از آنجایی که بعد از زحمات طولانی مدت فقط یک بار فرصت مصاحبه در اختیار دانشجو قرار داده می شود، از این رو می خواهیم نکاتی را به شما داوطلب گرامی یادآوری کنیم، تا با اشراف و تسلط کامل برآنها در جلسه مصاحبه حضور یابید.
راهکارهای آماده سازی خود برای مصاحبه
- مروری بر دروس و مطالب کلیدی : با اینکه سوالات علمی جلسه مصاحبه آزمون دکتری مرتبط با دروس اصلی رشته و گرایش انتخابی داوطلب می باشند، ولی متأسفانه آزمون کتبی برخی رشته ها از چنین دروسی نبوده است و رتبه خوب آزمون کتبی به معنای آمادگی در این دروس نمی باشد. یکی از بهترین کارهایی که باید تا زمان دعوت به مصاحبه ها انجام دهید مرور این دروس است. اگر چند گرایش مختلف را انتخاب کرده اید و نمی دانید به کدام دعوت خواهید شد بهتر است دروس عمومی رشته خود را مرور کنید. معمولا فاصله بین اعلام اسامی معرفی شدگان به مصاحبه و جلسات مصاحبه چندان زیاد نیست و به تأخیر انداختن مطالعه تا آن زمان اصلا کار درستی نیست.
- اطلاع نسبی از دانش روز: سعی کنید خلاصه مقالات ( Abstract ) ماه های اخیر یک نشریه معتبر در زمینه کاری خود را مطالعه کنید. همچنین در مورد موضوع های مطرح شده در کنفرانس های داخلی و خارجی اخیر و نتایج آنها اطلاع داشته باشید. اگر آشنایی شما با زبان زیاد نیست از منابع فارسی استفاده کنید. به هر حال سعی کنید، هر طوری که شده از موضوعات جدید و مسائل مطرح در رشته خود آگاه باشید.
- آگاهی از جهان پیرامون: اگر داوطلب رشته هایی نظیر علوم سیاسی، مدیریت، اقتصاد و نظایر آنها هستید سعی کنید با مطالعه اخبار و اطلاعات مربوط به سایت های خبری تحلیلی در مورد مسائل داخل و خارج کشور آگاهی یابید، و با مرور مسائل در ذهن خود برای سوالهای احتمالی پاسخ هایی آماده نمایید. برای مثال اگر دانشجوی رشته علوم سیاسی هستید، اطلاعاتی راجع به حوادث روز منطقه خاورمیانه، اتحادیه اروپا و گروه 5+1 و معاهده برجام و درگیری های کشورهای حوزه خلیج فارس و ... داشته باشید، و موضع خاصی برای خود انتخاب نکنید.
- تهیه توصیه نامه ها : معمولا در مدارک دعوت به مصاحبه دانشگاه ها، دو یا سه توصیه نامه از اساتید دوره کارشناسی ارشد داوطلب خواسته می شود، که یکی از آنها باید از استاد راهنمای وی باشد. اگر رتبه تان به گونه ای است که قطعا به مصاحبه دعوت خواهید شد می توانید از همین الان به فکر تهیه این توصیه نامه ها باشید. روزهای بعد از معرفی اسامی مصاحبه شوندگان روزهای باارزشی است، که بهتر است صرف چنین کارهایی نشود. ضمن اینکه ممکن است در فرصت بعد از اعلام اسامی دسترسی به استاد مورد نظرتان ممکن نباشد. کلیت این توصیه نامه ها تأیید صلاحیت داوطلب برای ادامه تحصیل در مقطع بالاتر است.
- این موضوع به ویژه برای داوطلبانی که سال ها قبل فارغ التحصیل شده اند و دانشگاه محل تحصیل شان جز انتخاب های آنها می باشد مفید است و زمینه ای محترمانه برای یادآوری خاطرات و ارزیابی های آنها است.
- سر و سامان دادن به پایان نامه : اگر در ترم آخر کارشناسی ارشد هستید و مقاله ای هم ندارید، تلاش کنید در زمان باقی مانده پایان نامه خود را به جایی برسانید. همراه داشتن پرینت نهایی کارتان هم تا حدی کمکتان خواهد کرد.
- تدوین رزومه : اگر کارهای پژوهشی خاصی انجام داده اید از همین الان می توانید کار نگارش رزومه خود را انجام دهید. رزومه ای که در فرصت کافی نگارش یافته و تصحیح شده است با رزومه ای که با عجله نوشته شده است متفاوت خواهد بود. توجه داشته باشید که این مورد در ارزیابی علمی دانشجو بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
- با مراجعه به سایت دانشگاهها و مطالعه صفحه شخصی اساتید، موضوعات مورد علاقه و مقالات جدید آنها ( و در صورت امکان کتابهای جدید ) را مورد بررسی قرار دهید. موضوعات جدید بخش مهمی از سوالات جلسه مصاحبه را به خود اختصاص می دهد.
- تمرین مکالمه: در صورتی که آشنایی تان با زبان انگلیسی در حدی است، که ارزش سرمایه گذاری دارد شروع به تمرین مکالمه کنید. همه ما می توانیم با همین میزان آشنایی با زبان انگلیسی مکالمه بهتری داشته باشیم. برای این کار لازم نیست به زبان انگلیسی مسلط باشید؛ آن قدر تمرین کنید که مطمئن باشید مکالمه تان به اندازه سطح آشنایی تان با زبان انگلیسی ارتقا یافته است.
- معرفی کوتاهی از خود
- چرا ما باید تو را از بین بقیه انتخاب کنیم؟ ( نقاط قوت خود را در چه میدانی؟ )
- انگیزه خود را از ادامه تحصیل بیان کن!
- یا چکیده ای از رزومه و موضوع پایان نامه و روش تحقیق در آن
یکی از فاکتورهای مهم ارزیابی مصاحبه دکتری امتیاز مدرک زبان است، مسئله ای که تعداد زیادی از داوطلبان گاهی به دلیل عدم اطلاع دقیق از تفاوت های مدارک، با صرف هزینه های گزاف به نتیجه دلخواه خود نمی رسند. نیاز به مدرک برای دانشگاه های داخلی و خارجی از مهم ترین این تفاوت هاست. آزمون های زبان تافل (TOFEL)، تولیمو (tOLIMO)، (MSRT) ، آیلتس ، MHLE, UTEPT, EPT، IELTSاز معتبرترین آزمون های زبان مورد پذیرش دانشگاه ها برای مصاحبه های دکتری هستند. منابع این آزمون ها تا حد زیادی یکسان هستند و با مطالعه یک آزمون می توان برای دیگر آزمون ها هم اماده شد. شایان تذکر است که MSRT در واقع همان MCHE است که معتبرترین آزمون وزارت علوم می باشد.
معمولا از داوطلب خواسته می شود، یکی از موارد زیر را به زبان انگلیسی بیان کند. سعی کنید برای هر یک از موضوعات زیر (و ترجیحا مواردی شبیه اینها ) یک پاراگراف را تمرین و حفظ نمایید. اگر بخت با شما یار باشد به کارتان خواهد آمد.
- جمع و جور کردن کارها : سعی کنید همه کارهای پژوهشی خود را مرتب و منسجم کنید. اگر اصل بعضی مقاله هایتان را ندارید و یا نسخه ای از پایان نامه تان را در دسترس نگاه نداشته اید، هر چه زودتر مشکل را حل کنید. همراه داشتن نسخه کامل کارهای تحقیقی تان کاری است که برخی دانشگاه ها از شما خواهند خواست.
مدارکی که از سوی دانشگاه ها اعلام می شود را مرتب و منظم در پوشه ای زیبا قرار دهید. سعی کنید از کپی رنگی استفاده کنید به ویژه در مورد توصیه نامه اساتید. مدارک لازم معمولا شامل مدارک شناسایی (شناسنامه ، کارت ملی) ، مدارک تحصیلی (لیسانس و فوق لیسانس یا نامه تأیید معدل دوره فوق لیسانس) و موارد پژوهشی شما (پایان نامه، پذیرش مقالات و .. ) می باشد. پایان نامه را بعد از مروری بر آن به شما بازخواهند گرداند ولی سعی کنید پرینت مقالات را به تعداد دانشگاه ها تهیه کنید.
- سعی کنید خود را در جلسه مصاحبه تجسم کنید و به سوالات فرضی داوران پاسخ دهید. این کار به کاهش اضطراب شما در جلسه مصاحبه کمک خواهد کرد. سعی کنید، بر جلسه مصاحبه مسلط باشید، و با قدرت بیان خوب اوضاع را به نفع خود پیش ببرید. پایان نامه ی دوره کارشناسی ارشد خود را دوباره مرور کنید. تسلط به مطالب پایان نامه از جمله مسائل مهم در مصاحبه دکتری است. اگر واقعا به مطالب پایان نامه و موضوعات پیرامون آن آگاه هستید باید سعی کنید جلسه مصاحبه را به سمت اینگونه مسائل سوق دهید.
- اگر می خواهید با اساتید خودتان که از داوران شما در دانشگاه معرفی شده شما نیز هستند، صحبت کنید بهتر است قبل از جلسه مصاحبه این کار را انجام دهید. در چنین ملاقات هایی که معمولا استرس جلسه مصاحبه را ندارد با خیال راحت و محترمانه از برتری ها و نقاط مثبت خود صحبت کنید. معمولا اینگونه صحبت ها بعد از جلسه مصاحبه به مذاق اساتید خوش نمی آید و به صلاح شما نیست!
با آرزوی پیروزی و موفقیت شما
موفق و موید باشید.
