سینا ترجمه
جهت نگارش یک مقاله علمی-پژوهشی و درج آن در مجلات معتبر داخلی یا ISI رعایت برخی نکات الزامی است.
پژوهش علمی اگر با روش صحیح پژوهش انجام گیرد، می تواند نتایج ارزشمندی را به همراه داشته باشد. روش صحیح تحقیق از موضوع تحقیق مهم تر است. یعنی اگر موضوع پژوهشی شما یک موضوع ناب و جدید باشد اما با روش درستی انجام نگیرد، ارزشی نخواهد داشت و نتایجی که از آن بدست می آید قابل اعتماد نخواهد بود. شناخت روش درست انجام پژوهش، تنها از طریق مطالعه مقالات پژوهش های قبلی امکان پذیر است. هر موضوع پژوهشی دارای یک پیشینه تحقیق می باشد که به شما کمک می کند تا به پژوهش خود سمت و سو دهید و بدانید که از چه مسیری باید حرکت کنید تا به نتیجه مطلوب دست یابید.
اولین گام در مسیر پژوهش انتخاب موضوع تحقیق است. شما تا زمانی که موضوعی برای خود انتخاب نکرده باشید نمی توانید مسیر خود را تعیین کنید. برای انتخاب یک موضوع خوب برای پژوهش، بایستی به مقالات چاپ شده در 2 سال اخیر مراجعه نمایید تا موضوعات جدیدی که در سال های اخیر مورد توجه محققین بوده را پیدا کنید. هر چه موضوع شما ناب تر باشد، احتمال پذیرش مقاله حاصل از نتایج کار شما در نشریات و مجلات علمی بیشتر خواهد بود. مورد مهمی که در انتخاب موضوع پژوهش بایستی به آن توجه نمایید این است که هرگز موضوعات گسترده برای پژوهش خود استفاده نکنید. زیرا موضوعات بزرگ برای نوشتن مقالات علمی پژوهشی مناسب نیستند. معمولا این موضوعات برای مقالات ریویو یا علمی ترویجی استفاده می شوند که هدف آنها بررسی کلی در خصوص یک موضوع خاص با استفاده از مطالعات پیشین می باشد. یعنی گردآوری آثار و نتایج مولفین دیگر در یک موضوع خاص و درکنار هم قرار دادن آنها در قالب یک مقاله مروری. اما در مقالات پژوهشی صرفا بر روی یک موضوع اختصاصی تر تمرکز می شود که تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته است. برای مثال دو موضوع زیر را در نظر بگیرید:
موضوع اول گستره زیادی داشته و کل جهان را در نظر گرفته است و محدودیت زمانی برای آن تعیین نشده است. برای نگارش مقاله در خصوص این موضوع لازم است تا مطالعات انجام گرفته در کشورهای مختلف را جمع آوری کرده و آنها را در قالب یک مقاله در آورد. اما موضوع دوم، بسیار محدود بوده و در یک بازه زمانی مشخص و در یک موقعیت مکانی تعیین شده انجام گرفته است. این موضوع زمانی می تواند بعنوان یک مقاله پژوهشی نوشته شود که تاکنون مورد مطالعه قرار نگرفته باشد.
بعد از انتخاب موضوع پژوهشی و تعیین مسیر تحقیق، مطالعات بعدی در جهت جمع آوری اطلاعات مربوط به پیشینه تحقیق آغاز می شود. در حین مطالعه، مطالب مهمی که می توانید آنها را در بخش مقدمه مقاله بنویسید، در یک صفحه word یادداشت نمایید. فراموش نکنید که هر مطلبی که می نویسید بایستی با ذکر منابع آن انجام شود. مطالب بدون رفرنس فاقد ارزش علمی خواهند بود. مطالب نت برداری شده به شما در نگارش بخش مقدمه و بحث کمک خواهند کرد.
نکته ای که لازم است در اینجا به آن اشاره نماییم این است که بسیاری از دانشجویان، کار نگارش مقاله را به بعد از اتمام کار پژوهشی محول می کنند. در حالی که به رهحتی می توانند قبل از آغاز کار عملی پژوهش خود، با مطالعات پایه ای خود، بخش مقدمه مقاله را بنویسیند تا زمانی که نتایج کار آنها مشخص شود. در این مرحله می توانند روش کار و نتایج خود را به مقاله اضافه نمایند. همچنین با در دست داشتن نتایج می توانند بخض بحث مقاله را نیز تکمیل نمایند. اگر هم زمان با انجام پژوهش کار نگارش مقاله را نیز آغاز نمایید مطمئنا زودتر به هدف خود خواهید رسید و زمان خود را نیز هدر نخواهید داد.
یک توصیه ای که به شما دانشجویان و محققین جوان داریم این است که اگر تجربه ای در نگارش مقاله نداشته اید، قبل از اقدام به نگارش مقاله، حتما با ساختار و اصول نوشتن مقاله پژوهشی آشنا شوید و سپس کار نگارش مقاله را آغاز کنید. برای این منظور در ادامه به بررسی ساختار مقاله می پردازیم و نکات مهمی که در نگارش هر بخش بایستی به آن توجه نمایید را ذکر می کنیم.
یک مقاله علمی پژوهشی دارای ساختار مشخصی بوده که در تمامی مجلات و نشریات تقریبا یکسان است. این بخش ها شامل : عنوان، اسامی نویسندگان و وابستگی سازمانی آنها، چکیده، کلمات کلیدی، مقدمه، روش کار، نتایج، بحث و رفرنس ها. هر کدام از این بخش ها مطالب مخصوص به خود را دارد و با ترتیب خاصی نوشته می شود. مثلا مقدمه مقاله اولین بخش از مقاله است که نوشته می شود و چکیده مقاله علارغم اینکه در ابتدای مقاله قرار میگیرد ، در آخرین مرحله از فرایند نگارش مقاله نوشه می شود. ساختار نگارش برخی بخش های مقاله در مجلات مختلف متفاوت است. مثلا برخی از مجلات اسامی نویسندگان را پشت سرهم آورده و سپس افیلیشن آنها را ذکر می کند. در برخی دیگر افیلیشین هر نویسنده بعد از نام او ذکر می شود. برای مثال به دو تصویر زیر نگاه کنید.
چکیده مهم ترین بخش از یک مقاله می باشد که در قالب چند خط کل مقاله را برای خواننده توضیح می دهد. در واقع خوانندگان بر اساس همین چکیده تصمیم می گیرند که مقاله را برای خواندن انتخاب کنند یا نه. در نتیجه هر چه چکیده مقاله خود را جذاب تر بنویسید مقاله شما شانس بیشتری برای خوانده شدن خواهد داشت.
کلمات کلیدی یا کلید واژه ها عبارتند از سه تا شش واژه مهم و اساسی که کل مقاله بر مبنای آنها نوشته شده است. این کلمات بلافاصله بهد از چکیده نوشته می شوند.
بعد از چکیده، اولین بخش از تنه اصلی مقاله، مقدمه می باشد که یک توضیح جامع و کامل از ادبیات پژوهشی، موضوع اصلی مقاله، فرضیات و اهداف را ارائه می دهد. مقدمه در یک صفحه تهیه شود. در پاراگراف اول مقدمه ابتدا به شرح و بیان ادبیات پژوهش و مبانی نظری پرداخته می شود. هدف از مبانی نظری این است که تعاریف و مفاهیم مورد استفاده در تحقیق را روشن کنیم و مطالعات مشابهی را که قبلا توسط محققان دیگر انجام شده ارائه دهیم. سپس اهیمت و ارزش موضوع شرح داده می شود. در پاراگراف سوم اهداف پژوهش ارائه شده و مساله اصلی تحقیق مطرح می شود. سعی کنید که این بخش از مقاله را با مطالب غیر ضروری پر نکنید. هر چه مقدمه شما مفید و کوتاهتر باشد، بهتر خواهد بود.
در این قسمت، نحوه جمع آوری اطلاعات و تکنیک های مطالعه برای جمع آوری اطلاعات بیان می شود. جامعه آماری و در صورت لزوم نمونه های آماری معرفی می شوند. سپس گزاره های تحقیق ارائه می شود. آزمون های آماری مورد استفاده و نرم افزار تجزیه و تحلیل داده نیز معرفی می شود. با توجه به حساسیت بالای این بخش از مقاله، بایستی دقت کافی در نگارش آن داشته باشید. زیرا هرگونه خطا در بخش روش کار، جبران ناپذیر بوده و ارزش و اعتبار کار شما را زیر سوال می برد.
در این قسمت براساس داده های بدست آمده و با توجه به روشهای آماری مناسب به تجزیه و تحلیل داده ها و ازمون فرضیه های پژوهش پرداخته می شود. معمولا برای افزایش دقت محاسبات، نرم افزارهای آماری مانند SPSS بکار گرفته می شود. این تحلیل اساس یک پژوهش علمی است. این بخش نیز اهمیت زیادی دارد، بخصوص برای داوران مجلات که بیشترین توجه را بر روی این بخش از مقاله دارند.
هر مقاله باید با خلاصه و نتیجه گیری دقیق و صحیحی از گامها و دستاوردهای پژوهش همراه باشد. در اینجا نوسنده بایستی نتایج کار پژوهشی خود را با نتایج مطالعات قبلی مقایسه کرده و تحلیل خود را در خصوص تشابهات میان نتایج معنی دار بودن یا نبودن آن بیان کند. برخی داشجویان به اشتباه، نتایج کار خود را مجددا در این بخش تکرار می کنند که کاملا اشتباه بوده و برای داوران مجله اصلا جالب نمی باشد.
سرانجام، باید منابع مورد استفاده برای نگارش مقاله را قید نمایید. این منابع می تواند مقالات چاپ شده، کتاب ها، کنفرانس های علمی بین المللی، سایت های علمی معتبر باشد. هر مجله یا کنفرانس استانداردها خود را در دسترسی منابع قرار می دهد. یک روش استاندارد برای نگارش منبع، سبک APA است. این اصطلاح به عنوان انجمن روانشناسی آمریکا شناخته می شود، که توسط انجمن روانشناسی آمریکا ارائه شده است. برای مثال، در این روش رفرنس ها بصورت نام نویسنده و سال انتشار در داخل متن قید می شوند و لیست منابع در آخر مقاله بترتیب حروف الفبا مرتب می شود.
پیوست ها و توضیحات
لازم به ذکر است که در صورت لزوم کارهای آماری، پرسشنامه یا سایر توضیحات را می توانید در قالب پیوست ها به مقاله خود اضافه کنید. این کار ارزش علمی مقاله شما را بیشتر می کند.
