بنیاد ملی نخبگان سازمانی ایرانی است که به شناسایی، جذب و پشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان میپردازد. اساسنامه این سازمان در پانصد و شصت و دومین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در دهم خردادماه ۱۳۸۴ تصویب شد. هیئت امنای بنیاد در ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۵ اولین جلسه خود را تشکیل داد. رئیس این بنیاد، معاون علمی و فناوری رئیسجمهور است.
به استناد بند 1 مادّه 3 اساسنامه بنیاد ملّی نخبگان و در اجرای اقدامهای ملّی 1-1-1، 2-1-3، 2-1-4 و 2-2-2 از سند راهبردی کشور در امور نخبگان و به منظور هدایت هدفمند دانشجویان صاحب استعداد برتر در دانشگاهها، پژوهشگاهها و مراکز فنّاوری کشور، آییننامه اعطای جایزههای تحصیلی مطابق مواد زیر تدوین میشود:
برای رعایت اختصار، تعریفهای زیر در این آییننامه رعایت میشود:
الف. بنیاد: منظور بنیاد ملی نخبگان است.
ب. وزارت علوم : منظور وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری است.
ج. وزارت بهداشت : منظور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
د. مؤسسه: منظور هریک از مراکز آموزش عالی، پژوهشی و فنّاوری کشوراست که مطابق ضوابط وزارت علوم، وزارت بهداشت یا شورای عالی انقلاب فرهنگی به فعالیت مشغول هستند.
هدف اجرای این مقررات به شرح زیر است:
A. رهبری دانشجویان برتر در فعالیت های علمی تخصصی خود
B. حمایت از فعالیت های دانشجویی در سطح موسسات کشور
C. حذف موانع پیشرفت جوامع نخبه دانشجویی
D طراحی پیشرفت های پیشرفته و مداوم دانش آموزان با اولویت برتر در مسیر نخبه
بنیاد هر ساله تعدادی از دانشجویان پیش دبستانی را در سطوح مختلف تحصیل تضمین می کند و جوایز را در چهار دسته زیر به نام محقق اسلامی-ایرانی می پذیرد:
A. جایزه آموزش: برای تسهیل مسیر آموزشی و هدایت دانش آموزان برای ورود به حوزه آموزش و پرورش
B. جایزه تحقیق: برای تسهیل پژوهش و هدایت دانش آموزان برای ورود به حوزه پژوهش
جایزه فناوری C: با هدف تسهیل مسیرهای ابتکاری و نوآورانه و هدایت دانش آموزان برای ورود به حوزه کارآفرینی
جایزه فرهنگی D: با هدف ارتقاء فرهنگ اسلامی ایران، تقویت هویت ملی و رفع نیازهای مادی و اجتماعی دانش آموزان است
دانش آموزان تحت قوانین باید حداقل یکی از ویژگی های زیر را داشته باشند و بالاترین امتیاز فعالیت های المپیک را داشته باشند:
صاحبان نشانگر طلا، نقره و برنز از المپیاد ملی دانشجویی (با معرفی وزارت آموزش و پرورش)
از آزمون های ورودی ملی برای دوره های کارشناسی، فارغ التحصیل و دکترا بر اساس نمره آزمون بیش از 2.5 معیار از کل میانگین آزمون (با معرفی وزارت علوم، یا وزارت بهداشت یا دانشگاه آزاد اسلامی )
دارندگان اول تا سومین المپیاد دانشجویی ملی (با معرفی وزارت علوم و وزارت بهداشت)
داوطلبان برای امتحانات جامع، پوستر، کمک پزشکی، دندانپزشکی و دارویی و کمک های پزشکی (با معرفی وزارت بهداشت)
دانش آموزان برجسته موسسه (مطابق با مفاهیم اسناد شناسایی دانش آموزان امتیازدهی شده)
و دانشجویان کارشناسی در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و Ph.D. (با معرفی وزارت علوم یا وزارت بهداشت و بنیاد)
انتخاب شده توسط جشنواره علمی، پژوهشی و فن آوری بنیاد (مطابق با مفاهیم شناسایی و تایید جشنواره ملی)
انتخاب مسابقات کرمانی (مطابق با مفاد كد رفتار برای حمایت از انتخاب قرآن مسابقات)، با توجه به ادامه آموزش در رشته های مرتبط
انتخاب های هنری و ادبی (مطابق با مقررات مصوبات انتخاب هنری و انتخاب ادبیات)، به منظور ادامه تحصیل در رشته های مرتبط
مسابقات مهارت های ملی (مطابق مفاد قوانین حفاظت از مهارت های ملی و بین المللی)
دنبال کنندگان انتخاب شده (مطابق با مقررات قوانین تشخیص و حفاظت از اختراعات انتخاب شده)
تبصره 1: ارزیابی فعالیت نخبگان دانشجویی بر اساس فعالیت های فردی و گروهی آنها در زمینه های مختلف آموزش، پژوهش، فن آوری و فرهنگ مطابق با سبک نامه که توسط بنیاد تصویب شده است.
تبصره 2 : تعداد برگزیدگان، نوع، میزان و شرایط اعطای جایزهها سالانه از سوی بنیاد تعیین میشود.
بنیاد هرساله اطلاعات اولیه مربوط به دانشجویان مشمول این آییننامه را در شش ماهه اول سال از مبادی ذی ربط دریافت و پس از بررسی و تطبیق آن با شرایط نهایی، فهرست برگزیدگان نهایی و جایزههای هریک را همزمان با آغاز سال تحصیلی اعلام میکند.
تبصره 1: اجرای آییننامه بر اساس شیوهنامهای است که به تصویب بنیاد میرسد.
تبصره 2 : جایزههای بنیاد ترجیحاً از طریق مؤسسههای متبوعِ مشمولان آییننامه، به آنان اعطا میشود.
این آییننامه مشتمل بر یک مقدمه، شش مادّه و چهار تبصره در تاریخ31/2/1393 به تصویب کمیسیون دائمی و مطابق مصوبۀ جلسه پنجم هیئتامنا (تبصره 1 مادّه 3 آییننامه کمیسیون دائمی) در تاریخ14/3/1393 به تصویب هیئت امنای بنیاد ملّی نخبگان رسید و جایگزین «آییننامه اعطای جوایز تحصیلی بنیاد ملّی نخبگان به دانشجویان نخبه و استعداد برتر»، موضوع مصوبه جلسه سیوهفتم کمیسیون دائمی هیئت امنای بنیاد ملی نخبگان در تاریخ 28/11/1388، میشود و اجرای آن از تاریخ 1/7/1393 لازم است.