سینا ترجمه
هشدار! مراقب باشید مقالاتتان را به دام مجلات ربوده شده (Hijacked journals) نیندازید! 😱 این مجلات تقلبی با ساخت وب‌سایت‌های جعلی و کپی‌برداری از روی مجلات معتبر، محققان ناآگاه را فریب می‌دهند. نتیجه؟ تمام زحمت و وقتتان برای نوشتن مقاله، هدر می‌رود و مقاله‌تان بدون هیچ اعتباری از بین می‌رود. این وبلاگ راهنمایی‌های لازم در این خصوص را ارائه می‌دهد.
امروزه، دنیای علم و پژوهش با چالش‌های جدیدی مواجه است که می‌تواند مسیر تحقیق و اعتبار علمی پژوهشگران را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از این چالش‌ها، پدیده‌ای به نام هایجک شدن مجله است. شاید برایتان پیش آمده باشد که پس از صرف ساعت‌ها تلاش و نوشتن یک مقاله، با گزینه‌های مختلفی برای انتشار مواجه شوید. اما چه می‌شود اگر بدانید برخی از این مجلات فقط به دنبال فریب شما هستند؟
هایجک شدن مجله به معنای سوءاستفاده از نام و اعتبار یک مجله معتبر است. افرادی که در پس این وب‌سایت‌های جعلی قرار دارند، طراحی‌هایی مشابه مجلات معتبر ایجاد می‌کنند و با وعده‌های وسوسه‌انگیز، پژوهشگران را به دام می‌اندازند. به این ترتیب، نه‌تنها زمان و انرژی شما هدر می‌رود، بلکه اعتبار علمی‌تان نیز در معرض خطر قرار می‌گیرد.
شاید از خود بپرسید، آیا راهی برای شناسایی این مجلات وجود دارد؟ یا چگونه می‌توانم از افتادن در دام این فریبکاران جلوگیری کنم؟ در این وبلاگ، ما به بررسی این پدیده پرداخته و نکات مهمی را برای تشخیص مجلات معتبر از جعلی‌ها ارائه خواهیم داد. اگر به دنبال حفظ اعتبار علمی‌تان و بهبود فرآیند انتشار مقالاتتان هستید، با ما همراه شوید تا از اطلاعات مفید و کاربردی بهره‌مند شوید.
هایجک (Hijacking) در مفهوم کلی به معنای ربودن یا به تصرف درآوردن چیزی به‌طور غیرقانونی است. در زمینه نشر علمی، این واژه به هایجک شدن مجله اشاره دارد، که به عمل سوءاستفاده از نام و اعتبار یک مجله علمی معتبر گفته می‌شود. در این فرآیند، افرادی که به دنبال بهره‌برداری از ناآگاهی پژوهشگران هستند، یک وب‌سایت جعلی راه‌اندازی می‌کنند که به طور مصنوعی شبیه به وب‌سایت رسمی یک مجله شناخته‌شده طراحی شده است.
این نوع تقلب معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که مجله اصلی به دلایلی مانند عدم تمدید دامنه یا تغییر در مدیریت وب‌سایت خود را غیرفعال می‌کند. در این شرایط، افراد متقلب می‌توانند دامنه آن مجله را خریداری کرده و وب‌سایت جعلی را ایجاد کنند. آن‌ها به پژوهشگران وعده‌های فریبنده‌ای مانند فرآیند داوری سریع و هزینه‌های پایین برای چاپ مقالات می‌دهند و از این طریق، به فریب آن‌ها می‌پردازند.
عواقب انتشار مقالات در چنین مجلاتی می‌تواند برای پژوهشگران شدید باشد؛ اعتبار علمی آن‌ها آسیب می‌بیند و ممکن است با هزینه‌ها و زمان هدررفته مواجه شوند. بنابراین، آگاهی از این مشکل و دقت در انتخاب مجلات برای انتشار مقالات، از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهشگران می‌توانند با بررسی تاریخچه مجله، اطلاعات تماس و تطابق دامنه با وب‌سایت رسمی، به شناسایی و جلوگیری از انتشار در این مجلات جعلی بپردازند.
ظهور مجلات علمی جعلی به اواخر دهه 2000 میلادی برمی‌گردد. با گسترش اینترنت و افزایش دسترسی به آن، بسترهای جدیدی برای افرادی که قصد سوءاستفاده از ناآگاهی پژوهشگران را داشتند، فراهم شد. نخستین نمونه بارز از این نوع مجلات، وب‌سایت جعلی‌ای به نام "Archives des Sciences" بود که در سال 2012 معرفی شد. این وب‌سایت به‌طور غیرقانونی از نام انجمن فیزیک و تاریخ طبیعی ژنو بهره‌برداری می‌کرد و باعث نگرانی‌های جدی در جامعه علمی شد.
طبق گزارش‌های ویکی‌پدیا، در سال‌های 2012 و 2013، بیش از 20 مجله علمی معتبر مورد سوءاستفاده قرار گرفتند و به طرز مشابهی به نام‌های جعلی فعالیت کردند. این نوع تقلب نه‌تنها به اعتبار مجلات علمی آسیب می‌زند، بلکه می‌تواند به پیشرفت‌های علمی و تحقیقات نیز لطمه وارد کند.
از آن زمان، به تدریج تعداد این مجلات جعلی افزایش یافته است. بسیاری از آن‌ها با وعده‌های فریبنده مانند چاپ سریع و دسترسی به مخاطبان وسیع، پژوهشگران را فریب می‌دهند. این وضعیت به‌ویژه در کشورهایی با منابع علمی کمتر و آگاهی پایین‌تر از خطرات موجود، بیشتر مشاهده می‌شود. مجلات جعلی می‌توانند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به اعتبار علمی پژوهشگران بزنند و از پیشرفت علمی و تحقیقاتی جلوگیری کنند.
مجلات جعلی به دلیل سوءاستفاده از نیازهای پژوهشگران موفق به فریب آن‌ها می‌شوند. پژوهشگران به دلایل متعددی، از جمله ارتقاء شغلی و دستیابی به اعتبار علمی، به انتشار مقالات خود در مجلات مختلف اقدام می‌کنند. این مجلات با وعده‌های وسوسه‌انگیزی مانند فرآیند داوری سریع، انتشار آسان و دسترسی به مخاطبان وسیع، به پژوهشگران جذب می‌شوند. آن‌ها معمولاً مدعی‌اند که می‌توانند پذیرش و چاپ مقاله را در زمان کوتاهی انجام می‌دهند و این امکان را برای پژوهشگران فراهم می‌کنند که سریعاً در جامعه علمی دیده شوند. این وعده‌ها، به ویژه برای پژوهشگران جوان یا افرادی که به تازگی وارد حوزه تحقیقاتی شده‌اند، بسیار جذاب است. بسیاری از این افراد به دنبال فرصت‌های شغلی و ارتقاء مدرک خود هستند و از این رو، به سادگی فریب این مجلات را می‌خورند. همچنین، فقدان آگاهی و آموزش کافی درباره نحوه شناسایی مجلات معتبر و جعلی نیز بر این موضوع می‌افزاید. به همین دلیل، پژوهشگران بدون بررسی دقیق، ممکن است مقالات خود را در مجلات جعلی منتشر کنند و در نتیجه، اعتبار علمی خود را به خطر بیندازند.
شناسایی مجلات جعلی کار ساده‌ای نیست، اما با رعایت چند نکته، پژوهشگران می‌توانند از افتادن به دام این مجلات جلوگیری کنند. در اینجا چندین راهکار برای شناسایی مجلات تقلبی ارائه می‌شود.
یکی از بهترین راه‌ها برای شناسایی مجلات معتبر، مراجعه به فهرست مجلات منتشر شده توسط وزارت علوم و وزارت بهداشت است. این فهرست معمولاً شامل نام مجلات معتبر و شناخته شده در کشور است. اگر مجله‌ای که شما قصد انتشار در آن را دارید، در این فهرست نیست، بهتر است از ادامه کار خودداری کنید. همچنین، می‌توانید از پایگاه‌های داده‌های بین‌المللی مانند Scopus و Web of Science استفاده کنید تا از اعتبار یک مجله مطمئن شوید.
اطلاعات درج شده در سایت مجلات، مانند «تماس با ما»، «آرشیو مجلات»، و «درباره نشریه»، باید دقیق و معتبر باشد. در مجلات معتبر، اطلاعات تماس شامل آدرس، شماره تلفن و ایمیل مشخص است. اگر این اطلاعات ناقص یا نادرست باشد، ممکن است نشانه‌ای از جعلی بودن مجله باشد. همچنین، محتوای سایت باید از نظر علمی معتبر باشد و به بررسی‌های علمی و پژوهشی مرتبط پرداخته شود.
یکی از نشانه‌های دیگر تقلبی بودن مجله، عدم انطباق تاریخ اولین مقاله چاپ شده با تاریخ راه‌اندازی مجله است. اگر تاریخ‌ها با یکدیگر تناقض داشته باشند، بهتر است در انتخاب این مجله احتیاط کنید. به‌عنوان مثال، اگر مجله‌ای ادعا می‌کند که از سال 2020 شروع به کار کرده، اما مقاله‌ای از سال 2015 در آن وجود دارد، این می‌تواند نشانه‌ای از جعلی بودن مجله باشد.
یکی از روش‌های ساده برای شناسایی اعتبار یک مجله، جستجوی نام آن در گوگل است. معمولاً پژوهشگران و دانشگاهیان درباره مجلات جعلی و تقلبی بحث و تبادل نظر می‌کنند. این جستجو می‌تواند اطلاعات خوبی درباره وضعیت یک مجله خاص به شما بدهد. همچنین، به دنبال نقدها و نظرات دیگر پژوهشگران در مورد این مجله باشید.
مجلات معتبر معمولاً دارای نظم و انسجام در چاپ مقالات هستند. اگر متوجه شدید که برخی از شماره‌های مجله خالی است یا تعداد مقالات چاپ شده در هر شماره غیرمعمول است، این می‌تواند نشانه‌ای از تقلبی بودن مجله باشد. همچنین، بررسی کنید که آیا مقالات چاپ شده در یک شماره مرتبط با موضوعات اعلام‌شده توسط مجله هستند یا خیر.
همیشه می‌توانید با همکاران یا استادان خود مشورت کنید. آن‌ها ممکن است تجربه‌های بیشتری در زمینه شناسایی مجلات معتبر داشته باشند و بتوانند به شما کمک کنند. مشاوره با افرادی که در این زمینه تخصص دارند، می‌تواند به شما در اتخاذ تصمیمات بهتر کمک کند.
انتشار مقاله در مجلات جعلی می‌تواند پیامدهای جدی برای پژوهشگران داشته باشد. به‌عنوان مثال:
از دست رفتن اعتبار علمی: مقالات چاپ شده در مجلات جعلی معمولاً مورد احترام جامعه علمی نیستند و می‌توانند به اعتبار پژوهشگر لطمه بزنند. این موضوع می‌تواند بر دیدگاه‌های آتی نسبت به پژوهشگران تأثیر بگذارد و اعتبار علمی آن‌ها را کاهش دهد.
مشکلات در ارزیابی‌های شغلی: در زمان ارزیابی‌های شغلی و ارتقاء، مقالات چاپ شده در مجلات جعلی به عنوان مدارک غیرمعتبر شناخته می‌شوند و می‌توانند بر فرصت‌های شغلی پژوهشگران تأثیر منفی بگذارند. بسیاری از دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی ممکن است از این مقالات به عنوان بخشی از ارزیابی‌های استخدامی و ارتقایی استفاده کنند.
هزینه‌های مالی: بسیاری از مجلات جعلی هزینه‌های بالایی برای انتشار مقالات دریافت می‌کنند، که این می‌تواند به هدر رفتن منابع مالی پژوهشگران منجر شود. این هزینه‌ها به‌طور معمول در برابر هزینه‌های مجلات معتبر که معمولاً از طریق نهادهای علمی تأمین می‌شوند، قابل مقایسه نیست.
عدم انتشار یافته‌ها: در برخی موارد، مجلات جعلی پس از دریافت هزینه‌های بالا، هیچ مقاله‌ای منتشر نمی‌کنند و پژوهشگران را در موقعیتی قرار می‌دهند که نتوانند یافته‌های خود را به جامعه علمی ارائه دهند.
موسسه سینا ترجمه خدمات تخصصی معرفی مجلات معتبر را به‌صورت رایگان به پژوهشگران و نویسندگان ارائه می‌دهد. هدف این موسسه کمک به پژوهشگران برای شناسایی و انتخاب مجلاتی است که با استانداردهای علمی و انتشارات معتبر مطابقت دارند تا زحمت ارزشمند پژوهشگرا جوان کشور به هدر نرود. با استفاده از این خدمات، پژوهشگران می‌توانند اطمینان حاصل کنند که مقالات‌شان در مجلات مناسب و با اعتبار بالا منتشر می‌شود و در نتیجه، به گسترش دانش علمی و تقویت اعتبار علمی خود کمک کنند.
جهت اطلاعات بیشتر برای دریافت مجلات داخلی و خارجی می‌توانید با کارشناسان ما از طریق تماس یا پست الکترونیکی موسسه و همچنین از طریق شبکه‌های مجازی (واتساپ، اینستاگرام و تلگرام) در ارتباط باشید و یا از طریق لینک زیر سفارش خود را ثبت نمایید.
راه های ارتباطی با ما
هایجک شدن مجلات علمی به معنای سوءاستفاده از نام و اعتبار یک مجله معتبر توسط وب‌سایت‌های جعلی است که به فریب پژوهشگران می‌پردازند.
با بررسی تاریخچه تأسیس، اطلاعات تماس، و تطابق دامنه با وب‌سایت رسمی و همچنین نظرات پژوهشگران دیگر می‌توان به شناسایی مجله‌های هایجک شده پرداخت.
بله، مجلات معتبر می‌توانند دچار هایجک شوند، به‌ویژه اگر دامنه آن‌ها تمدید نشود یا وب‌سایت غیرفعال شود.
مشورت با استادان و همکاران، استفاده از فهرست‌های معتبر و جستجوی نام مجله در موتورهای جستجو از راه‌های مؤثر برای پیشگیری است.
خیر، همه مجلات آنلاین معتبر نیستند و لازم است قبل از انتشار، اعتبار آن‌ها را بررسی کرد.
می‌توانید با نهادهای علمی و دانشگاهی، یا سازمان‌هایی که نظارت بر انتشارات علمی دارند، در تماس باشید و اطلاعات مربوطه را گزارش کنید.
