مقاله خود را با چه نرم‌افزاری بنویسیم؟

نوشتن مقالات دانشگاهی یکی از اساسی‌ترین مهارت‌ها برای محققان، دانشجویان و نویسندگان علمی است. نگارش متون علمی با کیفیت بالا نیازمند دقت، نظم و استفاده از ابزارهایی است که بتوانند فرآیند نوشتن را تسهیل کرده و استانداردهای بین‌المللی نگارش را رعایت کنند. نرم‌افزارهای مقاله‌نویسی و نگارش علمی، با ارائه ابزارهای پیشرفته و کارآمد، به پژوهشگران کمک می‌کنند تا مقالات و تحقیقات خود را به بهترین شکل ممکن تنظیم، ویرایش و آماده‌سازی کنند.

این نرم‌افزارها به محققان امکان می‌دهند تا نگارش مقالات علمی خود را از نظر ساختار، ارجاع‌دهی، قالب‌بندی و گرامر به‌طور دقیق مدیریت کنند و مشکلات متداول در این حوزه را برطرف سازند. علاوه بر این، برخی از این ابزارها امکان کار گروهی و مشارکتی را به صورت آنلاین فراهم کرده و فرآیند ویرایش و بازبینی متون را ساده‌تر می‌کنند. در این مقاله، به معرفی مجموعه‌ای از مهم‌ترین نرم‌افزارهای مقاله‌نویسی پرداخته خواهد شد که هر محقق باید با آنها آشنا باشد و از قابلیت‌های منحصر به‌فرد آن‌ها در پیشبرد پروژه‌های علمی خود بهره گیرد. این نرم‌افزارها شامل ابزارهایی برای نگارش، قالب‌بندی، ارجاع‌دهی و مدیریت محتوا هستند که کارایی و کیفیت تولید متون علمی را به شکل چشمگیری ارتقا می‌بخشند.

نرم‌افزارهای نگارش علمی دانشگاهی، یار و همراه محقق هستند تا بتواند مقاله، گزارش تحقیقاتی یا رساله دکتری و ارشد خود را بر روی رایانه‌ خویش با ابزارهای مؤثری به‌صورت کارآمد مدیریت کند، به‌نحوی‌که در نهایت، یک متن علمی توصیفی، تحلیلی و انتقادی کارآمد و متقاعدکننده را به جامعه‌ علمی بین‌المللی ارائه دهد.

نرم‌افزارهای مقاله‌نویسی موردنظر به محقق کمک می‌کنند تا از نظر کیفیت زبانی و گرامر، متن نهایی خود را کنترل کند، به‌نحوی‌که بسیاری از ایرادهای مرسوم در نگارش را به‌راحتی در چند دقیقه از متن چندین صفحه‌ای خود رفع کرده و در زمان ارائه آن، دیگر با مشکل رد مقاله در مجلات علمی تنها به دلیل ضعف ساختار نگارش زبانی مواجه نشود.

این نرم‌افزارهای نوشتن مقاله به محقق کمک می‌کنند تا شواهد علمی، مراجع و ارجاعات علمی خود را به‌صورت مستدل و با اطمینان خاطر و به‌صورت قابل دفاع در متن نهایی خود وارد کند و ایرادهای رایج در خصوص ارجاع‌دهی و رفرنس‌گذاری را از متن پایان‌نامه، گزارش علمی یا مقاله‌ خود به‌راحتی بزداید.

در نهایت، این برنامه‌های مقاله‌نویسی می‌توانند به محقق این اطمینان را بدهند که متن خود را از نظر اصالت، به‌راحتی و در چند دقیقه کنترل کند و مشکلات رایج در خصوص محتوا که به سرقت علمی احتمالی و ناخواسته مربوط می‌شود را خیلی آسان و سریع تشخیص داده و برطرف کند.

بدون شک، چه در حال نگارش پایان‌نامه خود باشید یا تهیه گزارش علمی برای ارائه به استاد یا مدیران بالاتر و یا تهیه مقاله برای ارسال نتایج کار تحقیقاتی‌تان به مجلات معتبر بین‌المللی، مهم‌ترین کاری که شما به‌عنوان نویسنده متن علمی باید بلد باشید، نگارش و ویراستاری تخصصی متن علمی توسط یک نرم‌افزار مناسب و کارا است.

امروزه خوشبختانه انبوهی از این قبیل نرم‌افزارها برای یاری شما وجود دارند. انتخاب نرم‌افزار مناسب کمی سلیقه‌ای است؛ اگرچه مواردی چون هزینه، در دسترس بودن و سهولت کاربری نیز اهمیت دارند.

برای نگارش متن خود می‌توانید از نرم‌افزارهای پولی یا رایگان کمک بگیرید. البته شاید جامعه علمی بین‌المللی بیشتر تمایل داشته باشد به سمت نرم‌افزار متحدی که به‌صورت تخصصی برای کار علمی استفاده می‌شود حرکت کند. همین‌طور برخی از پلتفرم‌های آنلاین موردعلاقه روزنامه‌نگاران و وبلاگ‌نویسان هستند.

همچنین برخی از سیستم‌های آنلاین دیگر در جامعه دانشگاهی و علمی برای اشتراک‌گذاری اطلاعات و کار هم‌زمان بر روی یک پروژه مشترک، جذابیت بیشتری پیدا کرده‌اند. برخی از معروف‌ترین این نرم‌افزارها در خصوص نگارش متن به شرح زیر هستند.

• Microsoft Word

• LaTeX

• OpenOffice

• LibreOffice

• Scrivener

• Google Docs

• Dropbox Paper

• Typeset

نرم‌افزار Microsoft Word

بدون شک، MS Word پرکاربردترین ابزار در حوزه نگارش و ویرایش متن است.
این نرم‌افزار با ویژگی‌های فوق‌العاده و به‌روز، تجربه‌ای کارآمد و حرفه‌ای را برای کاربران فراهم می‌کند. برخی از ویژگی‌های محبوب این برنامه عبارتند از:

• کنترل گرامر و املای کلمات

• اصطلاح‌نامه (Thesaurus)

• قالب‌بندی و تراز کردن متن

• شماره‌گذاری و فهرست‌بندی خودکار

• ایجاد آسان سرصفحه و پاورقی

• ارجاع‌دهی و رفرنس‌گذاری

• قالب‌های آماده

علاوه بر این، شما می‌توانید افزونه‌ها و برنامه‌های شخصی متنوعی را برای بهبود و ارتقای تجربه کاربری خود نصب کنید. انتخاب مناسب این افزونه‌ها می‌تواند موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه شما شود.

LaTeX یک سیستم حروف‌چینی و نگارش متن تخصصی برای ارتباطات بین محققان و انتشار اسناد علمی است. این نرم‌افزار رایگان است.

نویسنده ابتدا متن را در یک قالب ساده می‌نویسد و سپس برچسب‌های نشانه‌گذاری را برای قالب‌بندی متن اضافه می‌کند. LaTeX به طور گسترده‌ای برای انتشار مقالات علمی، پایان‌نامه و کتاب در بسیاری از زمینه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

LaTeX ویژگی‌های متنوعی از جمله جداول، ارجاع متقابل، مدیریت کتابخانه، چیدمان صفحات، عنوان‌بندی فصل‌ها و بخش‌ها و شماره‌گذاری را ارائه می‌دهد.

مبتدیان برای افزایش تخصص در کاربرد LaTeX مدتی زمان نیاز دارند، ولی به مرور و سریع توانایی‌های خود را ارتقا می‌بخشند. افرادی که در برنامه‌نویسی تجربه بسیار کمی دارند، ممکن است مدتی طول بکشد تا به LaTeX عادت کنند، زیرا این کار شبیه به یادگیری یک زبان برنامه‌نویسی جدید است.

بیشتر ناشران به عنوان بخشی از دستورالعمل‌های ارسال مقاله، الگوی LaTeX را در کنار الگوی MS Word در دسترس قرار می‌دهند.

OpenOffice یک نرم‌افزار رایگان و متن‌باز است که عملکردی مشابه با MS Office دارد. این مجموعه شامل ابزارهای مختلفی همچون Writer (معادل Word)، Calc (معادل Excel)، Impress (معادل PowerPoint)، و Base (معادل Access) است، همچنین یک ویرایشگر گرافیکی به نام Draw (معادل Visio) را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

فرمت پیش‌فرض اسناد در OpenOffice، OpenDocument Format (ODF) است، اما این نرم‌افزار امکان باز و ذخیره‌سازی اسناد با پسوندهای DOC و DOCX را نیز فراهم می‌کند.

OpenOffice برای سیستم‌عامل‌های ویندوز، لینوکس و macOS در دسترس است و تحت لیسانس Apache توزیع می‌شود. بسیاری از ویژگی‌هایی که در MS Word موجود است، مانند قابلیت تولید فایل PDF، به صورت رایگان در OpenOffice ارائه می‌شود. هیچ هزینه‌ای برای افزودنی‌ها و به‌روزرسانی‌ها لازم نیست و تمام خدمات به‌روزرسانی به صورت رایگان در دسترس است. این نرم‌افزار از بیش از 40 زبان مختلف پشتیبانی می‌کند و خدمات کنترل گرامر و بررسی املایی متن را به‌طور کامل شامل می‌شود.

Scrivener یک ابزار قدرتمند برای نگارش متن است که به شما امکان می‌دهد پروژه‌های طولانی مانند پایان‌نامه‌های دکتری، رمان‌ها یا مقالات تحقیقاتی با ساختار پیچیده را به راحتی بنویسید و مدیریت کنید. این نرم‌افزار برای Windows و Mac در دسترس است.

یکی از ویژگی‌های برجسته Scrivener این است که به شما این امکان را می‌دهد تا نوشته‌های خود را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید. این قطعات کوچک را می‌توان به راحتی مرور و محتوای آن‌ها را مجدداً سازمان‌دهی کرد. به علاوه، با استفاده از نماهای مختلف، می‌توانید به راحتی محتوای پروژه‌تان را تجسم کنید. در یکی از این نماها، خلاصه‌ای از هر فصل به‌عنوان یادداشت پیوسته نمایش داده می‌شود.

شما می‌توانید پوشه‌ها و زیپوشه‌های متعددی را برای ذخیره اسناد، تصاویر، فایل‌های PDF، صوتی، تصویری و حتی صفحات وب مورد نیاز برای نگارش خود ایجاد کنید. سپس به سادگی می‌توانید با یک کلیک، این مطالب را به متن خود اضافه کنید.

پس از اتمام نگارش، Scrivener به شما این امکان را می‌دهد که پروژه‌تان را در قالب‌های مختلف خروجی بگیرید. البته فراموش نکنید که Scrivener یک نرم‌افزار رایگان نیست، اما با ویژگی‌هایش ارزش سرمایه‌گذاری را دارد.

چه در حال نوشتن رمان، مقاله تحقیقاتی، اسکریپت یا انواع دیگر متون باشید، Scrivener به شما کمک می‌کند تا اطلاعات مرتبط را جمع‌آوری کرده، یادداشت‌برداری کنید و تحقیقات خود را در حین نگارش به‌طور مؤثر سازمان‌دهی نمایید. این نرم‌افزار تمام ابزارهایی که برای ایجاد یک متن منسجم نیاز دارید، در یک محیط واحد در اختیار شما قرار می‌دهد.پ

Google Docs یک نرم‌افزار نوشتن مبتنی بر وب است که توسط Google ارائه شده است. این مجموعه شامل Google Docs، Google Sheets و Google Slides است که به ترتیب نسخه‌های ساده‌شده MS Word، MS Excel و MS PowerPoint هستند.

شما می‌توانید فایل‌ها را به صورت آنلاین ایجاد و ویرایش کنید. یکی از ویژگی‌های قدرتمند Google Docs، امکان اشتراک‌گذاری آن‌ها با سایر کاربران آنلاین است. تغییرات ایجادشده توسط چندین کاربر در همان اسناد با یک رنگ خاص برای هر کاربر متمایز می‌شود.

Google Docs به طور گسترده در صنعت انتشارات مورد استفاده قرار می‌گیرد، جایی که مقالات عمدتاً حاوی متن و تصاویر با حداقل قالب‌بندی هستند. این پروژه به طور فعال به‌روزرسانی می‌شود. کاربرد این نرم‌افزار برای همکاری همزمان شما و همکارانتان یا استادتان در حوزه تحقیق پیشنهاد می‌شود. به عنوان مثال، شما می‌توانید هم‌زمان با هم روی یک متن مقاله کار کنید.

Dropbox Paper یا به سادگی Paper، یک سرویس ویرایش اسناد مبتنی بر وب است که توسط Dropbox ساخته شده است. Paper از نظر عملکرد تقریباً شبیه به Google Docs است.

Paper دارای یک رابط کاربری بسیار سبک است و قادر به پشتیبانی از طیف گسترده‌ای از محتواهاست. این ویژگی، کاربرد Paper را برای طیف وسیعی از پروژه‌ها آسان کرده است. اسناد را می‌توان به راحتی با دیگران به اشتراک گذاشت.

اسناد می‌توانند به صورت جداگانه به اشتراک گذاشته شوند یا در یک پوشه با دسترسی گروهی اضافه شوند. همچنین می‌توانید افراد مختلف را برای ویرایش (یا مشاهده) یک پرونده از طریق ایمیل یا با URL خاص دعوت کنید. ایجاد جدول و گالری تصاویر در سند Paper بسیار آسان است. Paper همچنین میانبرهای زیادی را ارائه می‌دهد که باعث صرفه‌جویی در وقت شما می‌شود.

علاوه بر این، سیستم کنترل نسخه بسیار کارآمدی وجود دارد. شما می‌توانید تمام تغییراتی که در اسناد ایجاد شده‌اند را ببینید و متوجه شوید که چه کسی این تغییرات را انجام داده است. از آنجا که عناوین به صورت پیوند در پانل سمت چپ قرار دارند، می‌توان به بخش‌های مختلف حرکت کرد.

در هنگام استفاده از Paper فراموش نکنید که در حال حاضر DOCX و MD تنها فرمت‌های پرونده موجود برای خروجی گرفتن از اسناد هستند. همچنین، Paper در حال حاضر از قالب‌های spreadsheet و presentation پشتیبانی نمی‌کند. امیدواریم این مورد در به‌روزرسانی‌های آینده گنجانده شود.

TypeSet به عنوان یک راه‌حل نرم‌افزاری فوق‌العاده، تحقیق و نوشتن دانشگاهی را به مراتب ساده‌تر کرده است. این نرم‌افزار به شما این امکان را می‌دهد که به طور مؤثر روی یافتن اطلاعات مناسب برای مقاله خود تمرکز کرده و ایده‌های خود را یادداشت کنید. با TypeSet، اکنون می‌توانید محتوای خود را به هزاران قالب موجود اضافه کنید.

به این ترتیب، دیگر وقت ارزشمند خود را برای قالب‌بندی مقاله‌تان هدر نمی‌دهید. استناد به منابع نیز با کمک TypeSet بسیار آسان‌تر است. تنها کافی است بر روی گزینه Cite در نوار ابزار کلیک کنید، مرجع خود را انتخاب کنید و تمام! این فرآیند به همین شکل برای تهیه کتابخانه نیز کاربرد دارد.

این نرم‌افزار همچنین قالب مقاله شما را بررسی می‌کند و اطمینان می‌یابد که هیچ بخش اجباری را از دست ندهید. ویژگی کنترل نسخه TypeSet به شما این امکان را می‌دهد که پیشرفت کار را در سند خود ردیابی کرده، نسخه‌های قدیمی را بازیابی کنید و حتی نسخه‌های مختلف مقاله خود را مقایسه کنید. به این ترتیب، بازگرداندن تغییرات ناخواسته به سادگی امکان‌پذیر می‌شود.