چاپ مقاله در نشریات معتبر اسکوپوس برای دریافت امتیاز پژوهشی مصاحبه دکتری

آزمون مصاحبه دکتری یکی از مهم‌ترین و البته پر استرس‌ترین مراحل در مسیر تحصیل در این مقطع است. ماهیت شفاهی این آزمون، به همراه طیف وسیع سوالات تخصصی و عمومی، آن را به چالشی بزرگ برای اکثر متقاضیان تبدیل کرده است.اما نگران نباشید! در این مقاله قصد داریم به بررسی این آزمون و نحوه کسب امتیاز پژوهشی با چاپ مقاله در مجلات معتبر اسکوپوس خواهیم پرداخت. ابتدا بهتر است با این مجلات آشنا شویم.

شاخص SJR (SCImago Journal Rank) در مجلات اسکوپوس

شاخص SJR یکی از معیارهای معتبر ارزیابی مجلات علمی نمایه‌شده در پایگاه اسکوپوس است که به صورت خاص برای اندازه‌گیری تأثیر علمی یک مجله استفاده می‌شود. این شاخص توسط مؤسسه SCImago توسعه یافته و بیانگر میانگین وزنی تعداد ارجاعات یا استناداتی است که مقالات منتشرشده در یک مجله طی دوره‌ای مشخص (معمولاً سه‌ساله) دریافت می‌کنند. شاخص SJR به لحاظ مفهومی مشابه شاخص ایمپکت فاکتور (Impact Factor) است، اما تفاوت‌های مهمی در نحوه محاسبه و ارزیابی این دو شاخص وجود دارد.

نحوه محاسبه شاخص SJR مجلات اسکوپوس

در محاسبه SJR، برخلاف ایمپکت فاکتور که تنها تعداد استنادات به مقالات یک مجله را شمارش می‌کند، اعتبار مجله‌هایی که به آن استناد شده‌اند نیز در نظر گرفته می‌شود. به بیان دیگر، هر ارجاع یا استناد یکسان فرض نمی‌شود؛ بلکه استنادهایی که از سوی مجلات با اعتبار علمی بالاتر (و شاخص SJR بالاتر) انجام شده‌اند، وزن بیشتری در محاسبه نهایی شاخص SJR دارند. به این ترتیب، مقالاتی که در مجلات با اعتبار بالاتر منتشر می‌شوند، تأثیر بیشتری بر روی شاخص SJR مجله استنادشونده دارند.

این رویکرد، نوعی ارزش‌گذاری بر کیفیت استنادهاست و این نکته را مورد توجه قرار می‌دهد که استناد از یک مجله با سطح علمی بالاتر، اهمیت بیشتری نسبت به استناد از مجله‌ای با اعتبار کمتر دارد.

منظور از Quartile Score در مجلات اسکوپوس چیست؟

هنگامی که شما می‌خواهید مقاله‌ای را به عنوان مرجع جهت استناد به آن پیدا کنید، باید از اعتبار مقاله و مجله‌ای که آن مقاله را به چاپ رسانده است، اطمینان حاصل نمایید. هم‌چنین در صورتی که قصد دارید مقاله‌ای را در یک مجله خاص به چاپ برسانید می‌بایست از رتبه مجله در بین مجلات مشابه اطلاع داشته باشید. فاکتورهای گوناگونی می‌توانند در این مسیر شما را یاری کنند که یکی از آنها رتبه‌ بندی مجلات بر اساس quartiles یا همان چارک‌ها می‌باشد. نمره Q یا Quartile Score در حقیقت برای رتبه‌بندی مجلات اسکوپوس استفاده می شود که بر اساس هر طبقه‌ای که مجلات در آن قرار دارند، امتیازی بین Q1 تا Q4 به آن‌ها تعلق می‌گیرد.

معمولا هر فعالیت علمی مرتبط با رشته تخصصی، در آزمون مصاحبه دکتری دارای امتیاز است. یکی از مهم‌ترین امتیازهای آزمون را بخش فعالیت‌های پژوهشی داوطلب تشکیل می‌دهد. در بین تمام فعالیت‌های پژوهشی، چاپ مقاله جایگاه ویژه‌ای دارد. در این بخش برای چاپ هر مقاله در مجلات معتبر تا 7 امتیاز پژوهشی و در صورت داشتن چند مقاله تا 22 امتیاز پژوهشی در نظر گرفته‌اند. در نظر داشته باشید کل امتیازات پژوهشی در آزمون مصاحبه دکتری، 50 امتیاز می‌باشد. همین کافی است که نقش و اهمیت چاپ مقاله را در این آزمون بدانیم. در فرآیند مصاحبه دکتری، امتیازدهی به مقالات علمی یکی از عوامل مهم ارزیابی پژوهشگران است. مقالاتی که در مجلات نمایه‌شده در اسکوپوس منتشر می‌شوند، به دلیل اعتبار این پایگاه علمی، معمولاً مورد تأیید دانشگاه‌ها هستند و در مصاحبه دکتری نیز به آنها امتیاز تعلق می‌گیرد. همچنین، همان‌طور که اشاره کردید، نمره Quartile یا چارک مجلات نقش مهمی در تعیین امتیاز مقالات دارد. مجلات اسکوپوس بر اساس کیفیت به چهار چارک (Q1 تا Q4) تقسیم می‌شوند و کیفیت بالاتر مجله معمولاً امتیاز بیشتری را در مصاحبه‌های دکتری به همراه دارد.

1. امتیازدهی بر اساس چارک مجلات:

   • مجلات Q1: معمولاً بالاترین امتیاز (7 امتیاز کامل) به مقالات منتشرشده در این مجلات تعلق می‌گیرد.

   • مجلات Q2: معمولاً 6 امتیاز دارند.

   • مجلات Q3: بسته به سیاست دانشگاه و داوران، بین 4 تا 6 امتیاز دارند.

   • مجلات Q4: معمولاً کمترین امتیاز، یعنی بین 3 تا 4 امتیاز به این مقالات داده می‌شود.

   امتیاز دهی می‌تواند بسته به دانشگاه و داورانی که مصاحبه را انجام می‌دهند، متفاوت باشد. این امتیازدهی به تجربه، برداشت علمی داوران، و استانداردهای دانشگاه خاص بستگی دارد. به همین دلیل، یک مقاله ممکن است در یک دانشگاه 5 امتیاز بگیرد و در دانشگاه دیگری 3 امتیاز.

نکات قابل توجه

• گاهی موضوع پژوهش و اهمیت آن در رشته علمی نیز ممکن است در امتیازدهی تأثیر داشته باشد. مقالات با موضوعات نوآورانه یا مرتبط با اولویت‌های علمی دانشگاه ممکن است امتیاز بیشتری دریافت کنند.

• اینکه فرد داوطلب به عنوان نویسنده اول یا نویسنده مسئول مقاله باشد نیز می‌تواند بر امتیازدهی تأثیرگذار باشد.

برای صاحب مقاله اسکوپوس شدن، دو روش اصلی وجود دارد.

هر دو روش می‌توانند به پذیرش و چاپ مقاله در مجلات معتبر منجر شوند و در مسیر علمی شما مؤثر باشند. اما بعد از انجام هرکدام از این روش‌ها نیز باید اقداماتی صورتی گیرد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

انتخاب مجله مناسب برای انتشار مقاله در پایگاه‌های اسکوپوس یکی از مراحل کلیدی در فرآیند انتشار علمی است. برای این کار، ابتدا باید حوزه تخصصی مقاله خود را مشخص کنید و به دنبال مجلاتی باشید که در آن حوزه فعالیت می‌کنند. بررسی عوامل مهمی مانند ضریب تأثیر (Impact Factor)، نرخ پذیرش (Acceptance Rate)، و زمان داوری (Review Time) نیز در انتخاب مجله تأثیرگذار است. همچنین، مطالعه راهنمای نویسندگان و سیاست‌های انتشاراتی مجله، به شما کمک می‌کند تا اطمینان حاصل کنید که مقاله شما با استانداردهای آن مجله سازگار است. در نهایت، توجه به سابقه انتشار مقالات مشابه و نظرات سایر نویسندگان درباره تجربیاتشان در انتشار در آن مجله می‌تواند به انتخاب بهتر کمک کند. با انتخاب صحیح، شانس پذیرش و تأثیرگذاری مقاله شما در جامعه علمی افزایش می‌یابد.

رعایت فرمت‌بندی مجلات اسکوپوس یکی از الزامات کلیدی در فرآیند ارسال مقاله است. هر مجله اسکوپوس، همانند دیگر مجلات علمی، دارای فرمت خاص و مشخصی برای ارائه مقالات است که باید به‌دقت مورد توجه قرار گیرد. فرمت بندی مقاله شامل مواردی مانند نوع و اندازه فونت، فاصله‌گذاری، حاشیه‌ها، چیدمان بخش‌ها (مانند چکیده، مقدمه، روش‌شناسی، نتایج و بحث) و استناد به منابع می‌شود. در صورتی که مقاله مطابق با فرمت مجله تنظیم نشود، سردبیر به راحتی آن را برمی‌گرداند و از ادامه فرآیند داوری جلوگیری می‌کند. این عدم رعایت فرمت می‌تواند به عدم پذیرش مقاله منجر شود و زمان و تلاش پژوهشگر را هدر دهد. بنابراین، آگاهی و دقت در رعایت فرمت‌بندی مشخص‌شده توسط هر مجله، یکی از عوامل تعیین‌کننده در موفقیت چاپ مقاله است.