سینا ترجمه
رئیس دانشگاه آزاد گفت: بعضی وعده‌های انتخاباتی در این شرایط اقتصادی غیرموجه بود و بعضی از وعده ها از اختیارات رئیس جمهور خارج بود.
به گزارش خبرنگار مهر، محمدمهدی طهرانچی در یک برنامه تلویزیونی در خصوص نسبت تحقق‌پذیری برنامه‌های مختلف، ایده‌ها، رؤیاها و وعده‌های متعددی که نامزدهای انتخابات ۱۴۰۰ ارائه کردند، گفت: یکی از ثمراتی که انقلاب اسلامی به ما هدیه داده، انتخابات است که در هر دوره انتخابات در کشور ما داریم تجربه مردم‌سالاری دینی را پشت سر می‌گذاریم.
وی افزود: یکی از بحث‌ها ظهور و بروز افراد در معرض دیدگاه است. با توجه به مشخصات و خصوصیات جامعه ما که حزب‌ها دارای نفوذ نیستند، بیشتر تفکراتی که جبهه‌سازی کرده‌اند می‌آیند و مطرح می‌شوند و افراد خودشان را نامزد می‌کنند. برای اینکه به نظر مردم بیایند در یک فرصت کوتاهی مجموعه‌ای از وعده‌ها را به مردم می‌دهند.
طهرانچی ادامه داد: معمولاً فضای تبلیغاتی و انتخاباتی که برای این افراد تهیه می‌شود، بین کارشناسان و نامزدها فضای مناظره نیست، در فضایی است که می‌آیند و در آن زمینه‌ای که حس می‌کنند مردم تغییراتی را می‌خواهند، وعده می‌دهند و یک سری عناوینی را تحت عنوان برنامه مطرح می‌کنند.
باید مطرح کردن وعده های انتخاباتی را تجربه کنیم
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: ما در ایامی که گذشت، دوباره این مجموعه را برای بار سیزدهم مشاهده کردیم. البته در اوایل انقلاب به این صورت نبود، معمولاً فضای انتخابات فضای دیگری داشت ولی تقریباً از سال ۷۶ یا ۷۲ وارد این فضا شدیم؛ فضایی است که نامزدها خودشان را در معرض نگاه مردم می‌گذارند، خصوصاً عمده‌اش از سال ۷۲ شروع شد.
وی افزود: به نظر من همانطور که ما داریم تجربه مردم‌سالاری دینی را انجام می‌دهیم، باید تجربه مطرح کردن وعده ها را هم تجربه کنیم و این وعده‌هایی که نامزدها می‌دهند توسط کارشناسان نقد شود تا از هر انتخابات تا انتخابات بعدی بتوانیم رشد مؤثری داشته باشیم.
برخی وعده ها در این شرایط اقتصادی غیرموجه بود
طهرانچی با بیان اینکه بعضی وعده‌ها اصلاً به نظر می‌آید در این شرایط اقتصادی حتی غیرموجه بود، خاطرنشان کرد: بعضی از وعده ها حتی از اختیارات رئیس جمهور خارج بود؛ می‌توانیم با این نگاه انتقادی در فضایی که مجموعه‌ای از وعده‌ها را شنیدیم به این موضوع بپردازیم که فکر می‌کنم با فرصتی که این برنامه در اختیار ما قرار می‌دهد بتوانیم به خوبی این کار را انجام دهیم.
رئیس دانشگاه آزاد ادامه داد: چیزی که در برنامه‌های اقتصادی غالب است رویکرد برنامه ای است. من می‌خواهم به عنوان مثال یارانه محور حرکت کنم یا می‌خواهم مبتنی بر تولید و افزایش درآمد شخص و خانوار حرکت کنم. هیچ دولتی لحظه‌ای که تحویل می‌گیرد، شرایط چهار سال بعدش تعیین نمی‌شود. در سال ۹۶ دولت دوم آقای روحانی، نه ترامپ از برجام خارج شده بود و نه کسی کرونا را حدس می‌زد. هر برنامه‌ای سال ۹۶ ایشان ارائه کرده بود، چون رویکرد را نگفته بود و صرفاً برنامه را گفته بود کاملاً بعد از یک سال کل برنامه کنار رفت.
هیچ دولتی در اجرای برنامه های ۴ ساله موفق نبوده است
وی افزود: ما در انتخابات‌ها تکیه‌مان بر اعداد و ارقام ۴ ساله است که تجربه ثابت کرده هیچ دولتی در اجرای برنامه‌های ۴ ساله موفق نبوده و تقریبا ۳۰ درصد آن را اجرا می‌کنند. پس اساساً این جای سؤال دارد. در دوره پس از انقلاب در آغاز هفتمین برنامه ملی کشور هستیم و تجربه داریم که هر برنامه تحقق‌اش ۳۰ تا ۴۰ درصد است، چرا فضایی را ایجاد می‌کنیم که به جای رویکرد، به برنامه‌های آرمان گرایانه بپردازند؟
طهرانچی با بیان اینکه به نوعی مردم احساس می‌کنند وعده‌ها صرفاً برای رأی گرفتن و بالا بردن رأی بود گفت: برای مثال یک نامزدی مطرح می‌کند که می‌خواهم مسئله سربازی اجباری را حل کنم. این یک واقعیت است که اصلاً سربازی اجباری در اختیار او نیست. مطرح کردن مجموعه مطالب غیرواقعی و خارج از اختیارات برای این است که آدم خودش را مطرح کند و اساساً این رویکرد اشکال دارد؛ یا جایی دیگر این بحث مطرح می‌شد که مرتب رقم یارانه را بالا ببرند. یکی می‌گوید فلان قدر می‌دهم و آن دیگری می‌گوید فلان قدر می‌دهم. اینها اقتصادی نیست.
وی افزود: در این رویکردها ما متأسفانه غفلت کردیم و با افراط زیاد در سطحی‌نگری! مواجه بودیم. اصلاً برنامه نبود! شما می‌گویی می‌خواهم یارانه را ۱۰ برابر کنم اما هیچ کجا اساس برنامه‌ای که می‌خواهد به این بیانجامد را نمی‌گویید. هیچ کس نیامد بگوید رویکرد من در تورم، در رکود و در سرمایه‌گذاری چیست. البته این موضوع در بعضی از بحث‌ها مطرح شد ولی غالب نبود. مثلاً رویکرد دوره اول آقای روحانی حفظ رکود در ضمن پایین آوردن تورم بود.
رئیس دانشگاه آزاد تصریح کرد: در دوره دوم یک دفعه تورم به میزان خیلی زیادی اتفاق افتاد. لذا من فکر می‌کنم ما نیازمند جلسات کارشناسی هستیم تا فضایی را ایجاد کنیم که نامزدها خودشان را در آن قالب، یعنی در یک قالب منطقی مطرح کنند و این را در جامعه هم القا کنیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: ما دوسال است با کرونا درگیریم. کشورهایی که اوج اقتصاد گردشگری بودند با مشکل مواجه شدند. سفر شهری هم نمی‌توانیم برویم. بسیاری از موارد در تئوری درست است ولی واقعیت‌ها چیز دیگری است. سال گذشته اقتصاد ما پشتوانه نفتی نداشت چون نتوانستیم نفت بفروشیم. واقعیت این است که در چهار سال آینده، تازه دنبال این هستند که نفت را بفروشند و اقتصاد را ترمیم کنند و قرار شده سرمایه‌ای را از صندوق سرمایه ملی به بورس تزریق کنند.
ضرورت مباحثه بر سر موانع تحقق برنامه های خوب در کشور
وی افزود: در تئوری، بعضی از مباحث برای آینده کشور خوب است، همه هم می‌دانیم. هیچ کدام از نامزدها نمی‌گفت می‌خواهم اقتصاد کشور را خراب کنم. هیچ کس نمی‌گفت نمی‌خواهم به محرومان رسیدگی کنم. شیوه‌هایشان در مقطع کوتاه با هم فرق داشت. یکی می‌گفت اینقدر می‌خواهم بدهم و ... . ولی دقت کنیم، بحث یک مقدار عمیق‌تر است. شاید این چیزی که در آغاز دولت سیزدهم باید با هم بحث کنیم این است که موانع تحقق برنامه‌های خوب در کشور ما چیست؟
طهرانچی با اشاره به اینکه عصاره برنامه همه نامزدها روی این بحث بود که ما اول، معیشت را درست می‌کنیم، اظهار کرد: دومین بحث مورد تاکید این بود که امید جوانان را با مسکن و اشتغال بالا می‌بریم. برگردیم به سال ۹۲؛ مگر دولت آقای روحانی سال ۹۲ غیر از این حرف‌ها را زد؟ چرا نتوانست؟ کجای رویکرد وی مشکل داشت که سال ۱۴۰۰ به مراتب وضع خراب‌تر از سال ۹۲ شد؟ اساساً دولت چه نباید بکند؟
تحلیل طهرانچی درباره علت عدم توفیق دولت ها در ۴ سال دوم
طهرانچی در خصوص علت عدم توفیق دولت‌ها در چهار سال دوم گفت: در تحلیل دولت‌ها دو نکته دارم. یکی اینکه تغییر شرایط فضا و مکان و اتفاقات جهانی را درک نمی‌کنند. به عنوان مثال آقای روحانی ۹۲ تا ۹۶ با یک دست‌فرمان جلو رفت. سال ۹۵ ترامپ آمده بود و از قبل هم گفته بود و ما می‌دانستیم اگر ترامپ بیاید، جمهوری‌خواهان می‌خواهند برجام را باطل کنند ولی با همان دست فرمان آمد به دوران سال‌های ۹۶ تا ۱۴۰۰. یعنی شرایط زمانی و مکانی را درک نکرد.
وی گفت: یکی از بحث‌های اساسی این است که دولت خود را آماده مواجهه با تغییرهای سریع زمان در فضای بین‌الملل و ملی نمی‌کند. بحث دوم که ما دچارش شدیم، بحث قطبی‌سازی و نگاه یکجانبه به آنهایی است که رأی می‌دهند.
رئیس دانشگاه آزاد تصریح کرد: ما در دوره دوم آقای خاتمی قطبی‌سازی داشتیم، در انتخابات دوم آقای احمدی‌نژاد قطبی‌سازی داشتیم، در دوره دوم آقای روحانی هم در سال ۹۶ دوباره قطبی‌سازی داشتیم. یعنی یک بار رقابت دور دومی چه مقطع ۸۸ چه ۹۶، رئیس جمهورها ناخودآگاه می‌آیند به دفاع از وضعیت قبلشان، جامعه را قطبی می‌کنند و نمی‌توانند خودشان را از این قطبی‌سازی خلاص کنند و می‌شوند رئیس جمهور بخشی از جامعه.
وی ادامه داد: ایران اسلامی ما و مردم خوب ما مستحق این هستند که از بهترین‌ها برای اداره امورشان استفاده شود نه از نزدیکان و کسانی که در آن دو قطبی‌سازی در کنار هم قرار گرفتند. سال ۹۶ و ۸۸ هم همین اتفاق افتاد. ما جامعه را دو قطبی کردیم و خودمان هم در قطب فرو رفتیم. من یک جمله‌ای را در جایی گفتم، گفتم قطبی‌سازی و رقابت لازمه انتخابات است ولی ماندن در قطبی‌سازی سمّ مهلک حکمرانی است.
طهرانچی با اشاره به این موضوع که ما با یک بازسازی ساختار اجتماعی، اقتصادی و مسائل بین‌المللی پس از کرونا مواجه هستیم گفت: مردم نباید فکر کنند انتخابات ۲۸ خرداد یعنی از ۲۹ خرداد همه چیز حل است! رو به حل است نه حل! توقع کاذب! یک نکته است. برنامه‌ها را شنیدند. همه برنامه‌ها کم‌وبیش به مردم می‌گفت می‌خواهیم معیشت شما را درست کنیم ولی این به این معنی نیست که ۲۹ خرداد یا ۱۳ مرداد که دولت جدید ۱۲ مرداد مستقر می‌شود، همه چیز حل است. نه! شروع به حل است. این یکی از آفت‌های جدی است.
رئیس دانشگاه آزاد گفت: نکته دوم اینکه باید در این فاصله رویکرد اجماع‌سازی هم پیگیری شود. نکته سوم، مهم‌تر از آن حلقه اول رئیس جمهور باید از بدنه نخبگانی چه با ما چه بر ما در مقطع انتخابات، نظریات را اخذ کند و این جریان هدایت کشور بتواند به بدنه نخبگانی اعم از موافق یا مخالف در انتخابات وصل شود.
وی یادآور شد: رئیس جمهور منتخب رئیس جمهور آنهایی که رأی ندادند هم هست، نه حتی آنهایی که به او رأی ندادند بلکه آنهایی که اصلاً رأی ندادند. دوره همدلی و رفاقت راه افتاده است. هرچند یک عده گله داشتند، بحثی که حضرت آقا هم فرمودند که گله‌ها قبول است ولی نتیجه‌گیری از گله دو شکل است، بعضی‌ها می‌روند رو به اصلاح، بعضی‌ها مکدّر می‌شوند می‌گویند اصلاً نمی‌خواهیم! ولی آنها هم چون گله دارند و دلشان برای این کشور می‌تپد حتی آن بروز اجتماعی را دارند. یعنی ما در ایران کسی را نداریم که ایران و این نظام را دوست نداشته باشد.
