هر نوشته علمی بدون رفرنس، فاقد ارزش و اعتبار است و تمامی متون مانند پایاننامه، کتاب و ... باید دارای رفرنس باشند. در این مقاله به بررسی شیوههای رفرنس دهی خواهیم پرداخت.
رفرنس دهی یا استناد به معنای ارائه منبع یا مرجعی است که اطلاعاتی را که در یک متن یا تحقیق استفاده کردهاید، نشان میدهد. این عمل به خوانندگان کمک میکند تا به منابع اصلی دسترسی پیدا کنند و اعتبار اطلاعات را بررسی کنند. رفرنس دهی اصولاً شامل مشخصات کامل منبع، مانند نویسنده، عنوان، ناشر، تاریخ انتشار و جزئیات دیگر است...
رفرنس دهی یا استناد به منابع در نوشتار و تحقیق دلایل متعددی دارد که به اعتبار و کیفیت کار علمی کمک میکند. برخی از دلایل اصلی رفرنس دهی در زیر توضیح داده شدهاند.
اعتباربخشی به کار
ارائه منابع معتبر و قابلاعتماد به خوانندگان کمک میکند تا بهدرستی و صحت اطلاعات ارائهشده در متن پی ببرند. این کار نشان میدهد که نویسنده برای تدوین مطلب خود بر اساس شواهد و تحقیقات قبلی عمل کرده است.
پرهیز از سرقت ادبی
با ارجاع به منابع اصلی، نویسنده بهوضوح مشخص میکند که کدام اطلاعات از کجا آمده و این کار به جلوگیری از نسبت دادن ایدهها و مطالب به خود کمک میکند. این مسئله ازنظر اخلاقی و قانونی اهمیت دارد.
امکان پیگیری و بررسی منابع
رفرنس دهی امکان میدهد که خوانندگان بتوانند منابع اصلی را جستجو و بررسی کنند. این کار برای کسانی که به دنبال اطلاعات دقیقتر یا زمینه بیشتر در مورد یک موضوع خاص هستند، مفید است.
استفاده از تحقیقات پیشین
ارجاع به منابع معتبر و مرتبط به تقویت استدلالها و تحلیلهای نویسنده کمک میکند. این عمل به خوانندگان نشان میدهد که نویسنده به تحلیلهای علمی و تحقیقی پیشین توجه کرده و نظرات خود را بر اساس آنها بناکرده است.
سبکهای رایج نوشتاری شامل APA، MLA، شیکاگو و هاروارد هستند که هرکدام برای اهداف خاصی طراحیشدهاند. سبک APA (American Psychological Association) عمدتاً در علوم اجتماعی و روانشناسی استفاده میشود و بر ارجاع دهی و استناد به منابع به شیوهای مشخص تمرکز دارد. MLA (Modern Language Association) بیشتر در حوزههای علوم انسانی و ادبیات به کار میرود و سبک خاصی برای استناد و ذکر منابع دارد. سبک شیکاگو (Chicago Manual of Style) بسیار جامع و قابل تنظیم است و در زمینههای متنوعی ازجمله تاریخ و نشر کاربرد دارد. درنهایت، سبک هاروارد که بیشتر در کشورهای انگلیسیزبان و بهویژه در رشتههای علمی مورداستفاده قرار میگیرد، به روش خاصی برای ارجاع دهی و ذکر منابع توجه میکند. هر یک از این سبکها قواعد و فرمتهای خاص خود رادارند که نویسندگان باید با توجه به نیازهای خود و رشته تحصیلیشان انتخاب کنند.
رفرنس نویسی دو حالت دارد. رفرنس دهی در خارج از متن (قسمت منبع) و رفرنس نویسی در داخل متن که هرکدام در نوشتههای مختلف بهصورت جداگانه بررسی شدهاند.
در این مرحله مشخصات کامل منبع استفاده شده آورده می شود.
در این مرحله برای مرتب کردن منابع نباید از شماره گذاری استفاده کرد. بلکه باید به تبعیت از شیوه رایج جهانی از ترتیب حروف الفبا استفاده نمود. مانند نمونه زیر:
Alqawi O, Moghaddas M, Singh G (2006) Effects of geldanamycin on HIF-1alpha mediated angiogenesis and invasion in prostate cancer cells. Prostate Cancer Prostatic Dis 9(2):126–135
Ban HS et al (2016) Hypoxia-inducible factor (HIF) inhibitors: a patent survey (2011–2015). Expert Opin Ther Pat 26(3):309–322
Calvani M et al (2006) Hypoxic induction of an HIF-1alpha-dependent bFGF autocrine loop drives angiogenesis in human endothelial cells. Blood 107(7):2705–2712
Cho H et al (2016) On-target efficacy of a HIF2alpha antagonist in preclinical kidney cancer models. Nature 539(7627):107–111
در تالیف کتاب رفرنس دهی ب با توجه به تعداد مولفان آن به شکل زیر صورت میگیرد.
اگر یک نفر مؤلف داشته باشد ، بهصورت زیر نوشته میشود:
دلاور، علی. (1378). روشهای تحقیق. تهران: انتشارات آگاه.
اگر دو نفر مؤلف داشته باشد :
دلاور، علی؛ شعبی، حسن. (1346). اسم کتاب. محل نشر: انتشارات.
اگر سه نفر مؤلف داشته باشد:
دلاور، علی؛ شعبی، حسن؛ ملکی، حسن. (1384). اسم کتاب. محل نشر: انتشارات.
اگر بیش از سه نفر مؤلف داشته باشد، بهصورت زیر نوشته میشود:
دلاور، علی و دیگران. (1386) اسم کتاب. محل نشر: انتشارات.
اگر کتابی از زبان دیگر به زبان فارسی ترجمه شده، به صورت زیر رفرنس داده می شود:
تایلر، رالف. (2006). اصول برنامه ریزی. (ترجمه علی نقی پور ظهیر). تهران: انتشارات آگاه.
درصورتی که مؤلف آن بیشتر از یک نفر باشد تفاوت چندانی با رفرنس دهی کتاب تألیفی ندارد. فقط به جای اسم نویسنده، اسم مترجم آورده می شود
اگر رفرنسی که میخوایم در منابع بیاوریم در مجله ای به چاپ رسیده باشد، به صورت زیر بیان می شود.
احمدی، احد. (1384). رویکردهای برنامه درسی. مجله نوآوری های آموزشی، سال هفتم، شماره 4٫
——- ، ——-. ( ) . ——— . ——— ، —— ، ——.
اگر رفرنس دهی از فصلی از پایان نامه نویسنده ای باشد. به دین صورت رفرنس دهی می شود:
دلاور، علی. (1387)، اسم مقاله. فصل نامه رشد، شماره 7٫
اگر رفرنس دهی از فصلی از مقاله اینترنتی باشد. رفرنس دهی بدین صورت می شود:
دلاور، علی. (1387)، اسم مقاله. آدرس اینترنتی
اگر رفرنس دهی از پایان نامه نویسنده ای باشد. به دین صورت رفرنس دهی می شود:
دلاور، علی. (1386). اسم پایان نامه. پایان نامه کارشناسی ارشد یا کارشناسی. اسم دانشگاه.
اگر رفرنس دهی از سخنرانی باشد. به دین صورت رفرنس دهی می شود:
شریعتی، علی. (1388). اسم برنامه تلویزیونی: روز پخش.
شریعتی، علی. (1352). رابطه دین و مذهب با سیاست. حسینیه ارشاد. کاست شماره 122٫
اگر رفرنس دهی از جزوه دانشگاهی باشد. به دین صورت رفرنس دهی می شود:
دلاور، علی. (1386). جزوه روش تحقیق. دانشگاه علوم تربیتی علامه طباطبایی.
اگر رفرنس دهی از ویراستار یا گردآورنده باشد. رفرنس دهی به این شکل می شود:
سلطانی، پوری. (1367). قواعد و ضوابط چاپ کتاب شامل ضوابط انتشاراتی شیوه خط فارسی کتاب نامه نویسی. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی، کتابخانه ملی ایران.
اگر رفرنس دهی از منبعی باشد که نه ناشر مشخص هست و نه محل انتشار. به دین صورت رفرنس دهی می شود:
کسایی، خسرو. (1362). چگونه عکس رنگی چاپ کنیم؟ تکنیک های تاریکخانه. [بی جا: بی نام].
اگر رفرنس دهی از روزنامه باشد. به دین صورت رفرنس دهی می شود:
آموزش وپرورش نخستین منزلگاه بازسازی فرهنگی. (پنجم مهرماه 1367). اطلاعات. شماره 1343٫ صفحه 5٫
اگر رفرنس دهی از منبعی باشد که ویرایش شده است. به دین صورت رفرنس دهی می شود:
محسنی، منوچهر. (1353). جامعه شناسی عمومی. ویرایش 2٫ تهران: طهوری.
اگر نوشته ای که از کتاب یا جایی گرفته شود و نقل قول مستقیم باشد لازم است رفرنس دهی آن به این صورت باشد.
نقل قول مستقیم (مناف زاده، 1386، صفحه 103).
نقل قول غیرمستقیم (مناف زاده، 1386)
اگر مؤلف آن فقط یک نفر باشد: (دلاور، 1387، صفحه 102).
– اگر دو نفر مؤلف داشته باشد: (دلاور، اسدیان، 1387، صفحه 104)
– اگر سه نفر مؤلف داشته باشد: (دلاور، شریعتی، محمدیان، 1387، صفحه 90).
– اگر بیش تر از سه نفر مؤلف داشته باشد: (دلاور و دیگران، 1386، صفحه 101).
نکته: اگر از یک نویسنده کتاب هایی داشته باشیم که در یک سال تألیف شده باشند از حروف انگلیسی a و b و C و … استفاده می شود. مثلاً:
(دلاور، 1386، a، ص 50).
(دلاور، 1386، b، ص 90).
(دلاور، 1386، c، ص 21).
نکته: اگر مطلبی را از کتابی که در آن نویسنده، آن مطلب را از کس دیگری در کتاب خود نقل قول کرده است، بیاوریم رفرنس دهی آن به شیوه ی زیر است:
(دلاور به نقل از تایلر، 1384، ص 40).
رفرنس نویسی کتاب ترجمه در داخل متن به شیوه زیر می باشد:
(گوتگ، سال میلادی (1935)، صفحه 100).
در داخل متن از مترجم نامی آورده نمی شود. بلکه تنها از نام مؤلف استفاده می شود. همچنین در آوردن سال تألیف هم دقت شود که حتماً سال میلادی که در آن مؤلف آن کتاب را تألیف کرده؛ نوشته شود و از نوشتن سال ترجمه خودداری شود.
نکته: اگر در متن مطالبی را از یک نویسنده به صورت پی درپی بیاوریم، لازم نیست حتماً در همه موارد نام وی را بنویسیم. در این حالت به صورت زیر عمل می کنیم.
(دلاور، 1372، صفحه 14).
(همان منبع.) اگر مطلب از همان صفحه باشد.
(همان منبع، صفحه 15) اگر منبع همان بود ولی صفحه تغییر نمود.
رفرنس دهی مقاله در داخل متن
– اگر مؤلف مقاله ما یک نفر باشد (دلاور، 1387، صفحه 16).
– اگر مؤلف مقاله دو نفر باشد (دلاور، رضایی، 1387، صفحه 16).
– اگر مؤلف مقاله سه نفر باشد (دلاور، رضایی، حسینی، 1385، صفحه 100).
– اگر مؤلف مقاله بیشتر از سه نفر باشد (تایلر و دیگران، 2007، صفحه).
در حالت کلی شیوه رفرنس دهی مقاله با کتاب تألیف فرق چندانی ندارد.
رفرنس دهی از اینترنت در داخل متن
(اسدیان، 1386).
رفرنس دهی از پایان نامه یا تحقیق
اگر نویسنده یا مؤلف یک نفر باشد (دلاور، 1347، صفحه 60)
اگر نویسنده یا مؤلف دو نفر باشد (دلاور، حسینی، صفحه 41)
اگر نویسنده یا مؤلف سه نفر باشد (دلاور، اسدیان، حسینی، صفحه 20)
رفرنس دهی سخنرانی (برنامه تلویزیونی).
(قمیشی، 1385)
رفرنس دهی ویراستار و گردآورنده
سلطانی، پوری. قواعد و ضوابط چاپ کتاب شامل ضوابط انتشاراتی شیوه خط فارسی کتاب نامه فارسی. (1367). تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی کتابخانه ملی ایران. صفحه 80٫
رفرنس دهی بدون ناشر و محل انتشار
کسایی، خسرو. (1362). چگونه عکس رنگی چاپ کنیم؟ تکنیک های تاریکخانه. [بی جا: بی نام]، صفحه 230
رفرنس دهی از ویرایش
محسنی، منوچهر. (1353). جامعه شناسی عمومی. ویرایش 2٫ (تهران: طهوری). ص 15٫
رفرنس دهی از روزنامه
آموزش وپرورش نخستین منزلگاه بازسازی فرهنگی. (پنجم مهرماه 1367). اطلاعات، شماره 1343٫ صفحه
امید است نحوه رفرنس دهی به طور کامل آموزش داده شده و مفید واقع شده باشد.
نوشتن و انتشار یک اثر علمی مانند مقاله، کتاب، یا پایاننامه زمانی موفقیتآمیز خواهد بود که تمامی اجزای آن بهدرستی و باکیفیت مناسب تهیهشده باشند. منابع (References) هر مقاله یا اثر علمی از مهمترین اجزای تشکیلدهنده آن هستند. تهیه فهرست منابع استاندارد با توجه به جزئیات بسیاری که دارد، معمولاً کاری زمانبر است. در سینا ترجمه با توجه به نیاز مشتریان خدمات فرمت بندی، ساخت فهرست منابع، رفرنس دهی و ویرایش کامل فهرست منابع و ارجاعات داخل متن بر اساس سبک رفرنس موردنظر مشتریان (APA،ENDNOTE و ...) و همچنین طراحی استایل استاندارد برای مجلات و دانشگاهها، با بهترین کیفیت انجام میگیرد.
جهت مشاوره و اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق ایمیل یا شماره تماس درجشده در سایت و همچنین از شبکههای مجازی (واتساپ، اینستاگرام و تلگرام) با کارشناسان موسسه در ارتباط باشید و یا از طریق لینک زیر سفارش فرمت بندی متون و منابع خود را ثبت نمایید.
راه های ارتباطی با کارشناسان موسسه سینا ترجمه
منبع به منبع اصلی اطلاعات اشاره دارد، در حالی که ارجاع، اشاره به منبع در متن یا فهرست مراجع است.
سبکهای رایج شامل APA، MLA، شیکاگو و هاروارد هستند.
زمانی که از اطلاعات، ایدهها، یا نظراتی استفاده میکنید که متعلق به دیگران است، باید به منبع ارجاع دهید.