شابک یا ISBN را در زبان انگلیسی به صورت مختصر با ISBN نشان میدهند که مخفف International Standard Book Number میباشد. پیش از این شابک یا ISBN یک کد ۱۰ رقمی بود اما در حال حاضر شابک یک کد ۱۳ رقمی میباشد.
شابک یا شماره استاندارد بین المللی کتاب که در زبان انگلیسی International Standard Book Number یا به اختصار ISBN خوانده می شود یک کد ۱۰ یا ۱۳ رقمی است که به هر کتاب اختصاص می یابد. سازمان بین المللی استاندارد سازی که به ایزو مشهور است در سال ۱۹۷۰ شابک را به عنوان استاندارد ایزو ۲۱۰۸ به رسمیت شناخت. ISBN در آن زمان ۱۰ رقمی بود و این تعداد ارقام تا سال ۲۰۰۶ پابرجا بود. در سال ۲۰۰۷ به منظور افزایش تعداد کتاب هایی که باید شابک اخذ کنند، شابک ۱۳ رقمی شد.
- شاسنامه دار شدن کتاب و اخذ فیپا بسیار ضروری است. شابک و فیپا مانند سند برای یک ملک یا وسیله نشان دهنده ی حقوق مادی و معنوی اثر برای نویسنده آن می باشند.
- از شابک می توان برای ثبت کتاب در کتابخانه های بین المللی استفاده نمود.
- باوجود شابک می توان موجودی انبارها را بصورت خودکار کنترل کرد.
شاپا شماره استاندارد بین المللی پیایندها می باشد. شناسایی و مدیریت پیایندها کاری است پیچیده و دشوار. تعداد بی شمار پیایندها در سطح جهان و تغییرات احتمالی عنوان، ترتیب انتشار، اندازه (قطع)، زبان و تشابه عنوان های هر یک از آنها بر پیچیدگی این امر می افزاید. رشد سریع تعداد پیایندهای منتشر شده در دهه ۶۰ میلادی لزوم برقراری یک نظام شناسایی منحصر به فرد بین المللی را آشکار نمود. عامل دیگری که در ایجاد نظام یاد شده نقش مؤثری داشت رشد و توسعه نظام های ذخیره و بازیابی خودکار اطلاعات بود که جایگزین روشهای سنتی ذخیره و بازیابی اطلاعات در کتابخانه ها می گشت. این نظامهای خودکار برای استفاده از شناسگرهای رقمی به عنوان وسیله های جستجوی سریع و مؤثر بسیار مناسب بودند. بدین ترتیب شماره استاندارد بین المللی پیایندها (ISSN) برای رفع این نیازها پایه گذاری شد. ISSN (International Standard Serial Number) شماره منحصر به فردی است که بر اساس استاندارد بین المللی ISO 3297 تهیه شده و برای متمایز نمودن نشریات ادواری در سراسر جهان صرف نظر از محل نشر، زبان یا رسانه (محمل یا فرمت) آنها به کار می رود. این شماره از هشت رقم تشکیل شده است که به دو گروه چهار رقمی تقسیم و با خط اتصال به یکدیگر متصل می شوند. رقم هشتم رقم کنترل نامیده می شود. با محاسبه این رقم می توان از صحت ثبت شماره ISSN اطمینان حاصل و از خطاهای احتمالی جلوگیری نمود. تخصیص شاپا به پیایندها از دهه ۱۹۷۰ میلادی در جهان و از سال ۱۳۸۱ هجری شمسی در ایران به عنوان وسیله ای برای شناسایی پیایندها آغاز شد. پیایندها یا نشریات ادواری مشمول دریافت شاپا عبارتند از: مجله، روزنامه، سالنامه (مثل گزارش ها، راهنماها، سالنماها)، خلاصه مذاکرات سازمان ها، صورت جلسات همایش های ادامه دار، گزارش های انجمن های علمی، و فروست های تک نگاشتی. گستره شمول شاپا به پیایندهای چاپی محدود نیست، بلکه پیایندهایی که به صورت بریل یا با سایر رسانه ها از جمله شبکه پیوسته (Online)، لوح فشرده (CD-DVD)، میکروفیلم، پست الکترونیک و … منتشر می گردند، نیز مشمول آن می شوند. ناشران موظفند شاپا را در محلی که به راحتی قابل رؤیت باشد، درج کنند. این محل در انواع پیایندها از پیش تعیین شده است.
فیپا تهیه اطلاعات کتابشناختی برای شناسایی و بازیابی یک کتاب بر مبنای ضوابط و استانداردهای بین المللی قبل از انتشار آن کتاب است. کتابشناسی ملی حاصل همکاری تنگاتنگ ناشران با سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران جهت تهیه فهرست نویسی کتاب ها می باشد. فهرست نویسی پیش از انتشار یا همان فیپا اولین بار در ایران توسط دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۳ برای کتابهایی که خود انتشار می داد استفاده شد.درحال حاضر اطلاعات فیپا تنها توسط سازمان و اسناد کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در اختیار انتشارات و نویسندگان کتاب قرار می گیرد.
در فیپای کتاب اطلاعاتی به شرح زیر درج می گردد.
برای اخذ شابک و فیپای کتاب خود می توانید اطلاعات زیر را به کارشناسان موسسه سینا ارسال نمایید تا در سریع ترین زمان برای اخذ مجوزها و چاپ کتابتان اقدام شود: