقی کرده و امتیاز مربوط به کسر خدمت از بین خواهد رفت. تمدید زمان تحویل صرفاً در صورت ارائه مستندات معتبر و پذیرش آن توسط مراجع ذی‌صلاح امکان‌پذیر است.
پس از تصویب پروژه کسر خدمت، در برخی شرایط خاص امکان جابه‌جایی تاریخ اعزام وجود دارد.
افرادی که در حال گذراندن دوره خدمت وظیفه هستند، مجاز به دریافت پروژه کسر خدمت نخواهند بود، مگر در موارد خاص و با احراز شرایط ویژه.
مطابق مقررات مصوب در سال 1397، اگر مدت زمان معینی از تاریخ فراغت از تحصیل در مقطع تحصیلی مربوطه گذشته باشد، امکان استفاده از پروژه کسر خدمت وجود نخواهد داشت.
اطلاعیه مهم:
تمام پروژه‌های کسر خدمت مبتنی بر مقاله باید به تأیید سازمان ملی نخبگان نیروهای مسلح برسند.
نتیجه‌گیری
در پایان، می‌توان گفت بهره‌گیری از فعالیت‌های پژوهشی به‌ویژه چاپ مقاله علمی، یکی از راهکارهای رسمی و مؤثر برای کاهش مدت خدمت سربازی فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی به شمار می‌رود. این امکان در چارچوب ضوابط مشخص و از طریق نهادهای ذی‌ربط از جمله بنیاد نخبگان نیروهای مسلح، شرایطی فراهم می‌کند تا افراد واجد صلاحیت علمی، بخشی از دوره خدمت خود را در قالب فعالیت پژوهشی سپری نمایند. آشنایی با فرآیندهای اجرایی، مدارک لازم، و مراجع معتبر ارائه‌دهنده پروژه، نقشی تعیین‌کننده در موفقیت متقاضیان دارد. با توجه به ظرفیت محدود این طرح‌ها، اطلاع‌رسانی دقیق و اقدام به‌موقع از سوی داوطلبان ضروری است.
اگر به دنبال راهی مطمئن برای بهره‌مندی از کسری خدمت سربازی از طریق فعالیت‌های پژوهشی هستید، موسسه سینا ترجمه با ارائه خدمات تخصصی استخراج مقاله از پایان‌نامه و چاپ در مجلات معتبر داخلی و بین‌المللی، همراه قابل اعتماد شما در این مسیر خواهد بود. ما با تکیه بر تیمی مجرب از پژوهشگران و کارشناسان انتشار علمی، مقالات شما را مطابق با استانداردهای بنیاد نخبگان نیروهای مسلح آماده کرده و روند پذیرش و چاپ را در کوتاه‌ترین زمان ممکن پیگیری می‌کنیم. این خدمات ویژه به شما کمک می‌کند تا ضمن تقویت رزومه پژوهشی، از مزایای پروژه‌های کسری خدمت نیز برخوردار شوید. برای دریافت مشاوره تخصصی و آغاز فرایند، همین حالا با کارشناسان ما در ارتباط باشید یا از طریق وب‌سایت فرم ثبت درخواست را تکمیل نمایید.
جهت اطلاعات بیشتر برای هر کدام از این خدمات می‌توانید با کارشناسان ما از طریق تماس یا پست الکترونیکی موسسه و همچنین از طریق شبکه های مجازی (واتسپ، اینستاگرام، تلگرام و ایتا) در ارتباط باشید و یا از طریق لینک زیر می توانید هزینه سفارشات خود را برآورد کرده و سفارش خود را ثبت نمایید.
راه های ارتباطی با ما
برای بهره‌برداری از کسری خدمت از طریق چاپ مقاله، باید مقاله‌ای علمی در یک مجله معتبر منتشر کنید و آن را به نهادهای ذی‌ربط ارسال کنید. این مقاله باید مرتبط با نیازهای پژوهشی نیروهای مسلح باشد.
خیر، برخلاف سایر پروژه‌های علمی، برای استفاده از کسری خدمت از طریق مقاله نیازی به شرکت در جلسه دفاع علمی نیست.
بسته به تعداد مقالات و نوع پروژه‌ها، می‌توان تا 11 ماه برای یک پروژه و تا 19 ماه برای دو پروژه کسری خدمت دریافت کرد.
معمولاً مدارک تحصیلی، رزومه علمی، و گواهی‌نامه‌های مرتبط با مقاله یا پروژه‌های پژوهشی نیاز است.
خیر، برای استفاده از کسری خدمت از طریق مقاله نیازی به قرار گرفتن در فرآیند گزینش اولیه وجود ندارد.
بله، در صورت وجود غیبت غیرموجه، امکان استفاده از پروژه کسری خدمت وجود ندارد، مگر اینکه علت غیبت موجه باشد.
