DOI (مخفف Digital Object Identifier) یا همان شناسه چند رقمی، کدی برای شناسایی یک مقالۀ علمی یا سایر کارهای علمی منتشر شده است.
ارجاعدهی به منابع در مقالات علمی یکی از مهمترین بخشهای هر پژوهش است. دقت در این امر نه تنها به شفافیت و اعتبار مقاله کمک میکند، بلکه موجب ارتباط بهتر با سایر پژوهشگران و پیشبرد علم میشود. یکی از ابزارهایی که به پژوهشگران در این زمینه کمک شایانی میکند، DOI یا "Digital Object Identifier" است. DOI به عنوان یک شناسه دیجیتال منحصر به فرد برای هر منبع علمی، این امکان را فراهم میآورد که منابع مورد استفاده به راحتی شناسایی و به آنها ارجاع داده شود. در این مقاله، به توضیح جامع این مفهوم، اهمیت آن، و نحوه ارجاعدهی به DOI در مقالات علمی خواهیم پرداخت.
کد DOI (Digital Object Identifier) یا شناسه دیجیتال، یک کد عددی است که به یک لینک اینترنتی متصل میشود. این کد برای اولین بار توسط بنیاد بینالمللی در سال 2000 معرفی شد. DOI به طور اختصاصی برای هر مقاله تعیین میشود و مانند اثر انگشت عمل میکند. این کد به عنوان یک کلید ارتباطی، مقاله را به سایر مقالات در دنیای مجازی اینترنت متصل میسازد.
همانطور که اشاره شد، کد DOI به یک لینک اینترنتی مرتبط است. به این صورت که ابتدا یک آدرس اینترنتی به شکل https://doi.org تعریف شده و سپس پس از یک ممیز، کد اصلی DOI قرار میگیرد، مانند https://doi.org/10.1086/679716. این پیوند اینترنتی در تمامی مقالات چاپی و الکترونیکی وجود دارد و معمولاً در صفحه اول مقاله درج میشود. برخی از مجلات از نویسندگان مقاله میخواهند که در انتهای تمامی رفرنسها، DOI آنها را نیز ذکر کنند. وجود کد DOI برای رفرنسها، اعتبار آنها را تأیید میکند. برای این منظور، امروز قالب جدیدی از DOI ارائه شده است که باید در ارجاعدهی به منابع از آن استفاده کرد.
داشتن شناسه دائمی در همه مقالات
جذب ترافیک بیشتر و مؤثرتر به مقالات
تبدیل منابع به ابرلینک یا Hyperlink
جلوگیری از خطاهای انسانی یا ماشینی در نگارش منبع یا Reference
شمارش واقعی تعداد ارجاعات به مقالات و متعاقب آن محاسبه واقعی قدرت نفوذ یا Impact Factor برای مجلات
ارتقاء شاخص واقعی علمسنجی (Scientometrics) محققین و مالکان حقوقی مقالات همانند دانشگاهها
تمامی مقالات علمی دارای DOI (Digital Object Identifier) نیستند. DOI یک شناسه دیجیتال منحصر به فرد است که به هر مقاله، کتاب یا هر نوع منبع دیجیتال علمی اختصاص مییابد تا دسترسی به آن به صورت آنلاین آسانتر و معتبرتر باشد.
اما برخی مقالات، به ویژه مقالات قدیمی یا مقالات منتشر شده در نشریات خاص، ممکن است DOI نداشته باشند. علاوه بر این، ممکن است برخی از نشریات علمی و منابع دسترسی آزاد (open access) یا مجلات خاص از DOI استفاده نکنند یا به دلیل سیاستهای خاص خود از اختصاص DOI به مقالات خود امتناع کنند.
DOI به ویژه برای مقالات جدیدتر و نشریات معتبر علمی رایج است، اما همه مقالات از این سیستم استفاده نمیکنند.
ارجاعدهی در مقالات علمی با استفاده از DOI (شناسه دیجیتال شیء) به یکی از روشهای رایج و معتبر تبدیل شده است. DOI یک کد منحصر به فرد است که به هر مقاله، کتاب، یا منبع علمی اختصاص داده میشود و این امکان را فراهم میکند که به راحتی به منبع مورد نظر دسترسی پیدا کرده و آن را شناسایی کرد. ارجاعدهی به مقالات با DOI دقت و شفافیت ارجاعها را بالا میبرد و از اشتباهات احتمالی جلوگیری میکند.
برای ارجاعدهی به یک مقاله با DOI، معمولاً این کد به صورت یک لینک اینترنتی (hyperlink) در انتهای ارجاع ذکر میشود. قالب رایج برای ارجاعدهی به یک مقاله با DOI به این صورت است.
نمونه قالب
نویسندهها (سال). عنوان مقاله. نام مجله، شماره جلد(شماره شماره): صفحهها. https://doi.org/10.xxxx/xxxxx
مثال
Smith, J., & Doe, A. (2020). The impact of climate change on urban planning. Environmental Studies Journal, 34(2), 123-134. https://doi.org/10.1016/j.esj.2020.01.001
در اینجا
نویسندهها: نامهای نویسندگان مقاله آورده میشود.
سال: سال انتشار مقاله ذکر میشود.
عنوان مقاله: عنوان کامل مقاله قرار میگیرد.
نام مجله: نام مجلهای که مقاله در آن منتشر شده است، ذکر میشود.
شماره جلد و شماره شماره: شماره جلد و شماره مجله همراه با شماره صفحات مقاله میآید.
DOI: شناسه دیجیتال شیء (DOI) که به مقاله اختصاص داده شده است، در قالب یک لینک اینترنتی وارد میشود.
استفاده از DOI در ارجاعدهی به منابع علمی باعث تسهیل دسترسی به مقالات و جلوگیری از خطاهای احتمالی در شناسایی منابع میشود. همچنین، این امکان را برای محققان فراهم میکند که به راحتی و به طور دقیق تعداد ارجاعات به مقاله خود را شمارش کرده و تأثیر آن را بر علمسنجی (Scientometrics) محاسبه کنند.
در زیر چند سبک مختلف ارجاعدهی به DOI مورد بررسی قرار گرفتهاند که به هنگام فرمت بندی مقاله باید مورد توجه قرار گیرد.
سبک رفرنسنویسی APA که به سبک انجمن روانشناسی آمریکا نیز شناخته میشود، در مقالات علوم اجتماعی کاربرد دارد. در این سبک، نحوه استناددهی در متن بهصورت نام نویسنده - تاریخ انتشار است و ارجاعدهی در انتهای مقاله به شکل زیر میباشد:
فرمت کلی:
Author, A. A., & Author, B. B. (Date of publication). Title of article. Title of Journal, volume number, page range. https://doi.org/10.xxxx/xxxxx
مثال:
Morey, C. C., Cong, Y., Zheng, Y., Price, M., & Morey, R. D. (2015). The color-sharing bonus: Roles of perceptual organization and attentive processes in visual working memory. Archives of Scientific Psychology, 3, 18–29. https://doi.org/10.1037/arc0000014.
در این سبک، DOI برای تمامی منابع علمی ذکر میشود و لینک DOI بهصورت کامل درج میشود.
سبک AMA (سبک انجمن پزشکی آمریکا) بیشتر در مقالات حوزه پزشکی استفاده میشود. نحوه ارجاعدهی به DOI در این سبک مشابه APA است، اما تفاوت آن در این است که در سبک AMA نیازی به پیش آدرس "https://" نیست.
فرمت کلی:
Author(s). Title of article. Title of Journal. Year of Publication; Volume number(Issue number): Page range. doi: 10.xxxx/xxxxx
مثال:
Coppinger T, Jeanes YM, Hardwick J, Reeves S. Body mass, frequency of eating and breakfast consumption in 9-13-year-olds. J Hum Nutr Diet. 2012; 25(1): 43-49. doi: 10.1111/j.1365-277X.2011.01184.x
در این سبک، DOI بدون نیاز به https:// درج میشود.
سبک MLA (سبک انجمن زبان مدرن) بیشتر در علوم انسانی و رشتههای مرتبط با آن استفاده میشود. در این سبک، استناددهی در داخل متن بهصورت شمارهگذاری انجام میشود. همچنین در ارجاعدهی به منابع، برخلاف سبکهای قبلی، اسامی نویسندگان بهطور کامل ذکر میشود.
فرمت کلی:
Author(s). "Title of Article." Title of Journal, vol. Volume number, no. Issue number, Date of Publication, pp. Page range. Publisher, doi: 10.xxxx/xxxxx.
مثال:
Alonso, Alvaro, and Julio A. Camargo. "Toxicity of Nitrite to Three Species of Freshwater Invertebrates." Environmental Toxicology, vol. 21, no. 1, 3 Feb. 2006, pp. 90-94. Wiley Online Library, doi: 10.1002/tox.20155.
در این سبک، DOI ممکن است در صورت درخواست مجله به انتهای رفرنس افزوده شود.
برای مقالاتی که فاقد DOI هستند، شما میتوانید بهجای DOI از URL مقاله استفاده کنید. در این حالت، عبارت "برگرفته از مقاله" بههمراه لینک مستقیم مقاله درج میشود.
فرمت کلی در سبک APA:
Author, A. A., & Author, B. B. (Date of publication). Title of article. Title of Journal, volume number. Retrieved from http://www.journalhomepage.com/full/url/
مثال:
Smith, J. A., & Lee, M. (2018). The impact of social media on adolescent development. Journal of Social Research, 45(2). Retrieved from http://www.journalhomepage.com/full/url/
در این مورد، به جای DOI، آدرس اینترنتی مقاله آورده میشود تا دسترسی به آن امکانپذیر باشد.
نوشتن و انتشار یک اثر علمی مانند مقاله، کتاب، یا پایاننامه زمانی موفقیتآمیز خواهد بود که تمامی اجزای آن بهدرستی و باکیفیت مناسب تهیهشده باشند. منابع (References) هر مقاله یا اثر علمی از مهمترین اجزای تشکیلدهنده آن هستند. تهیه فهرست منابع استاندارد با توجه به جزئیات بسیاری که دارد، معمولاً کاری زمانبر است. در سینا ترجمه با توجه به نیاز مشتریان خدمات فرمت بندی، ساخت فهرست منابع، رفرنس دهی و ویرایش کامل فهرست منابع و ارجاعات داخل متن بر اساس سبک رفرنس موردنظر مشتریان (APA،ENDNOTE و ...) و همچنین طراحی استایل استاندارد برای مجلات و دانشگاهها، با بهترین کیفیت انجام میگیرد.
جهت مشاوره و اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق ایمیل یا شماره تماس درجشده در سایت و همچنین از شبکههای مجازی (واتساپ، اینستاگرام، تلگرام و ایتا) با کارشناسان موسسه سینا ترجمه در ارتباط باشید و یا از طریق لینک زیر سفارش فرمتبندی متون و منابع خود را ثبت نمایید.
راه های ارتباطی با کارشناسان موسسه سینا ترجمه
DOI یا "Digital Object Identifier" یک شناسه دیجیتال منحصر به فرد است که به منابع علمی مانند مقالات، کتابها یا گزارشها اختصاص داده میشود تا آنها را بهطور دقیق شناسایی کند.
DOI کمک میکند تا منابع بهطور دائمی و بدون تغییر در دسترس باشند. این شناسه امکان ارجاع دقیق و معتبر به منابع را فراهم میکند.
نه، بسیاری از مقالات قدیمی ممکن است فاقد DOI باشند، بهویژه اگر قبل از معرفی این سیستم منتشر شده باشند.
DOI معمولاً در صفحه اول مقاله یا در سایتهای نمایهسازی مانند Google Scholar یا پایگاههای داده علمی ذکر شده است.