بنیاد ملی نخبگان بر اساس آئیننامه شناسایی و پشتیبانی از برگزیدگان ادبی کشور دومین مرحله از فرآیند شناسایی آحاد اجتماعات ادبی در دو رده مستعد برتر ادبی و سرآمد ادبی را آغاز کرده و تسهیلات ویژهای را به برگزیدگان ادبی کشور اعطا میکند.
لازم به ذکر است که به استناد تبصرة 2 از مادّة 3 ، تبصرة 3 از مادّة 4 و تبصرة مادّة 5 آييننامة «شناسايي و پشتيباني از برگزيدگان ادبي كشور» و به منظور تدوين فرايند شناسايي و چگونگي پشتيباني از مشمولان آييننامه، اين شيوهنامه تدوين و تصويب ميشود:
براي رعايت اختصار، تعريفهاي زير در اين شيوهنامه رعايت ميشود:
الف. بنياد: منظور بنياد ملّي نخبگان است.
ب. فرهنگستان: منظور فرهنگستان زبان و ادب فارسي است.
ج. آييننامه: منظور «آييننامة شناسايي و پشتيباني از برگزيدگان ادبيكشور» مصوّب هيئتامناي بنياد ملّي نخبگان در تاريخ 7/5/1394 است.
د. ادبيات: منظور هر يك از حوزههاي ادبي شامل: «شعر»، «داستان» و «تخصصهاي زباني و ادبي (از جمله: نويسندگي، ويرايش، آموزش زبان فارسي، ترجمه، زبانشناسي و پژوهش زبانيوادبي)» در زبان فارسي است.
هـ . برگزيدة ادبي: منظور هر يك از واجدان شرايط «مستعد برتر ادبي» و «سرآمد ادبي» مطابق مفاد آييننامه است.
و . رويداد ادبي: منظور هريك از مسابقهها و جشنوارههاي معتبر در حوزة زبان و ادبيات استكه به تأييد كميسيون دائمي هيئتامناي بنياد رسيده باشد.
ز. نهاد ادبي: منظور هريك از نهادهاي حرفهاي ـ تخصصي در حوزة ادبيات از قبيل انجمنهاي ادبي، دانشگاهها و دستگاههاي تخصصي ذيربط است.
ح. شوراي شناسايي: منظور شوراي شناسايي برگزيدگان ادبي، موضوع مادّة 3 شيوهنامه است.
2-1. مستعدان برتر ادبي: برگزيدگان اين دسته بايد واجد ويژگيهاي مذكور در بند 2ـ1 آييننامه و بيشترين امتياز حاصل از معيارهاي بند 3ـ1 آييننامه در ميان متقاضيان باشند. سنجش معيارهاي بند 3ـ1 بر اساس جدول 1 صورت ميپذيرد.
2-2. سرآمدان ادبي: برگزيدگان اين دسته بايد واجد ويژگيهاي مذكور در بند 2ـ2 آييننامه و بيشترين امتياز حاصل از معيارهاي بند 3ـ2 آييننامه در ميان متقاضيان باشند. سنجش معيارهاي بند 3ـ2 بر اساس جدول 2 صورت ميپذيرد.
تبصرة 1: دريافت دستكم 150 امتياز از جدول 1 براي مستعدان برتر ادبي و دستكم 300 امتياز از جدول 2 براي سرآمدان ادبي ضروري است.
تبصرة 2: شوراي شناسايي مجاز است ساير مصاديق مربوط به فعاليت نخبگاني ادبي را شناسايي و براي لحاظ در مقررات به بنياد پيشنهاد كند.
برای انطباق ويژگيهاي متقاضي با مقررات بنياد و تعيين مصاديق برگزيدگان ادبي، «شوراي شناسايي برگزيدگان ادبي» مطابق مادّة 4 آييننامه با تركيب زير تشكيل ميشود:
الف. معاون برنامهريزي و نظارت بنياد (رئيس شورا)
ب. معاون علمي و پژوهشي فرهنگستان
ج. يكي از معاونان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي با انتخاب وزير ذيربط
د. يكي از معاونان وزارت علوم، تحقيقات و فنّاوري با انتخاب وزير ذيربط
هـ . يكي از معاونان وزارت آموزش و پرورش به انتخاب وزير ذيربط
و. رئيس حوزة هنري سازمان تبليغات اسلامي (يا يكي از معاونان ايشان)
ز. سه تن از صاحبنظران حوزة ادبيات
تبصرة 1: اعضاي موضوع اين مادّه با حكم رئيس بنياد منصوب ميشوند.
تبصرة 2: اعضاي بند «ز» از ميان اعضاي هيئتعلمي حوزههاي مختلف ادبيات و نيز اديبان برجستةكشور با پيشنهاد فرهنگستان و تأييد بنياد به مدّت دو سال منصوب ميشوند. انتخاب و انتصاب مجدد آنان بلامانع است.
تبصرة 3: دبيرخانة شورا در حوزة معاونت برنامهريزي و نظارت بنياد تشكيل ميشود و يكي از مديران اين معاونت، وظيفة دبيري جلسههاي شورا را بر عهده دارد.
تبصرة 4: دبيرخانة شورا وظيفة تنظيم و ارسال دعوتنامهها، ثبت صورتجلسهها، ابلاغ مصوبهها و پيگيري اجرايي آن را بر عهده دارد.
علاوه بر این، به منظور بررسی درخواست های تخصصی در حوزه های مختلف ادبیات، "کارگاه آموزشی تخصصی" از موارد زیر تشکیل شده است:
الف.یک شورای شناخت انتخاب ادبی (مدیر کار در Guruau)
ب. نماینده آکادمی (به انتخاب بخش های علمی و پژوهشی آکادمی)
ث. نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (به انتخاب عضو متناظر وزارت در شورا)
د. دو تن از محققان ادبی این موضوع را در Grumor (بنیاد منتخب)
تبصره 1: اعضای گروه کاری باید با تصمیم رئیس شورا به مدت دو سال منصوب شوند و مجددا انتخاب مجدد آنها قابل قبول است.
تبصره 2: دبیرخانه گروه کاری در ایجاد وظیفه برای دریافت درخواست، ارزیابی اولیه آنها، اجرای اسناد با مقررات و ارائه نتایج به شورا.
تبصرة 3: اعضاي بند «د» بر اساس حوزههاي ادبي (در مجموع شش نفر) انتخاب و منصوب ميشوند و براي شركت در هر جلسه، به تناسب پروندههاي مورد بررسي، از اعضاي متناظر دعوت ميشود.
5 ـ1. رئيس بنياد هر ساله تعداد برگزيدگان ادبي را در دو ردة «مستعد برتر ادبي» و «سرآمد ادبي» اعلام ميكند.
5 ـ2. پس از اعلام فراخوان، بنياد اطلاعات مربوط به متقاضيان را گردآوري و ساماندهي ميكند.
5 ـ3. كارگروه تخصصي ادبي، مستندات دريافتي را با مقررات تطبيق و امتياز هر يك از متقاضيان را تعيين و به شوراي شناسايي اعلام ميكند.
5 ـ4. شوراي شناسايي، پس از بررسي نتايج، برگزيدگان را تعيين و به رئيس بنياد اعلام ميكند.
5 ـ5. رئيس بنياد بر اساس ظرفيت سالانه، برگزيدگان نهايي را تعيين ميكند.
تبصرة 1: متقاضيان از طريق معرفي نهادهاي ادبي يا به صورت فردي ميتوانند در اين فرايند وارد شوند.
تبصرة 2: برگزيدگان پس از دستكم هفت سال از آخرين انتخاب، ميتوانند دوباره در فرايند ارزيابي شركت كنند. براي اين افراد، بهجز پيشينة تحصيلي و تخصصهاي علمي در زمينة ادبيات، تنها فعاليتهاي جديدشان مورد ارزیابی قرار خواهدگرفت.
6ـ1. پشتيباني از مستعدان برتر ادبی: به منظور هدایت و تسهیل مسیر رشد و ارتقای آنان، تسهیلات زیر در قالب «جایزۀ قیصر»، بهگرامیداشت شأن ادبي «مرحوم قیصر امینپور»، به آنان اعطا میشود:
الف. تسهیلات مادّی برای بهرهمندی از محضر استادان رشتۀ تخصصی ادبی
ب. اعتبار ادبي براي تأمينكمكهزينة «اشتراك نشريات ادبي داخليوخارجي»، «عضويت در مجامع ادبي داخلي و خارجي»، «خريد آثار ادبي»، «شركت در مجامع ادبي داخلي» و ساير موارد مشابه
ج. درنظرگرفتن امتیاز در جدول جایزههای تحصیلی دانشجویان صاحب استعداد برتر
د . درنظرگرفتن امتیاز در جدول تسهیلات دانشآموختگان برترِ دانشگاهی
هـ . تسهیلات فرهنگی و رفاهي: شامل هدية ازدواج،کمک هزینۀ سفرهاي زيارتي، گردشگري ملّي و مشابه آن
6ـ2. پشتيباني از سرآمدان ادبی: بهمنظور تکریم سرآمدان ادبی و تسهیل مسیر اثرگذاری آنها و الگوسازی از آنان تسهیلات زیر در قالب «جایزۀ بيهقي»، به گرامیداشت شأن ادبی «مرحوم ابوالفضل محمدبن حسين بيهقي»، به آنان اعطا میشود:
الف. اعتبار ادبی: برای ارتقای فعالیتهای ادب پژوهی، انتشار آثار، سفرهای پژوهشی، اشتراك نشريات ادبي داخلي و خارجي، عضويت در مجامع ادبي داخلي و خارجي، خريد آثار ادبي و موارد مشابه
ب. امکان پذیرش سالانه سه ادبآموز يا سه پژوهشگر پسادکتری با استفاده از اعتبارات بنیاد
ج. اعتبار مالي براي شركت در مجامع ادبي داخلي و خارجي
د . تسهیلات فرهنگی و رفاهي: شامل کمک هزینۀ سفرهاي زيارتي،گرشگري ملّي، تسهيلات مسكن، بيمه و مشابه آن
هـ . اعطای تسهيلات برای استفاده از امکانات ادبی، فرهنگي و هنري در سطح کشور
و. تجلیل از طریق شناساندن شخصیت و فعالیتهای سرآمد ادبي در مجامع عمومی (از طریق انتشار کتاب یادمان، تهیة فیلم، مصاحبه و ...)
تبصره: سقف ریالی تسهیلات این مادّه، ساليانه از سوی رئيس بنیاد تعیین و با کمک نهادهای مرتبط با موضوع آییننامه اعطا میشود.
شرح مواد مسكوت، تفسير مفاد، طراحي نظام اجرايي شيوهنامه و نظارت بر اجراي آييننامه، بر عهدة معاونت برنامهريزي و نظارت بنياد است و لازم است در هر سال، گزارشي از اجراي شيوهنامه را تهيه و ارائه كند.
لازم به ذکر است که اين شيوهنامه مشتمل بر يك مقدمه، هشت مادّه و دوازده تبصره پس از تأييد شوراي شناسايي برگزيدگان ادبي به تصويب رئيس بنياد ملّي نخبگان رسيد و تا پايان سال 1396 اجرا و سپس اصلاحات لازم در آن اعمال ميشود.