رتبه بندی مجلات ISI بر چه اساسی است؟

یکی از مسائلی که پژوهشگران هنگام انتخاب مجله برای چاپ مقاله خود با آن مواجه هستند، اعتبار و درجه مجلات است. شناخت اعتبار مجلات و آشنایی با نحوه تشخیص اعتبار آن‌ها اهمیت بسیاری دارد.

در حالت کلی مجلات بین‌المللی از نظر درجه و اعتبار به چهار دسته زیر تقسیم شده است:

1.مجلات تامسون ISI, WOS

2.مجلات اسکوپوس Scopus

3.مجلات پابمد PubMed

4.مجلات ISC

نحوه رتبه‌بندی مجلات تامسون (ISI)

شرکت تامسون رویترز یک شرکت چند ملیتی رسانه‌های گروهی است. این شرکت خود دارای چند زیرمجموعه از جمله پایگاه Web of science می‌باشد. این پایگاه که به اختصار با WOS نشان داده می‌شود و توسط تامسون رویترز نیز ایجاد شده است، یک نمایه استنادی علمی است که قابلیت جستجوی استنادی جامع را دارد. مقالات نمایه شده در این پایگاه به مقالات ISI معروف‌اند. مجلات ISI خود نیز به دو دسته تقسیم شده‌اند.

دسته اول مجلاتی هستند که دارای ضریب تأثیر یا همان ایمپکت فاکتور (Impact Factor) می‌باشند. مجلاتی که در این دسته قرار دارند، مجلات JCR نامیده می‌شوند. این مجلات از اعتبار علمی بالایی برخوردار است. چاپ مقالات با کیفیت و البته مدیرت قوی برای بررسی محتوای مقالات از جمله عواملی است که اعتبار این مجلات را نسبت به سایر مجلات افزایش داده است.

ضریب تأثیر که بطور اختصار با IF نشان داده می‌شود، یک شاخص کمی برای ارزیابی و رتبه‌بندی مجلات علمی رشته‌های مختلف در سطح ملی و یا برای مقایسه مجلات در سطح بین‌الملل است و فقط مختص مجلات نمایه شده در پایگاه WOS می‌باشد. این شاخص تعداد استنادهایی که در طول یک بازه زمانی مشخص به یک مقاله چاپ شده در یک مجله شده است را نشان می‌دهد. محاسبه ضریب تأثیر مجلات هر ساله توسط مؤسسه تامسون رویترز انجام می‌شود و میانگین استناد یک مقاله در طول دو سال متوالی گذشته را محاسبه می‌کند. هر چه میزان ضریب تأثیر مجله‌ای بیشتر باشد، اعتبار آن مجله بیشتر خواهد بود.

برای کسب اطمینان از ایمپکت دار بودن مجله، بهترین راه مراجعه به سایت تامسون رویترز و جستجوی مجله مورد نظر بر اساس ISSN آن می‌باشد. درصورتیکه در قسمت Coverage مجله‌ای یکی از موارد زیر موجود بود، این مجله جزء مجلات ایمپکت دار خواهد بود.

Arts & Humanities Citation Index® (Web of Science)

Science Citation Index Expanded™ (Web of Science)

Social Sciences Citation Index® (Web of Science)

اما دسته دوم مجلاتی هستند که فاقد ایمپکت فاکتور هستند. به این مجلات، مجلات ISI Listed گفته می‌شود. اعتبار این مجلات نسبت به مجلات ایمپکت‌دار کمتر است. برای بررسی این مجلات نیز می‌توان از همان سایت تامسون رویترز استفاده کرد. اما در مورد این مجلات وجود یکی از عبارات BIOSIS و یا Zoological Records نشان‌دهنده ISI Listed بودن آن‌ها خواهد بود.

علاوه بر ضریب تأثیر، شاخص‌های دیگری از جمله JIF و JRK برای ارزیابی مجلات ISI مورد استفاده قرار می‌گیرد. که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.

شاخص JIF

هر مجله در مؤسسه اطلاعات علمی، دارای یک کد شناسایی (ID) به عنوان شماره مجله می‌باشد. این شماره‌ها در ردیف‌بندی کل مجلات مؤسسه، بر اساس حروف الفبا مرتب شده‌اند. یعنی ID مجلاتی که نام آنها با A شروع می‌شوند، از یک آغاز شده و به اعداد بزرگتر در مورد مجلاتی که نام آن‌ها با حروف Z آغاز می‌شوند، ختم شده است. اکثر مجلات ISI تخصصی هستند و هر کدام در موضوعات مختلف علمی خاصی طبقه‌بندی شده‌اند. مؤسسه ISI در پایان هر سال میانگین ضریب تأثیر هر مجله یا همان JIF را ارائه می‌دهد. در واقع JIF همان میانگین ضریب تأثیرهای یک مجله در طول سالیان فعالیت آن در ISI می‌باشد. برای محاسبه آن، ضریب تأثیر کل سال‌های فعالیت آن مجله با هم جمع و سپس بر تعداد آن سال‌ها تقسیم می‌شود.

شاخص JRK

مجله‌هایی که در یک موضوع خاص فعالیت می‌کنند، در پایان سال بر اساس میانگین ضریب تأثیرشان یا همان JIF مرتب می‌شوند. در اینصورت مجله‌ای که JIF آن بیشتر باشد، در صدر جدول قرار می‌گیرد. اگر شماره ردیف یک مجله در یک موضوع خاص در این جدول با نماد n و تعداد مجلات موجود در آن موضوع نیز با نماد N نمایش داده شوند، شاخص JRK در آن حیطه به صورت زیر محاسبه می‌شود:

(JRK=1-(n-1/N

این شاخص بین 1 و 1/N تغییر خواهد کرد. بدین شکل که اگرJRK مجله‌ای یک باشد، بدین معنی است که در آن گرایش خاص علمی هیچ مجله‌ای وجود ندارد که درجه آن بر مبنایJIF از مجله مورد نظر ما بالاتر باشد. یا مثلاً اگرJRK برای مجله‌ای 65% باشد، بدان معنی است در آن گرایش خاص 35% مجلات بر مبنایJIF از مجله مورد نظر ما بالاتر می‌باشند.

مؤسسه سینا با سابقه چندین ساله خود در عرصه معرفی مجلات معتبر ISI و همچنین در زمینه ارسال و چاپ مقالات در مجلات معتبر بین‌المللی، آماده ارائه خدمات پژوهشگران عزیز را دارد.

ارتباط با مؤسسه سینا:

تلفن ثابت: ⌕

تلفن همراه: ۰۹۱۴۹۷۲۴۵۲۲

ایمیل: pup.sina@gmail.com