هر محققی به عنوان عضوی از جامعه علمی، ملزم به رعایت اخلاق پژوهشی در فعالیتهای پژوهشی خود است. یکی از این مسائل ذکر مفاهیمی است که آگاهانه از دیگران قرض گرفته یا از آنها استفاده کرده است.
هر محققی به عنوان عضوی از جامعه علمی، ملزم به رعایت اخلاق پژوهشی در فعالیتهای پژوهشی خود است. یکی از این مسائل ذکر مفاهیمی است که آگاهانه از دیگران قرض گرفته یا از آنها استفاده کرده است. اخلاق پژوهشی ضامن سلامت و استواری فرآیند تولید، اشتراک و نشر دانش است و محققین را موظف میسازد که اگر از آثار دیگران استفاده میکنند به آن آثار به درستی استناد کنند و حق مولف را در هر شرایطی پاس دارند و این همان نقطه عطف اخلاق در پژوهش است. امر نکوهیده ای که در این زمینه همواره مطرح است، مبحث سرقت ادبی از آثار دیگران است که گاه بصورت خواسته یا ناخواسته از سوی برخی محققین اتفاق می افتد.
اگر بخواهیم تعریف دقیقی از سرقت ادبی داشته باشیم باید گفت که سرقت یا تخریب (ایده ها یا سخنان فردی دیگر) با عنوان فردی دیگر (غیر از صاحب اصلی)، استفاده از (محصولات و حاصل اثر دیگران) بدون دادن حق الزحمه آن، انتشار و یا ارائه یک ایده با نام ایده جدید یا اصلی که در واقع از یک ایده دیگری مشتق شده است؛ به عبارت دیگر، سرقت ادبی عملی کلاهبردارانه و تقلبی است. این امر شامل سرقت حاصل زحمات دیگران و همچنین دروغ های گفته شده بعد از آن است.
سرقت ادبی میتواند تمام یا بخشی از کار را شامل شود. حتی شاید فرد، به نوعی آن را تغییر دهد و استفاده کند این کار نیز جزء مصادیق پلاجیاریسم یا سرقت ادبی محسوب میشود که خود شامل دو نوع intentional plagiarism یعنی پلاجیاریسم عمدی و Unintentional plagiarism یعنی پلاجیاریسم غیرعمدی میباشد. در بررسی سرقت ادبی مقالات ISI، حتی استفاده از کارهای قبلی خود نویسنده در مقاله جدیدش نیز با وجود این که سرقت ادبی نیست اما مورد قبول نخواهد بود. مجلات معتبر پیش از چاپ مقالات، بررسی سرقت ادبی مقالات ارسالی را توسط نرمافزار تشخیص سرقت ادبی انجام میدهند و بصورت کامل، هرگونه سرقت ادبی در آن مشخص خواهد شد.
باید دقت کرد که سرقت علمی تنها در مورد مقاله یا کتاب رخ نمیدهد، هرگونه استفادۀ بیملاحظه از متن، تصویر، ایده یا طرح ثبت شده و ثبت نشده که خالق اصلی آن شما نباشید را در بر میگیرد. از سوی دیگر به کاربردن واژه «استفاده» در این تعریف، صحیح است اما باید توجه داشت که معنای استفاده تنها منوط به کپیبرداری مستقیم نمیشود، بلکه نقل به مضمون، ترجمه، خلاصهسازی، اشاره، تفسیر و … را نیز در برمیگیرد. گاهی اوقات، افراد، این انواع استفاده را جزء مصادیق سرقت علمی در نظر نمیگیرند و در هنگام نوشتن متون علمی ناخواسته دچار مشکل میشوند.
از آنجا که امکان رخ دادن سرقت علمی در همهٔ حیطهها و حوزههای علم و پژوهش وجود دارد، عالمان هر حوزه از علم، نکاتی را از دیدگاه خود در زمینۀ سرقت علمی به رشتۀ تحریر درآوردهاند و در نتیجه تعاریف گوناگونی از این پدیده ارائه دادهاند. با مطالعۀ موارد مختلفی که دانشمندان علوم مختلف در این زمینه بیان کردهاند، مفهومی یکسان را به عنوان نقطۀ مشترک تمامی این تعاریف مختلف میتوان تشخیص داد. سرقت علمی نوعی فریبکاری در محیط علمی است و در خوشبینانهترین حالت و در صورت غیرعمدی بودن آن، نوعی سهلانگاری است. یکی از جامعترین تعاریف سرقت علمی، توسط کمیته اخلاق نشر ارائه شده است: سرقت علمی به استفاده غیرعمدی یا دانسته و یا بیملاحظه از کلمات، ایدهها، عبارات، ادعا و یا استنادات دیگران بدون قدردانی و توضیح و استناد مناسب به اثر، صاحب اثر یا سخنران ایده گفته میشود.
برای پیشگیری از بروز سرقت ادبی در مقالات علمی و کتابها و عواقب آن، لازم است در پروسه نگارش مقالات علمی، با اصول و قواعد رفرنس دهی، ارجاع، استناد، نقل قول و هر چیزی که یک مقاله را از اتهام سرقت ادبی مبرا میکند، آشنایی کافی داشته و آنها را اعمال کنید تا در مراحل بعدی پذیرش مقاله در مجلات معتبر با مشکلاتی از این دست مواجه نشوید. در این زمینه، موسسه سینا با اتکا به تخصص و مهارت کارشناسان برجسته خود، خدمات کاملی را در خصوص پارافریز مقالات و رفع موارد احتمالی سرقت ادبی در آنها ارائه میدهد که این خدمات، در کنار سایر امور پذیرش و چاپ مقاله، اعم از ترجمه تخصصی، معرفی مجلات معتبر، فرمت بندی و ویراستاری، سابمیت، پذیرش و چاپ تضمینی مقاله انجام میشود تا محققین و دانشجویان عزیز دغدغه ای در خصوص چاپ و نشر آثار پژوهشی خود نداشته باشند. کافیست با ما تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: