در چند دهه اخیر بدلیل روند رو به رشد ارائه مقالات و پایان نامه در حوزه علوم مختلف از سوی محققین و دانشجویان، یکی از حساسیتهای عمده مراکز علمی و دانشگاهها، این است که از حقوق نویسندگان و محققین در برابر هر گونه کپی برداری از دستاوردهای آنها توسط افراد دیگر جلوگیری به عمل آورند.
در چند دهه اخیر بدلیل روند رو به رشد ارائه مقالات و پایان نامه در حوزه علوم مختلف از سوی محققین و دانشجویان، یکی از حساسیتهای عمده مراکز علمی و دانشگاهها، این است که از حقوق نویسندگان و محققین در برابر هر گونه کپی برداری از دستاوردهای آنها توسط افراد دیگر جلوگیری به عمل آورند. خصوصا که به موازات گسترش و تعدد مقالات و گزارشهای علمی، مبحث سرقت علمی نیز مطرح و متاسفانه فراگیر شده است. سرقت علمی واژه ای است که در دهه اخير وارد عرصه علمی ايران شده، هر چند که اســاسا اين اصطلاح جديد نيســت و از قديم شناخته شده بوده و مورد بحث در بين علما و دانشمندان عرصه های مختلف در تمام دنيا بوده است.
اين پدیده مذموم نه فقط در ایران بلکه از ديرباز در کشورهای مختلف دنيا اتفاق می افتاده و همچنان نیز بروز میکند و طبيعتا در کشــورهايی که توليدات علمی بیشتری دارند، امکان وقوع اين تخلف نيز بيشتر است. ولی با توجه به گسترش ارتباطات، بخصوص در بستر اينترنت و امکان دسترسی به منابع مختلف از سراســر دنيا و مقايســه آنها، شناســائی اين پديده نیز نسبت به قبل، بيشتر شده و امکان تشخيص آن فراهم شده اســت. بنابراين در تمامی کشــورهای پيشــرفته يا در حال پيشــرفت، دست اندرکاران عرصه های علمی تلاش میکنند تا نه تنها نسبت به تعريف اين واژه و مصاديق آن بطور موثری عمل کنند، بلکه انگيزه های وقوع آن را نيز شناســايی نمايند.
ایجاد الزام ارائه مقاله در پروسه تحصیلات تکمیلی، همچنین نیاز به رتبه علمی و احتساب امتیاز برای ثبت مقالات علمی، گاه برخی از محققان و دانشجویان را در مسیر ارتکاب این تخلف قرار میدهد. برخی آگاهانه و به عمد مرتکب این جرم می شوند ولی برخی نادانسته و بدون اطلاع دست به چنین عملی می زنند. هرچند که سرقت علمی غیرعمدی نیز جرم محسوب میشود. بنابراین بهتر است قبل از ارائه نتایج مطالعات خود در قالب مقاله یا پایان نامه، محتوای آن را با دقت بیشتری مطالعه و بررسی کنید و تمام موارد مشکوک به سرقت ادبی را مرتفع کنید. در حالت کلی دلایل اصلی و دقیق سرقت علمی – ادبی هنوز اثبات و مشخصا عنوان نشده، چون کسی از درون مایه فردی که این عمل ناشایست را انجام می دهد، خبر ندارد، اما دلایل عمومی نیز وجود دارد:
- نبود مهارت پژوهشی
- دشواری های ارزیابی منابع اینترنتی
- یادداشت برداری بدون ریز بینی
- ناتوانی در مدیریت زمان و برنامه ریزی
- در زمان یادداشت برداری از هر متنی در مورد تفسیر، تحلیل و نقد کردن آن متن با دقت بیشتری عمل کنید.
- مطمئن شوید اطلاعات منابعی که مورد استفاده قرار داده اید، بدرستی ذکر کرده و استناد داده اید.
- در یادداشت های خود حتما بنویسید کدام بخش را از چه متنی اقتباس نموده اید و کدام بخش نظرات شخصی خود شما می باشد.
نه تنها به کتاب بلکه به همه منابعى که براى هر کلمه، فکر یا اطلاعاتى از آنها استفاده کرده اید، باید ارجاع دهید:
• کتاب ها و مجله هاى علمى
• روزنامه ها و مجله هاى خبری
• جزوه ها یا بروشورها
• فیلم هاى سینمایى یا مستند، برنامه هاى تلویزیونى
• سایت هاى اینترنتى و سایر منابع الکترونیک
دانشجویان و محققین عزیز برای اطمینان از اینکه مقالات علمی آنها عاری از هر گونه موارد مشکوک به سرقت علمی است، می توانند از خدمات موسسه سینا که در این راستا ارائه میشود، استفاده کنند. همان طور که اشاره شد سرقت علمی ممکن است غیرعمد بوده و نویسنده مقاله نداند که مرتکب سرقت علمی شده است. به همین دلیل برای اینکه بعد از ارسال مقاله و در زمان داوری مجرم شناخته نشوید و مقاله تان ریجکت نشود قبل از ارسال باید اقدام به تشخیص و رفع آن کنید. در موسسه سینا یک تیم متخصص به کمک نرم افزارهای تشخیص سرقت علمی که مورد تایید و استفاده داوران پایگاههای Elsevier ،Spring و ... هستند میزان سرقت ادبی مقاله را مورد بررسی قرار داده و سپس به روش پارافریز، اقدام به رفع آن میکنند. برای بهره مندی از این خدمات، از طریق راههای ارتباطی موسسه یا ما در تماس باشید.
بیشتر بخوانید: