سینا ترجمه
یکی از چالش‌های رایج برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، رفرنس‌نویسی پایان‌نامه‌ها و مقالات مطابق با سبک‌های مختلف است. موسسه سینا ترجمه در این مطلب تلاش دارد جامع‌ترین و درعین‌حال ساده‌ترین روش‌های رفرنس‌نویسی را بر اساس سبک درخواستی مجلات علمی ارائه دهد.
یکی از عناصر مهم در نگارش مقاله علمی، نحوه ارجاع به منابع است. رفرنس‌نویسی به اعتبار علمی مقاله کمک می‌کند و امکان ردیابی اطلاعات و بررسی ارتباط آن با مطالعات پیشین را برای داوران و خوانندگان فراهم می‌سازد. هر مجله علمی، سبک مشخصی برای استناددهی در نظر گرفته است که لازم است نویسنده مقاله، پیش از ارسال، ساختار منابع را دقیقاً مطابق با آن تنظیم نماید. عدم رعایت فرمت صحیح ارجاع‌دهی، از دلایل متداول رد شدن مقاله در مرحله اولیه بررسی توسط سردبیر است.
در این مقاله، سبک‌های متداول رفرنس‌نویسی، روش شناسایی سبک مورد نظر هر نشریه، نحوه استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت منابع و نکات مهم فنی در این زمینه بررسی خواهد شد.
رفرنس‌نویسی یکی از ارکان اساسی در نگارش مقالات علمی است که نقش مهمی در استناددهی به منابع معتبر، حفظ اصالت پژوهش و افزایش اعتبار علمی نویسنده ایفا می‌کند. درج منابع صحیح و دقیق، علاوه بر جلوگیری از سرقت علمی (Plagiarism)، به خوانندگان امکان می‌دهد مسیر استنادی تحقیق را دنبال کرده و به مطالعات مرتبط پیشین دسترسی داشته باشند.
هر مجله علمی دارای دستورالعمل مشخصی برای فرمت ارجاع‌دهی است که در بخش «راهنمای نویسندگان» (Guide for Authors) درج می‌شود. رعایت نکردن این استانداردها، یکی از دلایل اصلی ریجکت شدن مقالات در مرحله ابتدایی بررسی است.
رفرنس‌نویسی (ارجاع به منابع علمی) بخش جدایی‌ناپذیر از نگارش آکادمیک و پژوهش علمی است. درج منابع معتبر در مقاله، صرفاً یک الزام ساختاری نیست، بلکه نشان‌دهنده رویکرد علمی، تعهد پژوهشی و پایبندی به اصول اخلاقی نویسنده است. در ادامه به مهم‌ترین مزایای رفرنس‌نویسی اشاره می‌شود.
ارجاع به منابع معتبر و به‌روز، نشان می‌دهد نویسنده از مطالعات پیشین مطلع بوده و مقاله‌اش بر پایه پژوهش‌های پیشگام و مرتبط بنا شده است. این موضوع نقش بسزایی در جلب اعتماد داوران و خوانندگان ایفا می‌کند.
با ارجاع صحیح به منابع، نویسنده از مالکیت فکری پژوهشگران دیگر محافظت کرده و از اتهام سرقت علمی جلوگیری می‌کند. این اقدام، از مهم‌ترین معیارهای اخلاق پژوهشی در سطح بین‌المللی به شمار می‌رود.
رفرنس‌نویسی به خوانندگان این امکان را می‌دهد که صحت داده‌ها، استدلال‌ها و استنتاج‌های مطرح‌شده در مقاله را با مراجعه به منابع اصلی ارزیابی کنند.
هر مقاله علمی باید در بستر ادبیات موجود نگاشته شود. رفرنس‌نویسی مؤثر، پیوند مقاله را با بدنه علمی حوزه مرتبط مشخص کرده و جایگاه آن را در نقشه دانش روشن می‌سازد.
داوران علمی به میزان آشنایی نویسنده با منابع معتبر و جدید توجه ویژه‌ای دارند. استفاده صحیح از منابع مرتبط و به‌روز، یکی از معیارهای اصلی ارزیابی مقالات در مرحله داوری محسوب می‌شود.
رفرنس‌ها مسیر پژوهش را برای سایر محققان مشخص کرده و آن‌ها را در یافتن منابع مرتبط و توسعه تحقیقات یاری می‌کنند.
رفرنس‌نویسی یکی از بخش‌های مهم و اجتناب‌ناپذیر در نگارش مقالات علمی است که نقش بسزایی در اعتباردهی به مطالب، رعایت حقوق مؤلفان و فراهم‌سازی امکان بررسی منابع برای خوانندگان و داوران دارد. ارجاع‌دهی صحیح نه‌تنها نظم علمی مقاله را افزایش می‌دهد، بلکه مانع از بروز اتهامات مربوط به سرقت علمی می‌شود. رفرنس‌نویسی معمولاً در دو بخش انجام می‌شود: درون‌متنی و در انتهای مقاله.
در ارجاع‌دهی درون‌متنی، اطلاعاتی نظیر نام نویسنده، سال انتشار و گاهی شماره صفحه (در صورت لزوم) در داخل پرانتز درج می‌شود. نحوه درج این اطلاعات بستگی به تعداد نویسندگان دارد:
اگر مقاله‌ای کمتر از شش نویسنده داشته باشد، در اولین ارجاع نام تمام نویسندگان به همراه سال ذکر می‌شود و در ارجاعات بعدی فقط نام نویسنده اول به همراه عبارت "و همکاران" یا "et al." و سال انتشار می‌آید.
اگر تعداد نویسندگان شش نفر یا بیشتر باشد، از همان ابتدا تنها نام خانوادگی نویسنده اول به همراه "et al." و سال انتشار داخل پرانتز آورده می‌شود.
در بخش منابع، مشخصات کامل هر منبع باید به‌صورت ساختاریافته و با رعایت سبک نگارشی خاص ذکر شود. در ادامه، نحوه نگارش منابع بر اساس نوع آن‌ها آورده شده است:
markdownCopyEditنام خانوادگی نویسنده، حرف اول نام کوچک. (سال انتشار). عنوان کتاب، شماره جلد، شماره چاپ. محل نشر: ناشر، شماره صفحه.
scssCopyEditنام خانوادگی نویسنده، حرف اول نام کوچک. (سال انتشار). عنوان مقاله. نام مجله، شماره جلد(شماره مجله)، شماره صفحه.
CopyEditنام خانوادگی نویسنده، حرف اول نام کوچک: عنوان کتاب. شماره جلد، شماره چاپ. محل نشر: نام ناشر، صص: صفحه شروع–صفحه پایان. سال انتشار.
scssCopyEditنام خانوادگی نویسنده، حرف اول نام کوچک. (سال انتشار). عنوان مقاله. نام مجله، شماره جلد(شماره مجله)، صص: صفحه شروع–پایان.
scssCopyEditنام خانوادگی، حرف اول نام نویسنده، ... (سال انتشار). عنوان مقاله. نام همایش. تاریخ برگزاری، محل برگزاری، کشور، صص: صفحه شروع–پایان.
گوگل اسکالر موتور جست‌وجوی علمی شرکت گوگل است که امکان جست‌وجو، مشاهده و کپی‌کردن استنادها به فرمت‌های مختلف (APA, MLA, Chicago و...) را فراهم می‌کند.
علم‌نت، نسخه فارسی‌شده و بومی موتور جست‌وجوی علمی است که برای پژوهش‌های فارسی‌زبان طراحی شده و امکانات مشابهی با گوگل اسکالر در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با استفاده از آن می‌توان به‌سادگی مقالات فارسی را جست‌وجو کرده و رفرنس‌نویسی دقیق‌تری انجام داد.
در فرایند نگارش مقاله‌های علمی، تنها ارائه داده‌های جدید و تحلیل دقیق کافی نیست. آنچه به متن اعتبار و استحکام بیشتری می‌بخشد، ارجاع صحیح و دقیق به منابع علمی معتبر است. هر رشته علمی بسته به ماهیت تحقیقات و انتظارات ناشران، از سبک خاصی در رفرنس‌نویسی پیروی می‌کند. آشنایی با این سبک‌ها به پژوهشگر کمک می‌کند تا مقاله خود را مطابق با استانداردهای بین‌المللی تنظیم کرده و از بازگشت یا ریجکت شدن آن به‌دلیل اشتباهات فرمی جلوگیری کند.
در ادامه، مهم‌ترین و رایج‌ترین سبک‌های رفرنس‌نویسی علمی را به‌صورت کامل و کاربردی معرفی می‌شود.
📚 کاربرد: علوم اجتماعی، روان‌شناسی، آموزش، مدیریت
📌 ساختار ارجاع درون‌متنی:
در سبک APA، ارجاع‌ها درون متن به‌صورت «(نام خانوادگی نویسنده، سال انتشار)» نوشته می‌شود.
مثال:
According to recent studies (Brown, 2021), student engagement...
📌 ساختار در فهرست منابع:
برای مقاله:
Brown, T. (2021). Student engagement in online learning. Journal of Educational Psychology, 45(2), 112-125. https://doi.org/xxxxx
برای کتاب:
Smith, J. A. (2018). Learning and cognition. Academic Press.
📌 نکات مهم:
حروف ابتدای نام نویسندگان به صورت مخفف می‌آید.
منابع به ترتیب الفبایی در فهرست منابع مرتب می‌شوند.
در منابع بیش از 20 نویسنده، تنها 19 تای اول و سپس "..." و در پایان نام نویسنده آخر آورده می‌شود.
📚 کاربرد: ادبیات، هنر، زبان‌شناسی
📌 ساختار ارجاع درون‌متنی:
فقط شامل نام خانوادگی نویسنده و شماره صفحه است، بدون سال.
مثال:
(Foucault 178)
📌 ساختار در فهرست منابع:
برای کتاب:
Foucault, Michel. The Order of Things. Vintage Books, 1994.
برای مقاله:
Johnson, Mark. "Digital Narratives in Literature." Journal of Modern Literature, vol. 42, no. 3, 2019, pp. 233–250.
📌 نکات مهم:
اطلاعات به‌صورت کامل و دقیق باید وارد شود.
منابع به ترتیب الفبایی چیده می‌شوند.
عنوان کتاب‌ها یا نشریات با ایتالیک نوشته می‌شود.
📚 کاربرد: تاریخ، فلسفه، علوم انسانی
📌 دو حالت دارد:
برای ارجاع با پاورقی:
در متن:
As demonstrated by Smith¹...
در پاورقی:
John Smith, History of Modern Iran (New York: Oxford University Press, 2020), 55.
در کتاب‌نامه:
Smith, John. History of Modern Iran. New York: Oxford University Press, 2020.
مشابه APA است: (Smith 2020, 55)
📌 نکات مهم:
در علوم انسانی اغلب از حالت پاورقی استفاده می‌شود.
پاورقی‌ها حاوی اطلاعات دقیق منبع هستند.
📚 کاربرد: پزشکی، علوم زیستی، پرستاری
📌 ساختار ارجاع درون‌متنی:
ارجاع‌ها به‌صورت عدد در براکت به ترتیب استفاده در متن ذکر می‌شوند.
مثال:
Several studies confirm this relationship [3,4].
📌 ساختار در فهرست منابع:
برای مقاله:
McMillan J, Williams R. Effects of diet on heart health. J Clin Nutr. 2021;34(3):120-126.
برای کتاب:
Smith MJ. Cardiovascular diseases. 2nd ed. London: Health Press; 2018.
📌 نکات مهم:
به ترتیب ذکر در متن فهرست می‌شوند، نه ترتیب الفبایی.
در بیشتر مجلات پزشکی اجباری است.
📚 کاربرد: عمومی، اقتصاد، علوم سیاسی
📌 ساختار ارجاع درون‌متنی:
نام خانوادگی و سال
مثال:
(Davari, 2020)
📌 ساختار در فهرست منابع:
برای مقاله:
Davari, M. (2020). The impact of fiscal policy on inflation. Economic Review, 33(1), pp. 44-56.
📌 نکات مهم:
بسیار شبیه APA است ولی در فرمت مراجع کمی متفاوت.
شماره صفحه در ارجاع درون‌متنی اختیاری است.
📚 کاربرد: مهندسی، فناوری، علوم کامپیوتر
📌 ساختار ارجاع درون‌متنی:
با عدد در براکت
مثال:
As shown in [7], the algorithm performs efficiently...
📌 ساختار در فهرست منابع:
برای مقاله:
[7] A. Smith and B. Jones, “An efficient algorithm for data sorting,” IEEE Transactions on Computers, vol. 60, no. 3, pp. 344–355, Mar. 2011.
📌 نکات مهم:
ترتیب منابع بر اساس شماره استفاده در متن است.
نام نویسندگان با حرف اول نام و نام خانوادگی کامل ذکر می‌شود.
📚 کاربرد: شیمی و رشته‌های مرتبط
📌 سه نوع روش ارجاع:
عددی: [1]
نام نویسنده و سال: (Smith, 2019)
پاورقی
مثال (عددی):
This method was first used in 2009 [3].
📌 ساختار در فهرست منابع:
Smith, J. L. Organic Chemistry Research; Academic Press: New York, 2019.
📌 نکات مهم:
مجلات ACS مشخص می‌کنند کدام سبک استفاده شود.
توصیه می‌شود راهنمای نویسندگان را بررسی کنید.
📚 کاربرد: پزشکی، داروسازی
📌 ساختار ارجاع درون‌متنی:
عدد بدون براکت یا با بالانویس
مثال:
According to recent studies,¹ the medication was effective...
📌 ساختار در فهرست منابع:
Smith AB, Johnson CD. Clinical trials in oncology. JAMA. 2020;323(12):1234–1240.
📌 نکات مهم:
در بسیاری از مجلات پزشکی استفاده می‌شود.
ترتیب منابع بر اساس اولین استفاده در متن است.
برای آگاهی از سبک رفرنس‌نویسی مورد نظر هر مجله، بهترین و مطمئن‌ترین راه مراجعه مستقیم به راهنمای نویسندگان (Guide for Authors) در وب‌سایت رسمی همان مجله است. در این بخش، معمولاً اطلاعات دقیقی درباره:
ساختار مقاله
فرمت رفرنس‌ها (درون‌متنی و انتهایی)
سبک ارجاع‌دهی (مانند APA، Vancouver، MLA، Chicago و...)
شیوه ارجاع به مقالات، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها، پایگاه‌های اینترنتی و منابع غیرچاپی
ارائه شده است. برخی از مجلات حتی نمونه‌هایی از ارجاع‌دهی صحیح را هم ذکر کرده‌اند که می‌تواند الگوی خوبی برای نویسنده باشد.
تمامی مجلات سبک رفرنس‌نویسی متفاوتی دارند. لازم است پیش از درج منابع در مقاله، از سبک مورد نظر مجله انتخاب‌شده برای چاپ مقاله آگاهی پیدا کرده و سپس اقدام به رفرنس‌دهی کنید. در طول نگارش مقاله، پیشنهاد می‌شود منابع را همزمان در متن وارد نمایید تا پس از پایان نگارش، دچار سردرگمی نشوید.
فرمت‌بندی صحیح مقاله و رفرنس‌نویسی دقیق، از مهم‌ترین عوامل در افزایش شانس پذیرش مقاله در مجلات علمی بین‌المللی به‌شمار می‌رود. موسسه سینا ترجمه با برخورداری از تیمی متخصص و باتجربه، خدمات فرمت‌بندی مقاله و تنظیم منابع را بر اساس دستورالعمل دقیق هر مجله ارائه می‌دهد. این خدمات شامل تنظیم ساختار کلی مقاله (مانند فونت، فاصله خطوط، شماره‌گذاری، بخش‌بندی و...) و رفرنس‌نویسی مطابق با سبک‌های رایج مانند APA، Vancouver، Chicago، Harvard، IEEE و سایر سبک‌های اختصاصی مجلات می‌باشد. متخصصان سینا ترجمه با تسلط کامل بر اصول فنی و محتوایی هر نشریه، مقاله شما را به‌گونه‌ای آماده‌سازی می‌کنند که از نظر نگارشی و ساختاری کاملاً با الزامات مجله همخوانی داشته باشد. این فرایند به پژوهشگران کمک می‌کند با اطمینان بیشتری نسبت به ارسال مقاله اقدام کرده و احتمال ریجکت به دلایل فنی را به حداقل برسانند.
جهت اطلاعات بیشتر برای فرمت بندی مقاله، می توانید با کارشناسان ما از طریق تماس یا پست الکترونیکی موسسه و همچنین از طریق شبکه های مجازی (واتساپ، اینستاگرام، تلگرام و ایتا) در ارتباط باشید و یا از طریق لینک زیر می توانید هزینه فرمت بندی مقاله خود را برآورد کرده و سفارش خود را ثبت نمایید.
راه های ارتباطی با ما
ارجاع به منابع علمی اعتبار پژوهش را افزایش داده و از سرقت علمی جلوگیری می‌کند.
در دو بخش: درون‌متنی و فهرست منابع در انتهای مقاله.
خیر، هر مجله سبک خاصی دارد که باید در بخش راهنمای نویسندگان آن را بررسی کرد.
APA، MLA، Chicago، Vancouver، Harvard، IEEE، AMA و ACS از رایج‌ترین سبک‌ها هستند.
