دانشمند ایرانی ساکن کانادا پرده از راز نوری برداشت که بدن انسان پیش از مرگ از خود ساطع می‌کند

به گزارش سرویس اخبار دانشگاهی پایگاه خبری سوفیانیوز، دانشگاه‌ها، به‌عنوان قلب تپنده علم و دانش، باید محیطی آرام و مناسب برای یادگیری و پژوهش فراهم کنند، اما در بسیاری از دانشگاه‌های ایران، نبود سیستم‌های تهویه کارآمد و مشکلات دمایی، این هدف را به چالشی بزرگ تبدیل کرده است. از گرمای طاقت‌فرسای کلاس‌های تابستانی تا سرمای استخوان‌سوز خوابگاه‌های زمستانی، دانشجویان و اساتید در شرایطی دشوار به تحصیل و تدریس ادامه می‌دهند.

یکی از دانشجویان دانشگاه مشهد می‌گوید: «تابستان گذشته، گرمای کلاس آن‌قدر غیرقابل‌تحمل بود که وسط درس از حال رفتم. وقتی به هوش آمدم، روی نیمکت راهرو بودم و یکی از همکلاسی‌ها با بطری آب سعی داشت حالم را جا بیاورد. مسئول خدمات فقط گفت: کولر نداریم، خودتان مراقب باشید.» این تجربه برای بسیاری از دانشجویان ایرانی آشناست؛ کلاس‌هایی که در تابستان به کوره‌ای داغ و در زمستان به یخچالی سرد تبدیل می‌شوند.

وضعیت خوابگاه‌ها نیز بهتر نیست. امیر، دانشجوی دانشگاه تبریز، از شب‌های بی‌خوابی در اتاقی بدون تهویه می‌گوید: «پنکه‌های قدیمی فقط صدا تولید می‌کنند و گرما آن‌قدر شدید است که حتی پتوی نازک هم زیادی به نظر می‌رسد. بعضی شب‌ها تا صبح بیدار می‌مانیم.» این شرایط نه‌تنها سلامت جسمی و روانی دانشجویان را تهدید می‌کند، بلکه تمرکز و کیفیت یادگیری را به‌شدت کاهش می‌دهد.

مشکلات سیستم‌های تهویه در دانشگاه‌های ایران ریشه در سال‌ها کم‌توجهی و مدیریت ناکارآمد دارد. بسیاری از ساختمان‌های قدیمی دانشگاهی با پنجره‌های فرسوده و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی از رده‌خارج، توانایی تأمین آسایش حرارتی را ندارند. در برخی دانشگاه‌ها، بخاری‌های گازی یا کولرهای آبی فرسوده همچنان تنها راه‌حل هستند، اما این تجهیزات به دلیل مصرف بالای انرژی و نگهداری ضعیف، کارایی لازم را ندارند.

با وجود این، برخی دانشگاه‌ها مانند صنعتی شریف و تهران گام‌هایی برای نوسازی سیستم‌های تهویه برداشته‌اند. استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع مرکزی با چیلرها و هواسازهای هوشمند، نمونه‌ای از این تلاش‌هاست که نه‌تنها دما و رطوبت را تنظیم می‌کند، بلکه مصرف انرژی را نیز بهینه می‌سازد. اما این اقدامات محدود، پاسخگوی نیاز گسترده دانشگاه‌های کشور نیست.

کارشناسان معتقدند که حل این بحران نیازمند برنامه‌ریزی کلان و سرمایه‌گذاری هدفمند است. استفاده از فناوری‌های سبز مانند پنل‌های خورشیدی، سیستم‌های سرمایش تبخیری پیشرفته و طراحی ساختمان‌ها بر اساس اصول معماری اقلیمی می‌تواند راهگشا باشد. همچنین، نگهداری منظم تجهیزات و تخصیص بودجه کافی برای نوسازی زیرساخت‌ها، از ضرورت‌های غیرقابل‌انکار است.

دانشگاه‌ها نباید تنها به صدور مدرک محدود شوند؛ ایجاد محیطی سالم و راحت برای دانشجویان و اساتید، بخشی از رسالت آن‌هاست. تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، اهمیت این موضوع را بیش از پیش نمایان کرده است. وقت آن رسیده که مسئولان از پشت میزها بلند شوند، به کلاس‌ها و خوابگاه‌ها سر بزنند و خود را جای دانشجویانی بگذارند که در گرما عرق می‌ریزند یا در سرما می‌لرزند. تهویه مناسب، یک نیاز اولیه است، نه یک تجمل.

بهبود این وضعیت، همکاری وزارت علوم، دانشگاه‌ها و متخصصان انرژی را می‌طلبد تا فضای آموزش عالی ایران به محیطی پویا و کارآمد تبدیل شود؛ جایی که دانشجویان به جای مبارزه با دما، بر یادگیری و نوآوری تمرکز کنند.