دزدی علمی که معادل انگلیسی آن plagiarism است در زبان فارسی به صورتهای مختلفی ترجمه شده است که از جمله دزدی علمی، سرقت علمی، دستبرد علمی و سوء استفاده علمی.
با توجه به اینکه دزدی علمی گاه به صورت اتفاقی و نادانسته اتفاق میافتد لزوم آموزش کامل در این زمینه ضروری است. در سال های اخیر مشاهده شده است که متأسفانه حتی برخی از اساتید و بزرگان علم ایران نیز به صورت ناخواسته درگیر این رویداد شده و اعتبار علمی چندین ساله آنها زیر سوال رفته است. با توجه به اینکه در دانشگاهها در زمینه سرقت علمی به دانشجویان و اساتید آموزشی ارائه نمیشود این مطلب را برای شما آماده کردهایم.
واژه plagiarism یا دزدی علمی برای اولین بار در قرن اول میلادی توسط شاعر رومی به نام "مارتیال" برای ربودن شعرهایش توسط شاعر دیگری به کار رفت. این واژه در سال ۱۶۰۱ توسط بن جانسون به معنی کسی که متهم به دزدی ادبی است توصیف شد و واژه دستبرد علمی در حوالی سال ۱۶۲۰ از آن مشتق شد. این واژه در دایرهالمعارف ویکی پدیا به صورت تصاحب غیرواقعی، تقلید بسیار نزدیک یا ربودن و چاپ کلام، افکار، ایدهها و عبارات نویسنده دیگر و ارائه آن به عنوان کار اصیل خود تعریف شده است.
بعضی از موسسات علمی به دزدی علمی واکنش شدیدی نشان میدهند و دزدی علمی توسط پژوهشگران و اعضای هیئت علمی را با مجازات تحریم که از تعلیق و اخراج تا سلب اعتبار و امانتداری است روبرو میکنند. باید توجه داشت که استفاده از کپی کردن یا قرض کردن عبارات و تعویض کلمات تنها به مخفی کردن شدت تخلف کمک میکند. به عبارت دیگر این عمل یک فریب است که ربودن کار دیگری و سپس دروغ گفتن درباره آن را شامل میشود.