سینا ترجمه
سرقت ادبی یکی از مواردیست که همواره در مورد آثار پژوهشی محققین مطرح بوده اما در سالهای اخیر به دلیل دسترسی گسترده افراد به منابع گوناگون از طریق اینترنت، مصادیق آن در کارهای پژوهشی دانشجویان متاسفانه بیش از قبل شده و همین عامل سبب گردیده روشهای مختلفی برای تشخیص و جلوگیری از سرقت ادبی و علمی پیش بینی و استفاده شود.
امروزه که دسترسی به منابع علمی تنها با چند کلیک ممکن شده، متأسفانه شاهد افزایش قابل‌توجهی در موارد سرقت علمی و ادبی هستیم. محققان و دانشجویان به‌راحتی می‌توانند از مطالب منتشرشده در فضای وب استفاده کنند، اما گاهی بدون ذکر منبع یا به‌صورت غیرمجاز، این استفاده‌ها به تخلف علمی تبدیل می‌شوند. در گذشته، ابزارهایی برای تشخیص سرقت ادبی تنها به زبان‌های خارجی محدود بودند و امکان بررسی مقالات یا پایان‌نامه‌های فارسی وجود نداشت. اما خوشبختانه در سالهای اخیر، با توسعه فناوری و نیاز رو‌به‌افزایش جامعه علمی، چندین پایگاه فارسی‌زبان نیز راه‌اندازی شده‌اند که می‌توانند تا حد زیادی از بروز این تخلفات جلوگیری کنند. در ادامه با یکی از این پایگاه‌های کاربردی بیشتر آشنا می‌شویم.
سرقت ادبی به معنای استفاده از ایده‌ها، عبارات، نوشته‌ها یا آثار دیگران بدون ذکر منبع اصلی و نسبت دادن آن‌ها به خود است. این کار نه‌تنها غیراخلاقی به شمار می‌رود، بلکه در بسیاری از موارد می‌تواند پیامدهای قانونی و آکادمیک نیز به دنبال داشته باشد.
در محیط‌های دانشگاهی، پژوهشی و حتی تجاری، رعایت اصول مالکیت فکری از اهمیت بالایی برخوردار است و هرگونه استفاده از مطالب دیگران باید همراه با ارجاع‌دهی دقیق و شفاف انجام شود. سرقت ادبی می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز پیدا کند، از جمله کپی‌برداری مستقیم از متن بدون ذکر منبع، بازنویسی ایده‌های دیگران بدون ارجاع، یا حتی ترجمه یک اثر از زبان دیگر و ارائه آن به عنوان محتوای شخصی.
پیشگیری از این موضوع، نیازمند آگاهی، دقت و رعایت اصول نگارشی و پژوهشی‌ست، به‌ویژه در تولید محتوای علمی یا آموزشی که اعتبار نویسنده و ارزش اثر، به‌طور مستقیم با اصالت و صحت مطالب در ارتباط است.
انواع سرقت ادبی را می‌توان در چند دسته اصلی طبقه‌بندی کرد که هرکدام از نظر میزان تخلف و نیت فرد، شدت متفاوتی دارند. در ادامه به رایج‌ترین انواع آن اشاره می‌کنیم.
در این نوع، فرد بدون هیچ‌گونه تغییر، بخشی یا تمام متن دیگران را عیناً کپی کرده و به نام خود منتشر می‌کند. این ساده‌ترین و در عین حال آشکارترین نوع سرقت ادبی‌ست که معمولاً راحت‌تر شناسایی می‌شود.
در این حالت، نویسنده ساختار جملات یا کلمات متن اصلی را تغییر می‌دهد اما محتوای اصلی همچنان متعلق به نویسنده دیگر است و بدون ذکر منبع ارائه می‌شود. این نوع سرقت اغلب با تصور اشتباه "بازنویسی کافی‌ست" انجام می‌گیرد.
گاهی سرقت ادبی فقط محدود به کلمات نیست. استفاده از نظریه‌ها، روش‌ها یا حتی ساختار پژوهشی فردی دیگر بدون ذکر منبع، نوعی سرقت ایده به حساب می‌آید، حتی اگر متن به‌صورت کامل بازنویسی شده باشد.
زمانی اتفاق می‌افتد که نویسنده‌ای بخش‌هایی از آثار قبلی خود را در مقاله یا کتاب جدید استفاده می‌کند، بدون اینکه به منبع قبلی اشاره کند. این عمل در محافل علمی نیز تخلف محسوب می‌شود.
در این نوع، نویسنده بخش‌هایی از منابع مختلف را با هم ترکیب کرده و متنی به ظاهر جدید تولید می‌کند، بدون اینکه به هیچ‌کدام از منابع اصلی اشاره کند. این روش یکی از روشهای رایج پنهان‌کاری در سرقت ادبی‌ست.
اگر جمله‌ای را نقل‌قول کنیم اما علامت نقل‌قول را فراموش کرده یا منبع آن را ذکر نکنیم، این نیز نوعی سرقت ادبی به حساب می‌آید، حتی اگر نیت بدی در کار نباشد.
در گذشته، امکان بررسی و شناسایی موارد مشابهت و سرقت ادبی صرفاً برای متون انگلیسی‌زبان فراهم بود و نویسندگان فارسی‌زبان در این زمینه با محدودیت‌های جدی مواجه بودند. اما در سالهای اخیر، با توسعه فناوری‌های پردازش زبان فارسی و ایجاد پایگاه‌های اطلاعاتی گسترده، ابزارهای متعددی برای شناسایی سرقت ادبی در متون علمی و پژوهشی فارسی طراحی و راه‌اندازی شده‌اند.
در فرآیند مشابهت‌یابی، متن مورد بررسی (مانند مقاله، پایان‌نامه، یا کتاب) با حجم وسیعی از منابع معتبر فارسی نظیر مقالات علمی، پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها و گزارش‌های پژوهشی مقایسه می‌گردد. سامانه‌های تشخیص مشابهت با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، بخش‌هایی از متن را که دارای شباهت معنادار با متون پیشین هستند، شناسایی و با ذکر منبع اصلی، میزان درصد مشابهت را نمایش می‌دهند.
از جمله سامانه‌های فعال در حوزه تشخیص سرقت ادبی متون فارسی می‌توان به «سامانه همانندجو»، «پارس‌دیسک»، «سمیم‌نور» و «همیاب» اشاره کرد. این سامانه‌ها با تکیه بر پایگاه‌های داده بومی و تخصصی، امکان بررسی دقیق متون علمی را برای پژوهشگران، اساتید و دانشجویان فراهم ساخته‌اند.
شایان ذکر است که هدف از استفاده از این سامانه‌ها، صرفاً شناسایی تخلف نیست، بلکه اصلاح ساختار علمی آثار، ارتقاء استانداردهای پژوهشی و ترویج فرهنگ درست‌نویسی و ارجاع علمی صحیح است. در بسیاری از موارد، شباهت‌های موجود در متون، به دلیل استفاده از تعابیر رایج علمی یا استنادهای مکرر به منابع معتبر بوده و سرقت ادبی تلقی نمی‌شوند.
سامانۀ مشابه‌یاب متون نور (سمیم‌نور) نخستین سامانۀ مشابه‌یابی متون به زبان فارسی است که در ادامۀ «مجموعه‌پروژه‌های مبتنی‌بر داده‌کاوی علوم اسلامی» در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) طراحی و گسترش یافته است. این سامانه قادر است متون ارسالی کاربران خود را با هزاران صفحه از متون بانک‌های منابع خود و متون ارائه‌شده در پایگاه‌های مهم اینترنتیِ ارائه‌کننده منابع علوم اسلامی و انسانی مقایسه کند و گزارشی از میزان مشابهت آن‌ها به کاربر ارائه دهد.
نمایش درصد مشابهت متن ارسالی کاربران با کل اسناد بازیابی‌شده
نمایش درصد مشابهت تفکیکی متن ارسالی کاربران با هر یک از اسناد بازیابی‌شده
نمایش محل دقیق مشابهت متن ارسالی با محتوای هر یک از اسناد بازیابی‌شده
امکان مقایسۀ دو متن (مشکوک و مشابه) با استفاده از رنگی‌سازی متون در دو پنجرۀ جداگانه
امکان گزارش‌گیری از مشابه‌یابی به‌صورت پی‌دی‌اف به‌منظور مستندسازی
امکان مشابه‌یابی مجدد متونِ مشابه‌یابی‌شده با اعمال تغییرات دلخواه بر روی آن‌ها
افزایش دقت مشابه‌یابی با نادیده‌گرفتن نقل‌قول‌ها، اشعار، آیات قرآن و روایات
استفاده از تکنیک‌های هوش مصنوعی برای تشخیص تغییرات جزئی متون
عدم گزارش مشابهت‌های کوتاه و پرتکرار
برای استفاده از سمیم‌نور کافی‌ست یک حساب کاربری داشته باشید. بعد از ایجاد حساب، می‌توانید با قراردادن متن خود در کادر مخصوص و درخواست مشابهت‌یابی، میزان مشابهت متن ارسالی خود را با دیگر متون موجود در پایگاه داده‌های سمیم‌نور مشاهده کنید.
نشریات (مسئولان، سردبیران، داوران، مدیران داخلی و مدیران اجرایی):
نشریات علمی‌ـ‌پژوهشی و علمی‌ـ‌ترویجی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حوزۀ علوم انسانی، اسلامی و اجتماعی
نشریات غیررتبه‌دار نمایه‌شده در پایگاه مجلات تخصصی نورمگز
نشریات حوزوی
نشریات میان‌رشته‌ای با علوم انسانی در وزارت بهداشت
نشریات دانشگاه آزاد در حوزه‌های موضوعی علوم انسانی، علوم اسلامی و حوزه‌های میان‌رشته‌ای
برای جلوگیری از سرقت ادبی در نگارش محتوای آنلاین و آکادمیک، رعایت برخی اصول بسیار اهمیت دارد. در زیر چند روش مؤثر برای جلوگیری از این مشکل آورده شده است.
یکی از راه‌های اصلی جلوگیری از سرقت ادبی، ارجاع دادن صحیح به منابع است. در هر زمان که از مطالب یا ایده‌های دیگران استفاده می‌کنید، باید به‌طور دقیق و شفاف منابع را ذکر کنید. این کار باعث می‌شود تا کار شما معتبر و شفاف باشد و حق نویسندگان اصلی رعایت شود.
امروزه ابزارهایی وجود دارند که به‌طور خودکار می‌توانند محتوای شما را با سایر منابع آنلاین مقایسه کنند و هرگونه سرقت ادبی احتمالی را شناسایی کنند. استفاده از این ابزارها به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید محتوای شما اصیل است و از کپی‌برداری جلوگیری می‌شود.
نویسندگی اصیل یعنی شما باید سعی کنید اطلاعات و ایده‌ها را با کلمات و سبک خودتان بیان کنید، نه اینکه از نوشته‌های دیگران کپی کنید. این کار باعث می‌شود که محتوای شما منحصر به فرد و خلاقانه باشد و همزمان از سرقت ادبی جلوگیری کند.
آگاهی از قوانین کپی رایت (حقوق نشر) به شما کمک می‌کند که متوجه شوید کدام بخش‌ها از آثار دیگران قابل استفاده هستند و چگونه باید آن‌ها را با اجازه یا به شکل منصفانه به کار ببرید. این کار نه تنها شما را از مشکلات قانونی دور می‌کند بلکه به حقوق مولفین احترام می‌گذارد.
محتوای منحصر به فرد نه‌تنها از نظر اخلاقی صحیح است، بلکه به شما کمک می‌کند که در موتورهای جستجو رتبه بهتری بگیرید و توجه مخاطبان بیشتری را جلب کنید. وقتی شما محتوای اصیل و جالبی تولید می‌کنید، شانس بیشتری برای جذب ترافیک و ارتباط بهتر با مخاطب خواهید داشت.
اگر مجبور به استفاده از مطالب دیگران هستید، باید این کار را به‌درستی انجام دهید. استفاده از نقل قول‌های دقیق و ذکر منبع، یا پارافریز کردن (بازنویسی مطالب با کلمات خودتان) روش‌هایی هستند که به شما کمک می‌کنند از سرقت ادبی جلوگیری کنید و حق نویسندگان دیگر را رعایت کنید.
پارافریز کردن به معنای بازنویسی اطلاعات به زبان خود است، بدون اینکه مفهوم اصلی از دست برود. برای انجام پارافریز مقاله، پایان‌نامه یا هر متن دیگری به‌صورت اصولی، باید دقت زیادی به خرج داد تا متن جدید به‌طور کامل متفاوت از متن اصلی باشد، اما همچنان معنای آن حفظ شود. در ادامه چند نکته مهم برای پارافریز کردن اصولی آورده شده است.
قبل از اینکه بخواهید متنی را پارافریز کنید، ابتدا باید آن را چندین بار بخوانید تا به درک کاملی از مفهوم آن برسید. تنها در این صورت می‌توانید آن را به زبان خود بازنویسی کنید.
سعی کنید در پارافریز کردن، از واژگان و اصطلاحات مختلفی استفاده کنید. این کار به شما کمک می‌کند که از شباهت به متن اصلی جلوگیری کنید. همچنین می‌توانید ساختار جمله‌ها را تغییر دهید تا متن شما از نظر زبانی متفاوت به نظر برسد.
یکی از راه‌های موثر برای پارافریز کردن، تغییر ترتیب جملات و پاراگراف‌هاست. این کار می‌تواند به شما کمک کند که متن شما جدید و متفاوت به نظر برسد، در حالی که معنا حفظ می‌شود.
اگر متن اصلی پیچیده است، می‌توانید آن را ساده‌تر کنید. این نه تنها کمک می‌کند که مطلب به زبان خودتان نوشته شود، بلکه به خواننده نیز این امکان را می‌دهد که مطلب را راحت‌تر درک کند.
هنگام پارافریز کردن، حتماً باید مراقب باشید که مفهوم اصلی حفظ شود. تغییرات فقط باید در واژگان و ساختار جمله باشد، نه در محتوا و مفهوم.
حتی زمانی که مطلب را به زبان خودتان بازنویسی می‌کنید، باید منبع اصلی را ذکر کنید. این کار نشان می‌دهد که شما از یک منبع معتبر استفاده کرده‌اید و از سرقت ادبی جلوگیری می‌کند.
برای اطمینان از اینکه پارافریز شما به‌درستی انجام شده است و مشابهت زیادی با متن اصلی ندارد، می‌توانید از ابزارهای ضد سرقت ادبی مانند Turnitin و Copyscape استفاده کنید.
متن اصلی: "مغز انسان قادر است که به سرعت اطلاعات را پردازش کند و تصمیمات مختلف را در مدت زمان کوتاهی بگیرد."
پارافریز: "مغز انسان توانایی پردازش سریع اطلاعات را دارد و می‌تواند در مدت زمان اندک، تصمیمات مختلفی را اتخاذ کند."
در این پارافریز، ساختار جمله تغییر کرده، اما مفهوم اصلی حفظ شده است.
اگر به دنبال پارافریز تخصصی و باکیفیت متون فارسی هستید، موسسه سینا ترجمه بهترین گزینه برای شماست. تیم مجرب و متخصص ما با توانایی بالا در بازنویسی متون، به شما کمک می‌کند تا محتوای خود را به روشی جدید و حرفه‌ای ارائه دهید. با استفاده از خدمات پارافریز سینا ترجمه، متون شما نه تنها از نظر نگارشی بهبود می‌یابد، بلکه به لحاظ معنایی نیز دقت و وضوح بیشتری پیدا می‌کند. همین حالا سفارش دهید و از کیفیت بی‌نظیر ما بهره‌مند شوید.
جهت ثبت سفارش گزارش پارافریز و پارافریز متون و یا مقاله می‌توانید از طریق لینک زیر اقدام نمایید و یا با کارشناسان ما از طریق تماس، ایمیل و شبکه‌های مجازی (واتساپ، تلگرام و اینستاگرام) در ارتباط باشید.
راه های ارتباطی با ما
سرقت ادبی به معنای استفاده از ایده‌ها یا مطالب دیگران بدون ذکر منبع است.
با ارجاع دادن صحیح منابع و اپارافریز اصولی متون.
ابزارهایی مانند «سمیم‌نور»، «پارس‌دیسک»، «همیاب» و «همانندجو» برای تشخیص سرقت ادبی در متون فارسی استفاده می‌شوند.
پارافریز یعنی بازنویسی مطلب به زبان خود بدون تغییر در مفهوم اصلی.
بله، اگر منبع نقل‌قول ذکر نشود، سرقت ادبی به حساب می‌آید.
