چکیده مقاله قسمتی از مقاله است که در آن نویسندگان خلاصهای از محتوای کلیدی مقاله، اهداف اصلی، اهمیت موضوع ، و نتایج مهم یک کار پژوهشی را بیان میکنند. این قسمت معمولاً در یک پاراگراف نوشته میشود که تمام قسمتهای مقاله را بهصورت خلاصه بیان میکند.
چکیده مقاله با اهمیتترین قسمت یک مقاله بعد از عنوان است. معمولاً بیشتر افراد در هنگام جستجو بعد از اینکه متغیرهای مورد نظر خود را در عنوان مقاله یافتند به مطالعه چکیده میپردازند. بنابراین شما با نگارش چکیده نامناسب خوانندگان را از مقاله خود دور خواهید کرد.همچنین چکیده نقش اصلی را در پذیرش یا رد یک مقاله ایفا میکند. داوران نیز همانند خوانندگان کار خود را با چکیده آغاز میکنند. اگر چکیده شما خوب نگارش شده باشد، از همان گام نخست نظر داور نسبت به مقاله شما مثبت خواهد بود.
بعد از تکمیل فهرست مطالب، فهرست جداول و نمودار، نوبت به تدوین چکیده می رسد. چکیده اولین بخش از یک کار پژوهشی است که مورد استفاده سایر پژوهشگران قرار می گیرد.
چکیده در حقیقت یک پایان نامه یا رساله مختصر است. لازم است ابتدا گزارش پژوهش خاتمه یابد و سپس برای نگارش چکیده اقدام شود. برخی از پژوهشگران تصور می کنند که با حذف بخش های اضافه از پژوهش اصلی، می توانند به چکیده پژوهش خود دست یابند. درحالی که این عمل بسیار دشوار خواهد بود. در کل چکیده شامل خلاصه ای از محتوای مقاله و نتایج کلی آن می باشد که شامل موارد زیر است:
واژگان کلیدی : معمولاً در انتهای چکیده، واژگان کلیدی پژوهش را بیان میکنند تا به خواننده کمک کنند، پس از خواندن چکیده و آشنایی اجمالی با روند تحقیق، بفهمد چه مفاهیم و موضوعاتی در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است. معمولاً با توجه به حجم و محتوای مقاله، پنج تا هفت واژه کلیدی در هر مقاله بیان میشود. ضمن این که با ذکر واژه های کلیدی در سایتهای علمی می توان به دنبال مقاله نیز گشت.
چكيده ی تمام نما «Informative Abstract» : اين نوع چكيده آيينه اي تمام نما و روشن از فشرده ي تمامي بحث هاي اساسي و يافته هاي مدرك اصلي است و تا آن جا که ممكن است کميت و کيفيت اطلاعات موجود در يك مدرك را با جمله هاي خبري ارايه مي دهد. اين نوع چكيده در مواردي که رئوس مطالب و اطلاعات سطحي از مدرك مورد نياز باشد، به عنوان جانشين مدرك ايفاي نقش مي کند. پوشيده نيست که چكيده ي تمام نما طولانی تر از ساير چكيده ها است. گزارش هاي کوتاه و مقالات مجله، چكيده هايي در حد 100 تا 250 کلمه را طلب مي کنند. ولي براي گزارش هاي مفصل و رساله ها تا ٥٠٠ کلمه مناسب تر است. طول چكيده بايد با حجم اطلاعات مدرك متناسب باشد، بنابراين نمي توان طول معيني را براي چكيده تمام نما در نظر گرفت. چكيده تمام نما کامل ترين نوع چكيده و از نظر تهيه مشكل تر و هزينه برتر است.
چكيده ی راهنما «Indicative Abstract» : این چكيده در بردارنده ي تمامي مباحث اساسي و يافته هاي مدرك اصلي نيست، بلكه مطالب کلي و اساسي مدرك را ارايه می کند. اين چكيده بيشتر براي نشان دادن مقالات، کتابها، خلاصه مذاکرات کنفرانس ها، مقاله نامه ها و کتاب شناسي ها به کار ميرود. در چكيده ی راهنما کوشش نميشود که يك گزارش واقعي از محتواي مقاله آن چنان که در چكيده ی تمام نما هست، ارائه شود. در چکیده راهنما عبارت «پرداخته شده است»، «بررسی شده است» و «بحث شده است» فراوان به چشم می خورد. چکیده راهنما بر خلاف چکیده تمام نما نمی تواند جانشین واقعی برای اصل مدرک باشد زیرا شیوه کار در آن سطحي تر از چكيده تمام نما است و ارزش آن کمتر از چكيده تمام نما است. به سبب سريعتر، آسانتر و کم هزینه تر بودن تهيه اين نوع چكيده معمول ترين نوع چكيده، چكيده راهنما است و غالباً وقتي از چكيده به طور مطلق ياد مي شود، منظور همان چكيده راهنما است. جمله هاي اين نوع چكيده، توصيفي اند و طول آن به طور متوسط 75 تا 150 کلمه است.
چکیده ی «تمام نما- راهنما» «Indicative-Informative Abstract» : اين نوع چكيده، مناسب تر از چكيده ي تمام نما و چكيده ي راهنماي محض است. قسمت هايي از اين چكيده به سبك تمام نما نوشته ميشود در حالي که از بخش هاي ديگر آن که اهميت کمتري دارند، چكيده ي راهنما تهيه مي شود. با اين سبك مي توان حداکثر اطلاعات را در حداقل حجم انتقال داد.
با توجه به آنچه که گفته شد، پیشنهاد ما این است که در هنگام نوشتن چکیده مقاله با دقت و صرف زمان کافی عمل نمایید. نتیجه یک پژوهش زمانبر و هزینه بر شما در چکیده خلاصه شده و میتواند در موفقیت یا شکست کارتان تأثیر گذار باشد.
توصیه نهایی ما این است که خواندن چکیده مقالات معتبر را فراموش نکنید. مجلات معتبر یک استاندارد برای یادگیری نگارش مقاله و به خصوص چکیده هستند.