سرقت ادبی یا علمی معضلی که چندسالیست گریبان گیر سیستم آموزشی کشور و پاشنه آشیل فعالیتهای پژوهشی دانش پژوهان و محققان ایرانی شده و متاسفانه در مواردی نیز وجهه و اعتبار جامعه علمی کشور را مخدوش کرده است.
سرقت ادبی یا علمی معضلی که چندسالیست گریبان گیر سیستم آموزشی کشور و پاشنه آشیل فعالیتهای پژوهشی دانش پژوهان و محققان ایرانی شده و متاسفانه در مواردی نیز وجهه و اعتبار جامعه علمی کشور را مخدوش کرده است. هرچقدر که در کشور ما به دلایل مختلفی از جمله اصرار برخی مسئولان در اجباری کردن انتشار مقاله ISI برای کسب رتبه علمی و یا دریافت نمره پایان نامه، ناخواسته به رواج این پدیده دامن زده شده، برعکس مورد توجه مجامع دانشگاهی کشورهای پیشرفته قرار گرفته و روشهای مختلفی برای جلوگیری از وقوع آن پیش بینی و اجرا شده است. اطلاع رسانی درباره قوانین آموزشی و خطاهای احتمالی در نگارش مقالات و دیگر مکتوبات علمی از کارهایی است که هنوز در کشور ما مورد توجه جدی قرار نگرفته است و به همین دلیل مقالات ایرانی متعددی بدون وجود نیت تقلب به دلیل رعایت نشدن قوانین و مقررات از سوی مجلات بینالمللی ریجکت میشوند. از این رو لازم است از راهکارهایی که در ممالک پیشرفته برای نهادینه کردن پژوهش پاک خصوصا در زمینه پرهیز از سرقت ادبی در سیستم آموزشی خود پیاده کرده اند، الگوبرداری شده و بستر لازم برای اعمال آنها در نظام آموزشی کشور فراهم شود.
برای مثال دپارتمان تحقیقات سلامت آمریکا چندین راهکار آموزشی برای کنترل و جلوگیری از بروز سرقت ادبی در آثار پژوهشگران ارائه داده است. از جمله:
ـ یک نویسنده اخلاقمدار همیشه به کمکی که از دیگران برای کار خود گرفته اعتراف و قدردانی میکند.
ـ هر تکه از متنی که از منبعی دیگر گرفته شده باید بین دو علامت نقل قول به همراه منبع آن ذکر شود.
ـ زمانیکه کار دیگران را خلاصه میکنیم، ما از کلمات خودمان برای مختصر کردن و انتقال کار دیگران در نسخهای موجزتر از نسخۀ اصلی استفاده میکنیم.
ـ زمانی که کار دیگران را تأویل میکنیم، باید از کلمات و ساختارهای نحوی خودمان استفاده کنیم.
ـ ما چه متن اصلی را تأویل و چه خلاصه کنیم باید همیشه منبع اطلاعاتمان را مشخص کنیم.
ـ زمانی که کار دیگران را تأویل و یا خلاصه میکنیم، باید بدانیم که ما به بازتولید معنای دقیق ایدهها و حقایق نویسنده دیگری میپردازیم و این کار را با کلمات و ساختارهای جدید جملات خودمان انجام میدهیم.
ـ به منظور ایجاد اصلاحات اساسی در متن اصلی که منجر به تأویلی مناسب از آن شود، محقق باید دانش کافی در زبان و فهم خوبی از ایدهها و اصطلاحات مورد استفاده داشته باشد.
ـ زمانی که مطمئن نیستید آیا یک مفهوم یا حقیقت، مفهومی رایج هست یا نه، منبع را ذکر کنید.
ـ اگر نتایج یک تحقیق پیچیده به صورت یک کل منسجم بهتر ارائه خواهد شد، نباید آن نتایج را در هر مقاله تکهتکه ذکر کرد. علاوه براین، اگر شک و تردیدی وجود داشته باشد که آیا مقالهای که برای چاپ تحویل داده شده اطلاعات ناقصی (اطلاعات را نه بهصورت یک کل منسجم) را ارائه میدهد، نویسندگان باید مقالات دیگر (انتشار یافته و انتشار نیافته) را ضمیمه کنند، مقالاتی که ممکن است بخشی از مقاله در حال بررسی باشند.
ـ نویسندگانی که متنی را برای چاپ ارائه میهند و آن متن حاوی اطلاعات از پیش منتشر شده، بررسیها، نتیجهگیریها و... است باید آشکارا به ویراستاران و خوانندگان چاپ قبلی اشاره کنند. منشاء اصلی اطلاعات هرگز نباید زیر سایۀ شک و تردید باشد.
ـ علاوه بر اعمال استانداردهای پژوهشی اخلاقی، نویسندگان باید به انتظارات خوانندگان، مسائل کاربردی مربوط به حقوق محتوای فکری (حق کپی رایت) و به ویژه، نیاز به شفاف بودن در آثارشان هنگام استفاده مجدد از مواد حوزههای متفاوت نشر توجه داشته باشند.
با توجه به اهمیت این موضوع و تاثیر مستقیم آن در اعتبار آثار پژوهشی، هر فردی در هر حوزه تخصصی که اقدام به نگارش مقاله میکند لزوما باید با تمام قواعد ارجاع دهی و استناد آشنا باشد و حتی با رعایت تمام این موازین نیز، در انتهای کار مقاله را از لحاظ موارد احتمالی سرقت علمی مورد بررسی قرار دهد. از آنجایی که این امر نیاز به زمان و دانش کافی در این حوزه دارد، کارشناسان ما در بخش پارافریز مقالات علمی موسسه سینا، تمام موارد مشکوک به سرقت علمی را بررسی و اصلاح میکنند تا از بروز مشکل در فرایند پذیرش مقاله در مجلات علمی جلوگیری شود. برای استفاده خدمات پارافریز مقاله میتوانید بصورت آنلاین با کارشناسان موسسه سینا در ارتباط باشید.
بیشتر بخوانید:
علت وقوع سرقت ادبی در مقالات علمی