انجام پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری

ازجمله منابع دیگری که می‌توانید برای جمع‌آوری اطلاعات لازم استفاده نمایید، مقالات چاپ‌شده در مجلات و پایگاه‌های معتبری چون IEEE ،ELSEVIE و دیگر پایگاه ها است. بیشتر این پایگاه‌ها در تمامی زمینه‌ها دارای مجلات و نشریات معتبر بوده که مقالات علمی خوبی را به چاپ رسانده‌اند. با مراجعه به هرکدام از این پایگاه‌ها و سرچ موضوع خود، می‌توانید به مقالات مشابه زیادی دسترسی داشته باشید. تعداد مقالاتی که از این طریق می‌توانید پیدا کنید بستگی به پیشینه تحقیقی موضوع شما دارد. اگر موضوعی که انتخاب کرده‌اید، دارای پیشینه قوی باشد، به مقالات زیادی در این خصوص دست خواهید یافت؛ اما اگر موضوع شما خیلی جدید و ناب باشد که مطالعات کمتری بر روی آن انجام‌گرفته است، مسلما مقالات زیادی در آن خصوص پیدا نخواهید کرد.
همان‌طور که در قسمت انتخاب موضوع پایان‌نامه نیز گفتیم، یکی از راه‌های یافتن اطلاعات در خصوص یک موضوع خاص، مطالعه پایان‌نامه‌های سال‌های قبل هست. این پایان‌نامه‌ها در کتابخانه دانشگاه‌ها موجود است و می‌توانید آنها را گرفته و مطالعه نمایید و از مطالب مفید آنها خلاصه‌برداری نمایید (البته با ذکر منبع درست آن).

کتاب‌ها نیز منابع خوبی برای مطالعه در خصوص موضوع پایان‌نامه هستند. مطالعه کتب مرجع به شما در درک اولیه موضوع پایان‌نامه کمک زیادی می‌کند و حتی می‌توانید از مطالب آنها برای نوشتن مقدمه مقاله خود استفاده نمایید.
اگر در کنفرانس‌ها یا همایش‌هایی که در زمینه موضوع پایان‌نامه شما هست، شرکت کرده‌اید، می‌توانید از مطالب مطرح‌شده در آن و همچنین مقالات ارائه‌شده در آن استفاده نمایید.
*نکته مهمی که در اینجا لازم است به آن اشاره نماییم این است که برای تمامی مطالبی استفاده‌شده از منابع مختلف، رفرنس دهیم. هیچ مطلبی را بدون رفرنس در پایان نامه ننویسید. مطالبی که بدون رفرنس باشند فاقد ارزش و اعتبار علمی می‌باشند.

بی‌دقتی در نوشتن یک پروپوزال در شروع انجام پایان‌نامه، یکی از دلایل اصلی نتایج نامطلوب پایان‌نامه هست؛ بنابراین لازم است تا تکمیل فرم پروپوزال خود را با استاد راهنما یا مشاور خود انجام دهید که تجربه زیادی در این زمینه‌دارند؛ زیرا کوچک‌ترین اشتباه در هر بخش از پروپوزال باعث رد شدن آن از سوی شورای پژوهشی دانشگاه خواهد شد و این امر باعث هدر رفتن زمان شما می‌شود.

بعد از تائید پروپوزال توسط شورای پژوهشی دانشگاه، وقت آن رسیده است که کار انجام پایان‌نامه را شروع کنید. پایان‌نامه معمولا از 5 فصل تشکیل می‌شود. البته این فصل‌بندی در رشته‌ها و دانشگاه‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد. این ساختار به پژوهشگر کمک می‌کند تا تحقیق خود را به‌صورت منطقی و منظم ارائه دهد.

پایان‌نامه معمولا از 5 فصل تشکیل می‌شود. البته این فصل‌بندی در رشته‌ها و دانشگاه‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد. این ساختار به پژوهشگر کمک می‌کند تا تحقیق خود را به‌صورت منطقی و منظم ارائه دهد.

فصل اول پایان‌نامه و پروپوزال، دارای بخش‌های مشترکی هستند که شامل بیان مسئله، اهمیت تحقیق، اهداف و سوالات پژوهشی است، اما هدف، زمان‌بندی و جزئیات ارائه‌شده در این دو سند متفاوت است. پروپوزال برای کسب تأیید و شروع تحقیق است، درحالی‌که فصل اول پایان‌نامه بخشی از گزارش نهایی تحقیق انجام‌شده است. در زیر به جزئیات تفاوت فصل اول پایان‌نامه و پروپوزال پرداخته‌شده است.

دو بخش مرور ادبیات (شامل توضیحات مفصل از موضوع پایان‌نامه و ارائه اطلاعات کامل و جامع برای آشنایی خواننده با موضوع هست) و پیشینه تحقیق (دربرگیرنده اطلاعات مربوط به مطالعات قبلی مرتبط با موضوع پایان‌نامه هست) تشکیل‌شده است. لازمه بررسی پیشینه پایان‌نامه آشنایی با پایگاه‌های اطلاعاتی و علمی معتبر و مرتبط با موضوع پایان‌نامه است، همچنین فراگیری اصول روش تحقیق و تسلط بر انواع روش‌های کمی و کیفی موردنیاز در پایان‌نامه و استفاده از نرم‌افزارهای آماری و زبان‌های برنامه‌نویسی و شبیه‌سازها است... این فصل طولانی‌ترین فصل پایان‌نامه هست که بین 20 تا 50 صفحه می‌تواند نوشته شود. درواقع زمانی که شما در حال مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات اولیه برای نگارش پروپوزال خود هستید می‌توانید نگارش این بخش از پایان‌نامه خود را شروع نمایید؛ زیرا این بخش از پایان‌نامه هیچ ارتباطی با روش کار و نتایج شما ندارد. برای بهتر دیده شدن این فصل از پایان‌نامه از تصاویر و نمودار و جداول استفاده نمایید تا از یکنواختی خارج شود.

مهم‌ترین بخش از پروسه انجام پایان‌نامه است؛ زیرا تمامی این مقدمه‌چینی‌ها و مطالعات برای رسیدن به نتایج مطلوب است. درواقع ابتکار و نوآوری تحقیق و سهم محقق در فصل سوم و چهارم پایان‌نامه مشخص می‌شود. در فصل سوم پایان‌نامه، بایستی تمامی مواد و لوازم و ابزاری که برای انجام پایان‌نامه بکار برده‌اید را دقیقا ذکر نمایید. همچنین تمامی مراحل انجام کار نیز بایستی به ترتیب و با ذکر جزئیات دقیق انجام گیرد. برای مثال، دقت در ذکر اعداد و ارقام و فرمول‌های ریاضی و شیمی بسیار مهم است. سپس در فصل چهارم به سراغ نتایجی که گرفته‌اید بروید. نتایج کار پایان‌نامه مهم‌ترین بخشی است که داوران به آن توجه می‌کنند و بیشترین سوالات در جلسه دفاع نیز از این بخش پرسیده می‌شود. این بخش از پایان‌نامه بیشتر در قالب نمودار و جداول ارائه می‌شود و توضیحات کمتری دارد. سعی نمایید تسلط زیادی به نتایج کار خود داشته باشید تا هر نوع سوالی که از شما در خصوص نتایج پرسیده شد، بتوانید به‌راحتی به آنها پاسخ دهید.

فصل پنجم آخرین فصل از پایان‌نامه هست که به تحلیل نتایج کار و مقایسه آنها با نتایج پژوهش‌های قبلی می‌پردازد. شما در این بخش می‌بایست ابتدا با یک مقدمه کوچک به سراغ تحلیل نتایج خود بروید و با اطلاعاتی که در بخش پیشینه تحقیق پایان‌نامه خوددارید، به مقایسه نتایج بپردازید. این بخش از مقاله بسته به کار پژوهشی شما دارد و می‌تواند بین 4 تا 20 صفحه متغیر باشد. سعی کتید در این بخش تنها نتایجی از پژوهش‌های قبلی را ذکر نمایید که نزدیکی بیشتری با موضوع شما دارند.
در آخر یک نتیجه‌گیری کلی در حد یک پاراگراف ارائه داده و آینده‌نگری کار خود را بیان کنید؛ اینکه در آینده این یافته‌های شما در چه زمینه‌ای می‌تواند کاربرد داشته باشد.

مواردی که در خصوص انجام پایان‌نامه ذکر شد، خلاصه‌ای از یک پروسه نسبتا طولانی انجام پایان‌نامه هست که می‌تواند بین 6 ماه تا یک سال به طول انجامد؛ اما شما با داشتن یک برنامه‌ریزی خوب و پشتکار عالی، مطمئناً خواهید توانست این بازه زمانی را کوتاه‌تر کرده و درنهایت یک پایان‌نامه خوب را ارائه دهید و حتی نتایج کار خود را در قالب یک مقاله خوب به چاپ برسانید.

آمادگی محتوایی

مطمئن شوید که به‌تمامی قسمت‌های پایان‌نامه خود کاملاً مسلط هستید. این شامل همه فصل‌ها، جداول، نمودارها و منابع است. سوالاتی که ممکن است از سوی اساتید پرسیده شود را پیش‌بینی کنید و برای پاسخ دادن به آنها آماده‌باشید. علاوه بر مطالب پایان‌نامه، در مورد موضوعات مرتبط و تحقیقات جدید نیز مطالعه کنید تا در صورت نیاز بتوانید به سؤالات خارج از حیطه مستقیم پایان‌نامه نیز پاسخ دهید مطمئن شوید که ارائه شما در زمان مقرر (معمولاً 20-30 دقیقه) به پایان می‌رسد. زمان‌بندی مناسب برای هر بخش از ارائه را رعایت کنید.

آمادگی روحی و روانی

با اطمینان و اعتمادبه‌نفس صحبت کنید. به یاد داشته باشید که شما بیشتر از هرکسی دیگری در این جلسه به موضوع تحقیق خود مسلط هستید فن‌های مدیریت استرس مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و تمرینات آرامش‌بخش را تمرین کنید.

آمادگی فنی

مطمئن شوید که تمام تجهیزات فنی مانند لپ‌تاپ، فراتاب و دستگاه‌های صوتی به‌درستی کار می‌کنند.فایل پاورپوینت خود را در چندین جای مختلف ذخیره کنید (فلش اموری، ایمیل، فضای ابری) تا در صورت بروز مشکل فنی، به‌راحتی به فایل‌ها دسترسی داشته باشید. معمولاً باید تدارکاتی برای پذیرایی از مهمانان در نظر بگیرید.

تعامل با هیئت‌داوران

با هیئت‌داوران با احترام و ادب برخورد کنید. هنگام پاسخ به سوالات، به‌دقت گوش کنید و با آرامش پاسخ دهید. اگر سوالی را نمی‌دانید، باصداقت بیان کنید و تلاش کنید تا بهترین پاسخ ممکن را ارائه دهید. اگر نیاز به زمان بیشتری برای فکر کردن دارید، از داوران بخواهید تاکمی صبر کنند. آماده‌باشید که بازخوردها و نقدها را با روی باز بپذیرید و در صورت لزوم، اصلاحات پیشنهادی را انجام دهید.

پوشش و ظاهر

لباس رسمی و مناسب بپوشید تا ظاهر حرفه‌ای و جدی داشته باشید. این امر نشان‌دهنده احترام شما به جلسات علمی و هیئت‌داوران است.

پشتیبانی از مدارک و مستندات

یک یا چند نسخه چاپی از پایان‌نامه خود را به همراه داشته باشید تا در صورت نیاز به آن مراجعه کنید. مستندات و مدارک اضافی مانند مقالات منتشرشده، نتایج آزمایش‌ها و داده‌های خام را نیز به همراه داشته باشید. با رعایت این نکات و آماده‌سازی دقیق، می‌توانید با اعتمادبه‌نفس و آرامش بیشتری در جلسه دفاع پایان‌نامه خود حاضر شوید و به بهترین شکل ممکن از تحقیق خود دفاع کنید.