پیشینه تحقیق ، در واقع بررسی ایده ها و نظرات سایر پژوهشگران و محققان در موضوعات و تحقیقات مشابه است. در انجام یک تحقیق می خواهیم اقدامات دیگران را در قبال موضوع خاص بدانیم و دریابیم که این افراد تا کجا پیش رفته اند و به چه نتایجی در این باره رسیده اند. اگر محققی باشد که به آن موضوع ، به خوبی پرداخته باشد و به نتایج خوبی هم رسیده باشد ، دیگر پرداختن به آن موضوع کار بیهوده ای است ، اما اگر آن موضوع به خوبی بررسی نشده باشد و در نتایج آن کاستی هایی وجود داشه باشد ، می توان برای حل مشکلات آن برنامه ریزی کرد. در کل بررسی پیشینه تحقیق ، همان بررسی ادبیات موضوع است. باید بدانید که تقریبا 30 درصد تمام پایان نامه ها به بررسی ، تحلیل و باز نویسی ادبیات آن موضوع اختصاص داده می شود. بدین صورت محقق با تکیه بر نظرات دیگران پژوهش خود را در آن موضوع آغاز می کند. این کار علاوه بر اینکه بینش محقق را در آن موضوع افزایش می دهد ، در واقع باعث ایجاد یک نوع پشتوانه در تحقیقات او خواهد شد.
اهمیت و فواید بررسی پیشینه تحقیق
بسیاری از معایب و کمبود ها در مقالات و پایان نامه ها ، به دلیل عدم بررسی درست پیشینه تحقیق در آن موضوع می باشد.
- شناخت بهتر مفاهیم کلیدی و کمک به بیان روشن تر و دقیق تر مسئله و بیان تفاوت ها و شباهت های آن با موارد مشابه
- اتصال این پژوهش به پژوهش های گذشتگان
- شناخت درست کمبود های پژوهشی و دوری از انجام کارهای تکراری. این کار باعث جلوگیری از اتلاف انرژی و سرمایه میشود.
- یافتن ابزار ها و روش های ابتکاری برای حل مشکلات و مسائل
- فراهم شدن بستر مناسب برای تدوین بهتر فرضیه های پژوهش
- شناخت کافی از کمبود ها و خطاهای احتمالی در تحقیق و اجتناب از انجام آنها
- ایجاد شناخت با روش ها و پیشنهاد های محققان پیشین
- شناخت منابع قابل استفاده در تحقیق
- شناخت محققان و پژوهشگرانی که در آن موضوع ، تحقیقات مشابهی را انجام داده اند.
مراحل بررسی پیشینه تحقیق
- در ابتدا محقق باید شناخت کلی از خود تحقیق و کلمات کلیدی آن داشته باشد.
- باید منابع مناسبی که پژوهش های مرتبط را پوشش می دهند ، شناخت و بررسی نمود. در این بخش که یکی از بخش های بسیار مهم است ، با توجه به کلمات کلیدی و درکی که از محتوای پژوهش حاصل می شود ، باید به دنبال منابعی باشیم که اطلاعات مورد نیاز ما را در آن تحقیق به ما ارائه کند.
- پس از این که اطلاعات لازم را در منابع مختلف یافتیم ، پژوهشگر باید با توجه به منابع پیشین ، عناوین مشابه و نزدیک به پژوهش خود را جست و جو کند.
- در این بخش باید سعی شود تا چکیده ای مناسب از منابع پیشین ، تهیه گردد. این بخش به طور کلی شامل روش ها و آمار نمونه می شود. برای این که این مرحله را به درستی انجام دهیم باید به متخصصان و اهل فن در همان موضوع تحقیق مراجعه کنیم. این کار علاوه بر اینکه باعث تهیه چکیده می شود ، باعث هضم بهتر تحقیق و حل مشکلات و دشواری های تحقیق می شود.
- این بخش شامل گزارش پیشینه تحقیقات است و شامل دو بخش : 1. خلاصه ای از تحقیقات و دانش های مرتبط با موضوع پژوهش. 2.بررسی تحقیقات پیشین به شکلی که ضرورت انجام تحقیق فعلی را روشن سازد و ارتباط این پژوهش را با پژوهش های پیشین نشان دهد. این بخش بسیار مهم است ، چرا که گزارش پیشینه بدون تحلیل و تجزیه ، کاری بی نتیجه و بیهوده است.
- در بخش پایانی اطلاعات کتاب شناختی منابع مورد استفاده قرار گرفته در محتوای پژوهش ، به دقت یادداشت برداری شده و در بخش بررسی پیشینه آورده شود.
اشتباهات معمول در بررسی پیشینه تحقیق مقالات
- عدم تعریف درست از یک مسئله و مفاهیم کلیدی
- شتاب زدگی در جستجوی منابع
- استفاده بیش از حد از منابع پیشین
- تاکید افراطی بر نتایج پژوهش و غفلت از روش ها و ابزار های مورد استفاده قرار گرفته.
- نگارش غلط فهرست منابع
- اظهار نظر غلط در مورد مسائل ، نتایج و روش های تحقیق ، بیش از آنکه فهم درستی از آنها بدست آوریم.
