یکی از اصلیترین اجزای هر پایاننامه، بخش فهرست مطالب هست که حتما باید نوشته شود. اما این بخش را میتوان بهصورت خودکار با برنامه ورد نیز انجام داد. در این بخش شیوه نوشتن فهرست مطالب پایاننامه بهصورت خودکار را آموزش خواهیم داد.
پایاننامه نویسی دارای یک سری اصول و قواعد است که باید قبل از شروع به نوشتن، با آنها آشنا شوید. فهرست پایاننامه از بخشهای اصلی بهحساب میآید. فهرستنویسی کمی دشوار هست چون اگر شما بخواهید در ورد حتی چند سطر هم به نوشته اضافه کنید ممکن است کل صفحات جابهجا شود و دوباره و از اول مجبور به صفحه گذاری شوید برای اینکه این مشکل برای شما پیش نیاید میتوانید از قابلیتها خودکار نوشتن فهرست استفاده کنید. در این صورت دچار مشکل نخواهید شد و با اضافه شدن هر سطر یا مطلبی ورود بهصورت کاملاً خودکار صفحهبندی شمارا تغییر خواهد داد.
فهرستنویسی در پایاننامه به معنای تنظیم و ترتیب دادن فهرستها و نمایههای مختلف است که به خواننده کمک میکند تا بهراحتی بخشها و موضوعات مختلف پایاننامه را پیدا کند. این فهرست شامل عناوین فصلها، بخشها، زیر بخشها، جداول، نمودارها و سایر اجزای مهم پایاننامه است. خوانندگان پایاننامه با نگاه به فهرست، میتوانند بهسرعت به بخشهای گوناگون و دلخواه خود مراجعه کنند که این باعث سهولت در مرور و مطالعه آن میشود.
در نوشتن عناوین اصلی و زیر تیترهای پایاننامه باید با دقت عمل کرد اصول مربوطه را رعایت کرد تا عناوین ما بهقدر کافی برای خواننده ایجاد جذابیت کرده و او را به خواندن پایاننامه ترغیب کند.
عنوان اصلی (Main Title)
عنوانهای اصلی پایاننامه نقش کلیدی در جذب نظر خواننده رادارند و باید بهطور واضح و دقیق مفهوم اصلی تحقیق را بیان کنند درواقع باید منعکسکننده موضوع و محتوای اصلی پایاننامه باشند. همچنین این عنوانها باید کوتاه اما جامع و توصیفی باشند.
زیر تیترها (Sub-titles)
زیر تیترها باید مرتبط با موضوع و محتوای مربوط به هر بخش باشند. همچنین باید بهطور منطقی و سلسله مراتبی تقسیمبندی شوند (مانند فصل 1، 2، 3 و زیر فصل 1.1، 1.2، 2.1، 2.2 و غیره). در هر فصل و زیر فصل، عنوان باید کوتاه، مشخص و منعکسکننده محتوای اصلی هر بخش باشند. در نگارش زیر تیترها باید از الفاظ و اصطلاحات دقیق و مرتبط با موضوع استفاده شود.
در کل، عنوان اصلی و زیر تیترها باید با یکدیگر ارتباط منطقی داشته و کل ساختار پایاننامه را بهطور روشن و منسجم نشان دهند. همچنین باید جذاب و گیرا باشند تا خواننده را به مطالعه بیشتر ترغیب کنند.
فهرست نویسی به دو صورت دستی و اتوماتیک نوشته می شود که در زیر به بررسی و توضیح هر کدام از آنها پرداخته شده است.
انجام فهرستنویسی بهصورت دستی میتواند به نویسنده کمک کند تا با ساختار پایاننامه و نحوه شمارهگذاری و تنظیم فهرستها بهتر آشنا شود. در فهرستنویسی دستی، نویسنده کنترل کاملی بر ظاهر و چیدمان فهرست دارد و میتواند آن را دقیقا به شکلی که میخواهد تنظیم کند. اگر نیاز به انجام تغییرات خاصی در فرمت یا سبک فهرست باشد که نرمافزارهای واژهپرداز بهطور خودکار پشتیبانی نمیکنند، فهرستنویسی دستی این امکان را فراهم میآورد اما این کار معایب و دشواریهایی مانند زمانبر بودن، احتمال خطاهای زیاد، عدم سازگاری با برخی فرمتهای خاص و غیره باشد که باعث میشود اکثر نویسندگان امروزی با پیشرفت تکنولوژی و در دسترس بودن ابزارهای پیشرفته از انجام آن منصرف شوند و روش فهرستنویسی خودکار را در پیش گیرند.
فهرستنویسی خودکار روشی است که در آن از قابلیتهای داخلی نرمافزارهای واژهپرداز مانند Microsoft Word، LaTeX و سایر ابزارها برای ایجاد و بهروزرسانی خودکار فهرست مطالب، فهرست جداول، نمودارها و سایر فهرستها استفاده میشود. در این روش، نرمافزار بهطور خودکار از عناوین و شماره صفحات استفاده میکند و فهرستها را با دقت و سرعت بیشتری نسبت به روش دستی تولید میکند. فهرستنویسی خودکار باعث صرفهجویی در زمان، کاهش خطاهای انسانی و بروز رسانی آسان و بیدردسر و غیره است که کار برای نویسندگان بسیار راحت کرده است. ما باید استفاده از این روش نیازمند آشنایی کامل با نرمافزارهای مربوطه هستیم که در ادامه به آمورش گامبهگام و همراه با عکس فهرستنویسی در ورد آشنا میشویم.
مراحل خودکار نویسی فهرست پایاننامه در WORD
برای استفاده از فهرست خودکار، ابتدا باید صفحات پرونده شما شمارهگذاری شده باشند (برای این کار از تب insert روی گزینه page number کلیک کنید و سپسbottom of page و درنهایت یکی از گزینهها را انتخاب کنید.) تصویر زیر را مشاهده فرمایید.
پسازاین مرحله، نوبت به مرتب کردن عنوانها خواهد رسید. عنوانها در یک پایاننامه معمولا بهصورت فصلبندی و سپس زیر بخشهای یک فصل و زیر بخشهای یک عنوان فرعی مرتب میشوند. برای مثال میتوان حالت زیر را بهصورت کاملا خلاصه در نظر گرفت.
کاری که باید پیش از نوشتن پایاننامه یا بعد از اتمام آن انجام دهید اختصاص یک استایل heading به هرکدام از این عنوانهاست. منوی استایلها در تب Home و در سمت راست قرار دارد و معمولا اولین استایل normal است که نوشتهها بر اساس آن تنظیم میشوند.
همانطور که مشاهده میکنید، در همین بخش، گزینههای Heading 1 و Heading 2 وجود دارند. روی Heading 1 راست کلیک کرده و modify را انتخاب کنید. در پنجره جدیدی که ظاهر میشود، میبایست نوع و اندازه فونتهای فارسی و انگلیسی را بر اساس آییننامه دانشگاه محل تحصیل تنظیم کنید. (برای تغییر فونتها بهتر است در گوشه پایین سمت چپ بر روی Format کلیک کرده و سپس Font را انتخاب کنید و در پنجره جدید تغییرات را اعمال کنید.) درنهایت بر روی OK کلیک کنید تا تنظیمات ذخیره شوند.
برای heading 2 هم، همین کار را تکرار کنید. پسازاین کار Word بهصورت خودکار heading 3 را ایجاد خواهد کرد که میتوانید آن را هم بر اساس تنظیمات خود تغییر دهید. به همین ترتیب Word پسازاین کار heading 4 و بعدیها را هم خواهد ساخت تا در صورت نیاز از آنها استفاده کنید. پس از پایان یافتن تغییرات (معمولا تا Heading 4 برای یک پایاننامه کافی خواهد بود) نوبت به اختصاص استایل به عناوین میرسد. کافی است عنوان موردنظر را انتخاب (Select) کرده و بعد روی Heading موردنظر کلیک کنید تا به قالب آن دربیاید. برای مثال فصل 1 با Heading 1، بخش 1-1 با heading 2، فصل 2 بازهم با heading 1 (چون ساختار آن ازنظر اندازه و نوع فونت مشابه تیتر شروع فصل است) بخش 2-3-1 با heading 3 و مشابه آن برای فصلهای بعد انجام میشوند.
حالا کار تقریبا به پایان رسیده. باید پیش از آغاز فصلها و بر اساس آییننامه دانشگاه یک صفحه برای فهرست ایجاد کنید. اگر صفحهای برای این کار اختصاص دادهاید میتوانید به همان صفحه رفته و ادامه مراحل را دنبال کنید. در غیر این صورت در ابتدای صفحهای که باید بالای آنیک صفحه فهرست ایجاد شود کلیک کنید، سپس از تب insert گزینه blank پیجویی کردن را انتخاب کنید.
حالا برای ایجاد فهرست خودکار از منوی References گزینه table of contents و سپس automatic table 1 را انتخاب کنید.
اگر ترتیب منوی شما برعکس است (از چپ به راست) کافیست آن را select کرده و به کمک تنظیمات تب Home گزینه راست به چپنویسی را انتخاب کنید تا همه چیز مرتب شود. همچنین می توانید با کلیک بر روی Contents آن را به فهرست مطالب تغییر دهید.
این فهرست قابلیت آن را دارد که بهصورت خودکار شماره صفحات را مرتب نماید. درنتیجه هرگاه محتوایی به پایاننامه اضافه کرده یا بخشی را حذف کردید و حالا قصد دارید فهرست را بهروزرسانی کنید کافی است بر روی همین بخش فهرست کلیک کنید و سپس در بالای آن update table را انتخاب کنید. در پنجرهای که باز میشود هم باید گزینه update page numbers only را انتخاب کرده و روی OK کلیک کنید.
با این روش میتوانید یکی از مشکلات بسیار بزرگ و زمانبر نوشتن پایاننامه را بهسادگی حل کنید.
نوشتن و انتشار یک اثر علمی مانند مقاله، کتاب، یا پایاننامه زمانی موفقیتآمیز خواهد بود که تمامی اجزای آن بهدرستی و باکیفیت مناسب تهیهشده باشند. فهرستنویسی هر پایاننامه یا اثر علمی از مهمترین اجزای تشکیلدهنده آن هستند. تهیه فهرست استاندارد با توجه به جزئیات بسیاری که دارد معمولا کاری زمانبر است. با توجه به نیاز مشتریان خدمات فرمت بندی، ساخت فهرست، رفرنس دهی و ویرایش کامل فهرست منابع و ارجاعات داخل متن بر اساس سبک رفرنس دهی موردنظر مشتریان (شامل مقالات، کتابها، پایاننامه و غیره) و همچنین طراحی استایل استاندارد برای مجلات و دانشگاهها در سینا ترجمه با بهترین کیفیت قابل انجام هست.
جهت مشاوره و اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق ایمیل یا شماره تماس درجشده در سایت و همچنین از شبکههای مجازی (واتساپ، اینستاگرام و تلگرام) با کارشناسان موسسه در ارتباط باشید.
راه های ارتباطی با ما
فهرستها معمولاً در صفحه عنوان، فهرست مطالب، فصلبندی و ضمائم پایاننامه قرار میگیرند.
رعایت یکنواختی، استفاده از شمارهگذاری مناسب، سازماندهی منطقی و انتخاب عناوین گویا از جمله نکات مهم در فهرست نویسی پایاننامه هستند.
مایکروسافت ورد Word، نرم افزار EndNote، Mendeley و Zotero از بهترین نرم افزارها در این زمینه میباشند.